เขาลับสมองกันอย่างไร
การลับสมองเป็นการพัฒนาจิตสมองของเราให้เป็นอัจฉริยะ การพัฒนาสมองจะต้องพัฒนาการใช้สมองซีกขวาเชื่อมโยงและประสานกับสมองซีกซ้าย คือการพัฒนาสมองต้องฝึกให้พัฒนาทั้งสองซีกควบคู่กันไป คือฝึกคิดทางบวก ร่วมกับการคิดแบบสร้างสรรค์ คิดนอกกรอบ คิดแบบริเริ่ม คล่องตัว ยืดหยุ่น (สมองซีกขวา) แต่มีความละเอียดลออ มีเหตุผล (สมองซีกซ้าย) ซึ่งการคิดแบบประสานเชื่อมโยงเช่นนี้ จะเป็นพลังในการที่จะให้เกิดการพัฒนาสมองทั้งซีกซ้ายและซีกขวาควบคู่กันไป
ปัจจุบันเป็นที่ยอมรับว่าการคิดอย่างสร้างสรรค์นั้นเป็นสิ่งที่มีความสำคัญยิ่งต่อความสำเร็จ กระบวนการเรียนรู้นั้น สมองที่รับข้อมูลเบื้องต้นเป็นสมองซีกที่สี่หรือซีกขวาด้านบนซึ่งเป็นสมองที่พัฒนาความคิดอย่างสร้างสรรค์ ในอดีตเราปล่อยให้การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ของสมองซีกขวานี้เป็นไปตามธรรมชาติ ไม่ได้กระตุ้นหรือพัฒนาให้งอกงาม ดังนั้นการพัฒนาสมองให้ป็นอัจฉริยะได้นั้นจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพัฒนาสมองส่วนนี้บ่อย ๆ ให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ แม้ความคิดสร้างสรรค์จะเป็นพฤติกรรมที่ มนุษย์ทุกคนมีอยู่ในตัวเองอยู่แล้วมากน้อยแตกต่างกันไปก็ตาม แต่ความคิดสร้างสรรค์สามารถพัฒนาได้จากการฝึกฝนบ่อย ๆ ให้คิดเชิงบวก คิดออกนอกกรอบ คิดให้หลุดโลกไปเลย คนที่มีความคิดสร้างสรรค์ จะคิด ปัญหาให้เป็นปัญญา คิดความล้มเหลวเป็นความสำเร็จ คิดวิกฤติเป็นโอกาส (คิดเชิงบวก) มองเป้าหมายเป็นความฝันและทำให้ความฝันเป็นความจริงซึ่งเป็นเรื่องที่ท้าย ที่จะทำตัวแบบผู้ชนะ หรือผู้ชนะที่ไม่มีวันล้มเลิก (The winner never quit) (คิดนอกกรอบ) นั่นเอง
ดิฉันมีความเห็นว่าการพัฒนาสมองให้ป็นอัจฉริยะได้นั้น ต้องเริ่มและส่งเสริมตั้งแต่ในวัยเด็ก นั่นคือพัฒนาสมองของเขาควบคู่ไปกับพัฒนาการทางด้านร่างกาย และต้องพัฒนาสมองทุกซีกควบคู่กันไป แต่เน้นพัฒนาสมองส่วนที่เด่นของเด็ก (ขวาบน เป็นนักคิด คิดเชิงปราชญ์ ขวาล่าง เป็นนักจัดระบบ นักบริหาร คิดเชิงกลยุทธ วางแผนงานโครงการเก่ง ซ้ายบน นักสร้าง หาแนวคิดใหม่ ๆ ริเริ่มสร้างสรรค์ ซ้ายล่าง นักมนุษย์นิยม ชอบที่จะแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ) โดยเฉพาะใน 3 ปีแรก ทุกวันนี้คนไทยยังคิดไม่เป็นระบบ หรือขาดกระบวนความคิดทั้งนี้เนื่องจากขาดการพัฒนาการเรียนรู้ ขาดการพัฒนาสมอง หรือลับสมองให้คม ส่งผลให้คิดไม่รอบคอบ คิดไม่ทันการ คิดแบบไม่ยั่งยืน มาวันนี้เราคงต้องหันกลับมามองระบบการศึกษาของเราและปรับระบบการศึกษาที่มุ่งเน้นการพัฒนากระบวนความคิดของเด็ก ให้คิดเป็นทำเป็น รู้จักคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประยุกต์ความรู้มาใช้ได้ โดยนำวินัย 5 ประการของปีเตอร์ เซงเก้ มาพัฒนาหล่อหลอมให้เกิดในตัวคนทุกคน เพราะวินัย 5 ประการเป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาตนและยังเป็นการพัฒนาสมองในทุกซีกไม่ว่า จะเป็น การคิดอย่างมีเหตุผล คิดอย่างเป็นระบบ การทำงานประสานร่วมกับผู้อื่น และการมีความคิดสร้างสรรค์ การตั้งเป้าหมายในอนาคตและหาหนทางเพื่อบรรลุเป้าหมายที่วางไว้อย่างเป็นเหตุเป็นผล นอกจากนี้การพัฒนาให้เด็กเกิดการพัฒนากระบวนความคิดอย่างเป็นระบบนั้นยังต้องการบรรยากาศการเรียนรู้ที่ปลอดภัย อิสระ เอื้ออำนวยให้คิดซึ่งจะทำให้เด็กพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ออกมาได้
ในขณะเดียวกัน ผู้ใหญ่ก็สามารถลับสมองให้คมตลอดเวลาได้เช่นกัน โดยการฝึกใช้สมองอยู่เสมอ และสรรหาหรือป้อนข้อมูลประสบการณ์กับสิ่งต่างๆ ให้กับสมอง หรือแม้แต่การพบกับสถานการณ์ที่ท้าทายให้คิดหรือแก้ปัญหา ก็เป็นการลับสมองให้คมโดยให้สมองได้ทำงานอยู่เสมอ สมองก็จะมีพลังหรือมีความสามารถสะสมไว้มาก แม้ในวัยชราก็ยังมีความสามารถทางสมองที่ดี หรือเรียกได้ว่ามีการลับสมองให้คมตลอดเวลานั่นเองซึ่งจากการศึกษาพบว่า การเล่นเกมส์มีประโยชน์มาก ต่อคนทุกวัย รวมทั้งวัยผู้ใหญ่ตอนต้น วัยกลางคนและวัยชรา เพราะในชีวิตของผู้ใหญ่ สิ่งที่มักขาดไป คือการเล่นเกมส์ต่างๆ การเล่นเกมส์ทำให้เกิดความตื่นเต้น ตื่นตัว ไม่ซึมเซา รู้สึกกระตือรือล้น รู้สึกคล้ายกลับไปเป็นเด็กซึ่งเป็นวัยที่รักการเล่นอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งมีความสุขกับการเล่นมาก การเล่นเกมส์ต่างๆ นานาชนิด จะเพิ่มประสบการณ์ให้กับบุคคล ทำให้บุคคลมีประสบการณ์ที่หลากหลาย แตกต่างกันด้วย บางเกมส์ พัฒนาการคิดอย่างมีระบบ หรือการคิดที่ละเอียด บางเกมส์ พัฒนาอารมณ์ขัน การมีสุขภาพจิตที่ดี บางเกมส์ ทำให้เกิดการคิดแบบต่อรอง ประนีประนอม บางเกมส์ที่เป็นการแข่งขัน ผู้แพ้อาจเรียนรู้วิธีคิด วิธีเล่นของผู้ชนะ ก็จะสามารถพัฒนาตนเองที่ จะเล่นเกมส์ให้ดีขึ้นในครั้งต่อๆมาด้วย เกมส์บางอย่าง รวมผู้เล่นจากหลายวัยเข้าด้วยกันก็เป็นการเสริมสร้างการพัฒนาความสามารถทางสมอง เพื่อความสนุกสนาน เพื่อความรัก เพื่อเสริมสร้างความสามัคคีได้เพราะฉะนั้น เกมส์ที่มีคุณลักษณะดังกล่าว คือ มีความหลากหลาย เล่นทีไรก็มีรูปแบบที่ไม่ซ้ำกัน จึงเป็นเกมส์ที่พัฒนาคนเราในด้านต่างๆ โดยเฉพาะพัฒนาสมองทั้งซีกซ้ายและขวาได้อย่างน่าสนใจวิธีหนึ่ง
....................................................
โดย...คนึงนิจ อนุโรจน์
วันนี้ท่านลับสมองของท่านหรือยังคะ......................
