ความเห็นต่อผลการวิจัยแนวทางการพัฒนาระบบการวิจัย

         สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ส่งจดหมายเชิญประชุมผู้ทรงคุณวุฒิในการประเมินผลโครงการ "แนวทางการพัฒนาระบบการวิจัยและขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการวิจัยของประเทศทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี"  ในวันที่ 14 มี.ค.50  ซึ่งผมเข้าประชุมไม่ได้   เพราะวันพุธช่วงเช้าทุกสัปดาห์ผมต้องเข้าประชุมประจำสัปดาห์ของ สคส.

         เขาแจ้งว่าถ้าเข้าประชุมไม่ได้   ขอให้ประเมินตามแบบฟอร์มที่แนบมา   แต่ผมเห็นว่าถ้าประเมินตามแบบฟอร์มนั้นจะได้ประโยชน์น้อย จึงขอให้ความเห็นแบบฟรีสไตล์   เพื่อประโยชน์ในการปรับปรุงผลงาน

ข้อชื่นชม
1. การริเริ่มทำงานวิจัยเพื่อทำความเข้าใจและพัฒนาระบบวิจัยของประเทศ  เป็นสิ่งดีที่น่าสรรเสริญในเจตนารมณ์
2. ผมเห็นด้วยกับข้อเสนอ  วัตถุประสงค์  ในการพัฒนาระบบวิจัยของประเทศ (หน้า 50) ที่ระบุว่าควรเพื่อ 2 วัตถุประสงค์หลัก คือ
 (1) เพื่อสร้างภูมิต้านทานในฐานเศรษฐกิจพอเพียง
 (2) เพื่อสร้างขีดความสามารถในการแข่งขัน

ข้อเสนอแนะ
1. การที่ทีมวิจัยใช้โมเดลของ IMD เป็นฐานคิด   จะทำให้สาระของการวิจัยโน้มนำไปรับใช้เป้าหมายสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันเท่านั้น   เป้าหมายเพื่อเศรษฐกิจพอเพียงแค่ถูกเอ่ยถึง   แต่ไม่มีฐานคิดเพื่อเป้าหมายนี้
2. การจัดองค์ประกอบของระบบการวิจัยและพัฒนา  เป็น 4 องค์ประกอบ (หน้า 27)    เป็นการมององค์ประกอบเฉพาะส่วนที่เป็นรูปธรรม  ขาดองค์ประกอบสำคัญที่เป็นด้านนามธรรมคือ ด้านการจัดการ    ประเทศไทยไม่มีฐานคิดด้านนี้   ละเลยความสำคัญของการจัดการระบบวิจัย   อันได้แก่
         - การจัดการเพื่อพัฒนาระบบวิจัย
         - การจัดการเพื่อพัฒนานโยบายวิจัย   ภาพรวมของประเทศ และราย sector
         - การจัดการเพื่อใช้ทุนวิจัยสร้างความเข้มแข็งของประเทศด้านสังคม เศรษฐกิจ ความมั่นคง ฯลฯ  และด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น การสร้างคน
         - การจัดการเพื่อใช้เงินจำนวนน้อย   ใช้ intellectual capital ของสังคมไทยและของโลก
         - การจัดการเพื่อ coordinate องค์ประกอบต่าง ๆ ให้ synergy กัน
         - เป็นต้น
3. อ่านจากรายงานความก้าวหน้าครั้งที่ 2 หนา 171 หน้า   มีความรู้สึกว่าค่อนข้างมีลักษณะเป็นการวิจัยเชิงวิชาการเกี่ยวกับระบบวิจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   ไม่มีบุคลิกของการวิจัยเพื่อเสนอแนะยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบ (วิจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี)

วิจารณ์  พานิช
 1 มี.ค.50