กิจกรรมนิสิต: ตัวตนและทางเลือกกิจกรรมของคณะ(ที่มีค่ามากกว่าการถูกมองข้าม)
ปีการศึกษา 2538 เป็นต้นมา นับได้ว่าเป็นจุดแรกเริ่มของกิจกรรมอันหลากรูปแบบ หลากรสชาติ และหลากสีสัน (โหด มัน ฮา) หรือเรียกให้เต็มศัพท์หน่อยก็คือ หลากล้นด้วยกิจกรรมรื่นรมย์และเริงปัญญา
ทั้งหมดทั้งปวงเป็นผลพวงของการยกฐานะให้มีสโมสรนิสิตคณะต่าง ๆ และสโมสรนิสิตคณะนี่เองคือองค์กรใหม่ของการขับเคลื่อนกิจกรรม หลังจากที่ก่อนหน้าที่มีแต่เฉพาะองค์การนิสิตเท่านั้นที่เป็นหัวเรือใหญ่ในการจัดกิจกรรม ส่วนชมรมสังกัดองค์การนิสิตก็มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้น
การยกฐานะให้มีสโมสรนิสิตคณะอย่างเป็นทางการในยุคนั้น บรรดาเกจิทั้งหลายมองต่างมุม ถึงลูกถึงคนไปคนละทิศคนละทาง กลุ่มอนุรักษ์นิยมก็มีเสียงเล็ดลอดมาว่า จะทำให้นิสิตมีความ “แปลกแยก” ทางกิจกรรม ขาดความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และนำไปสู่ความ “แตกแยก” ระหว่างคณะในอนาคต
ขณะที่กลุ่มใหม่ขานรับเซ็งแซ่ ตีอกชกตัวด้วยความดีใจที่จะมีสโมสรนิสิตคณะอย่างถูกต้องเป็นทางการ สามารถจัดกิจกรรมได้ตามกิเลสของตนเองกันซะที หลังจากจมจ่อมอยู่กับวังวนขนบเดิม ๆ อันเป็นแบบฉบับทางกิจกรรมที่มีมาอย่างยาวนาน
โดยส่วนตัวแล้ว ข้าพเจ้าเห็นด้วยกับคนกลุ่มใหม่ เพราะอย่างน้อยก็เป็นกลุ่มขับเคลื่อนการยกฐานะสโมสรนิสิตคณะสืบมาตั้งแต่ปี ๒๕๓๕ รวมทั้งการผลักดันองค์การนิสิตให้ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีชมรมในสังกัดสโมสรนิสิตคณะ (๒๕๔๐) เพราะเชื่อว่า สโมสรนิสิตคณะหรือทางเลือกใหม่ของการ “สร้างสรรค์” กิจกรรมและในอีกนัยหนึ่งก็คือ ทางเลือกหนึ่งในการเสริมสร้างการบูรณาการการเรียนรู้ระหว่างทักษะวิชาชีพกับกิจกรรมเพื่อสังคม
การขับเคลื่อนครั้งนั้นต้องให้เครดิตกับองค์การนิสิตยุคปี ๒๕๔๐ เป็นกรณีพิเศษ เพราะผลักดันให้มีชมรมในสังกัดคณะได้อย่างเสรี ที่สำคัญคือการทลายกำแพงประเพณีองค์กรแม่ให้โครงการจัดตั้งคณะ มีอำนาจในการจัดกิจกรรมโดยไม่ขึ้นกับคณะใดคณะหนึ่ง นั่นคือ โครงการจัดตั้งคณะศิลปกรรมฯ (ขณะนั้นรวมอยู่กับคณะมนุษย์ฯ)รวมความถึงโครงการจัดตั้งคณะสถาปัตย์ฯ ด้วยเช่นกัน !
ถึงตรงนี้ เมื่อวันเวลาล่วงผ่านมานับสิบปี ข้าพเจ้าก็ยังเชื่อว่าคนส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการก่อเกิดกิจกรรมในระดับคณะอย่างแน่นอน เพราะมันคือทางเลือกของการสร้างและเสพกิจกรรมขนานหนึ่งของปัญญาชนในมหาวิทยาลัย
ทางเลือกที่ข้าพเจ้ากล่าวถึงมันอาจจะหมายถึงเสรีภาพทางความคิดที่นิสิตในคณะนั้นมีความเป็นอิสระในการเสกสร้าง ปรุงแต่ง
และต่อเติมวิญญาณความรู้สึกของตนเองลงในเนื้องานอันเป็นกิจกรรม
หลากคณะ ย่อมหมายถึงความแตกต่างที่หลากหลายกันออกไป กิจกรรมหนึ่ง ๆ จึงสามารถบ่งบอกความเป็น “ตัวตน” ของแต่ละคณะอย่างไม่ผิดเพี้ยน จะบ้าระห่ำ ลุ่มลึก คลาสสิค โรแมนติค หรือแม้แต่อิโรติค ก็ขึ้นอยู่กับวิถีชีวิต (life style) ของแต่ละคณะซึ่งวิถีชีวิตนี้ก็ถูกอธิบายหรือจำกัดความตามเหตุตามผล (rationality) ของแต่ละคณะด้วยเช่นกัน
ทุกวันนี้ถึงแม้แต่ละคณะจะมีตัวตนของตนเองค่อนข้างสูง มีความเป็นปัจเจกที่ข้นเข้ม แต่ข้าพเจ้าก็ยังมองว่า ทั้งหลายทั้งปวงนั้นยังคงมีศูนย์รวมที่เป็น มมส อยู่อย่างไม่ขาดหาย มีกิจกรรมภาพรวมอันเป็นประเพณีให้สืบและสร้างร่วมกันในทุกปี ซึ่งทุกคณะก็ล้วนให้ความสำคัญไม่ยิ่งหย่อน ขับเคลื่อนความเป็นคณะเข้าสู่ศูนย์รวมได้อย่างกลมกลืน
จะมีบ้างแหละที่ว่าความกลมกลืนนั้น ช่างสุดแสนที่จะเป็นอัตลักษณ์อันหลากหลายตามบุคลิกของแต่ละคณะ แต่ความหลากหลายที่ว่านี้ก็เสมือนความกลมกล่อมของการเสพกิจกรรมของนิสิตนั่นแหละที่สามารถเลือกสรรสัญจรเสพได้ตามเสรีนิยมของแต่ละบุคคล
ที่สำคัญหลายท่านคงมองในมุมที่ไม่ต่างไปจากข้าพเจ้านักว่ากิจกรรมของแต่ละสโมสรนิสิตคณะนั้น ได้สะท้อนภาพหรือฉายให้เห็นภาพ “ตัวตน” ของแต่ละคณะได้อย่างแช่มชัด ! เริ่มต้นจากกลุ่มดั้งเดิมอันเป็น “รากเหง้า” ของสถาบันแห่งนี้ ย่อมหมายถึงคณะศึกษาศาสตร์ กิจกรรมของบรรดาว่าที่ “คุณครู” ของแผ่นดิน ทั้งหลายก็มักเกี่ยวโยงสัมพันธ์กับศาสตร์สาขาของคณะ มีชมรมในสังกัดที่เกี่ยวกับกิจกรรมการศึกษาและเด็กนักเรียนสืบมาจนปัจจุบัน อาทิ ชมรมไทสร้างสรรค์ ชมรมครูอาสา นิยมชมชอบกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ด้านการเรียนการสอนในรูปของการผลิตสื่อ สอนหนังสือ สร้างสนามกีฬา อบรมจริยธรรม คุณธรรมแก่เด็กนักเรียน เป็นต้น
ทั้ง ๆ ที่ก่อนหน้านี้เมื่อครั้งยุค มศว มค. นั้นจะมีชมรมคุรุทายาทสังกัดองค์การนิสิต แต่เบ้าหลอมถูกสร้างขึ้นมาจากบรรดานิสิตคณะศึกษาศาสตร์ทั้งสิ้นในทำนองคล้ายกันนี้ คณะพยาบาลศาสตร์ ก็มีชมรมส่งเสริมสุขภาพที่ขับเคลื่อนกิจกรรมในแบบฉบับที่สันทัดและจัดเจนของตนเอง พบเห็นบ่อยครั้งไม่ว่าจะเป็นการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับสุขภาพพลานามัยทั้งโดยอิสระและจับมือร่วมใจกับองค์กรอื่น ๆ ซึ่งก็มักจะถูก “จีบ” ไปร่วมกิจกรรมอยู่ต่อเนื่องร่วมกับชมรมอาสาพัฒนา พรรคชาวดิน พรรคพลังสังคม ฯลฯ
ในขณะที่คณะวิทยาศาสตร์ที่แต่ก่อนข้าพเจ้าเคยขนานนามว่าเป็น “มหาอำนาจกิจกรรม” นั้นก็มีชมรมหลายองค์กรที่สะท้อนตัวตนของตนเองชัดเจนและต่อเนื่อง นับจากชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่รวมตัวกันมาจากกลุ่มสาขาชีววิทยาและสานต่อกันมาจากยุค มศว มค. ซึ่งในช่วงหนึ่งชมรมนี้ดูเหมือนจะรุ่งเรือง มีบทบาทสำคัญอยู่แถวหน้าพอสมควร ดังจะเห็นได้จากการได้รับงบประมาณจัดสรรจากทบวงมหาวิทยาลัย (ปัจจุบัน คือ สกอ.) ทั้งที่ส่วนใหญ่จะเป็นองค์กรหลักและสังกัดองค์การนิสิตเท่านั้นที่ได้รับการสนับสนุนจากส่วนนี้ และกิจกรรมที่กลายเป็นวัฒนธรรมองค์กรก็คือ การเดินป่า ศึกษาธรรมชาติ อบรมเยาชนรักษา รวมทั้งการอนุรักษ์ (บวชป่า) เป็นสำคัญ
และนัยสำคัญยุคหลังพยายามเหลือหลายที่จะกระโดดเข้ามาสังกัดองค์การนิสิต แต่ก็ล้มเลิกความตั้งใจ เพราะต้องการปักหลักสร้างฐานอันเป็นรากเหง้าของตนเองที่คณะต่อไป
ข้ามฟากจากกลุ่มศาสตร์สาขาอันเป็นวิชาการและมาสู่สายศิลปะศิลปินกันบ้าง
ข้าพเจ้ามองว่าในยุคนี้คงไม่มีใครเกินคณะสถาปัตย์ฯ เป็นแน่(นอกเรื่อง - เสียงกลองอันเผ็ดร้อน รุ่มเร้า ผนวกกับถ้อยคำที่ดิบเถื่อนจากเพลงบางเพลงตามสไตล์ศิลปินมักจะสะกดใจให้เพื่อนต่างคณะสงบนิ่ง จังงัง ประหนึ่งต้องมนต์ปานนั้น !
ในอดีตไม่มีใครปฏิเสธว่า สาวสวยต้องคณะมนุษย์ แต่ในโลกไอทีสวยแบบบูรณาการสีสันทันสมัยต้องยกนิ้วให้สาวสวยจากคณะวิทยาการ
เช่นเดียวกัน หนุ่มหล่อมาดเข้มในอดีตรางวัลนี้ตกเป็นของคณะเทคโนฯ และวิทยาศาสตร์อย่างไม่ผิดเพี้ยน
ตรงกันข้ามทุกวันนี้โลกเปลี่ยน รสนิยมเปลี่ยนไปตามโลก หนุ่มหล่อมาดเซอร์ ผมยาวที่สาว ๆ กล่าวขานถึงข้าพเจ้าก็ได้ยินแว่วมาว่าเป็นหนุ่มสถาปัตย์ฯ ที่มักจะผูกไทด์ ใส่รองเท้าผ้าใบ นั้นเอง (ทั้งหมดนี้จะจริงเท็จแค่ไหน ก็เป็นแต่เพียงบทสังเกตการณ์ของข้าพเจ้าเท่านั้น)อย่างไรก็ตามเหตุที่ข้าพเจ้าเลือกที่จะกล่าวถึงคณะสถาปัตย์ฯ เป็นมุมมองในเรื่องกิจกรรมนิสิตเป็นที่ตั้ง โดยเฉพาะการพยายามดำเนินกิจกรรม “สถาปัตย์สัญจร” อย่างต่อเนื่องสืบมาในระยะหลัง
กิจกรรมที่ว่านี้เต็มไปด้วยกลิ่นอายวัฒนธรรมของชาวสถาปัตย์ฯ ที่ครบครัน ซึ่งเมื่อครั้งที่ข้าพเจ้ายังเคยดูแลด้านกิจกรรมก็เคยเสนอขออนุมัติงบสนับสนุนกิจกรรมนี้ไม่น้อยกว่า ๒ - ๓ ครั้ง เพราะเห็นว่าเป็นกิจกรรมที่นำความรู้ลงสู่ชุมชน โดยเฉพาะเยาวชนนักเรียนในโรงเรียนต่าง ๆ ให้มีโอกาสสัมผัสกับกิจกรรมทางศิลปะ ซึ่งข้าพเจ้ามองว่าผู้จัดสามารถจัดกิจกรรมนี้ได้อย่างไม่อึดอัดนัก เพราะเป็นการนำทักษะจากศาสตร์สาขาที่เรียนมาประยุกต์ในรูปกิจกรรม ซ้ำยังสามารถสร้างสรรค์บรรยากาศสนุกสนานตามแบบศิลปินได้อย่างไม่ยากเย็น
โดยเฉพาะในช่วงหลังนี้กำลังเป็นที่จับตามองในเรื่องของ “ละครเวที” ที่ดูเหมือนจะกลายเป็นเอกลักษณ์และตัวตนหนึ่งของชาวสถาปัตย์ไปแล้ว
ขณะที่องค์กรอื่น ๆ ที่จัดกิจกรรมในแนวศิลปะและศิลปินเช่นนี้ เป็นที่น่าเสียดายว่าไม่สานต่อความต่อเนื่องอย่างที่ควรจะเป็น องค์กรบางองค์กรในบางคณะยุบตัวไปตามเงื่อนไขการจัดกิจกรรม ไม่ว่าจะเป็น ชมรมดนตรีสากล ชมรมศิลปะ ชมรมสื่อสร้างสรรค์ เป็นต้น
ท้ายที่สุดเรื่องเล่าของข้าพเจ้า อาจไม่สามารถบอกเล่าหรือบ่งชี้ประเด็นแนวคิดที่ลุ่มลึกอะไรได้ แต่ก็พยายามที่จะบอกเล่าในฐานะผู้สังเกตการณ์ว่า กิจกรรมขององค์กรระดับคณะนั้น ย่อมมีเอกลักษณ์ ตัวตนของตนเองแตกต่างกันออกไปตามบริบทวัฒนธรรมของแต่ละองค์กร ซึ่งมันอาจจะหมายถึงทางเลือกหนึ่งของกิจกรรมนิสิตอันเป็นรสชาติชีวิตของชาวปัญญาชนได้ เฉกเช่นกับกิจกรรมที่ผลิตออกจากวัฒนธรรมเดิม ๆ ขององค์กรบริหารหลักของมหาวิทยาลัย ซึ่งช่วยเติมเติมสีสันบรรยากาศให้น่าสนใจและหลากหลายทางเลือก รวมทั้งการเป็นเสมือนเวทีให้นิสิตนั้น ๆ ได้สามารถถ่ายเทตัวตนของตนเองลงสู่กิจกรรมนั้น ๆ ได้อย่างเต็มที่ภายใต้เงื่อนไขของวัฒนธรรมตนเอง
และข้าพเจ้าก็ยังยืนยันว่า เหมาะสมแล้วที่มีการยกฐานะให้สโมสรนิสิตได้มีอำนาจในการจัดกิจกรรมและควรพิจารณางบสนับสนุนกิจกรรมหลักของคณะที่สะท้อนความเป็น“ตัวตน” ขององค์กรนั้น ๆ อย่างเต็มที่และต่อเนื่อง โดยปล่อยให้เขามีอิสระในตัวตนของเขาและเพียรบอกเล่ากรอบวัฒนธรรมที่ต้องยึดปฏิบัติหรือบูรณาการเพื่อคงไว้ซึ่งภาพรวมของสถาบัน
มิใช่ คิดที่จะล้มเลิก หรือยุบเลิกชมรมหรือองค์กรนิสิตในระดับคณะไป ดังที่เกจิอาจารย์บางท่านกำลังส่งเสียงมา
เพราะนั่นอาจจะหมายถึงการทำลายหรือบั่นทอน “ตัวตน” ของคณะ และปิดกั้นทางเลือกในสายธารกิจกรรมด้วยเช่นกัน ...........ความเห็น (8)
คุณแผ่นดิน ครับ
คงมีเวลาบ้างแล้วนะครับ
กิจกรรม กลุ่ม ชมรม ในรั้วมหาลัย เป็นการแสดงออกของนักศึกษาที่อิสระ (มาก) ในความคิดของผม อิสระแบบนี้หละที่ผมชอบ เพราะที่นี่เป็นพื้นที่เรียนรู้ เรียนรู้ตนเอง สังคมไปด้วยกัน
แต่ละคณะจะสุดโต่งและเรียบง่ายขนาดไหนนั้น ตามบุคลิก แต่ผมก็ชอบความต่าง
กิจกรรมให้เกิดชีวิต ชีวาในมหาวิทยาลัย
อีกนัยหนึ่ง อาจเป็นทางออกของนักศึกษาที่เบื่อแล้วกับระบบการเรียนที่ซ้ำซาก และน่าเบื่อหน่ายด้วยการท่อง การเรียนที่ไม่ต่างจากมัธยม(ในบางคณะ)
ยังไงก็ตาม กิจกรรมในมหาวิทยาลัย ช่วยสร้างคนครับ
- กิจกรรมที่ผู้เรียนทุกระดับ ได้มีโอกาสสัมผัส เป็นโอกาสแห่งการบูรณาการสิ่งที่ได้รับจากห้องเรียนและสำคัญที่สุดคือการได้สัมผัสกับความจริง
- นักมวยที่ชกกระสอบทรายกับการได้ขึ้นชกบนเวทีจริง มันได้อะไรคนละอย่าง
นานาจิตตังนะคะ แต่กิจกรรมที่หลากหลายทำให้นิสิตนักศึกษาได้พัฒนาตนเองตามความชอบและศักยภาพของตนเอง เรียนรู้ตนเอง เรียนรู้ผู้อื่นและเรียนรู้วิถีชีวิตในโลกแห่งความเป็นจริงค่ะ
- สวัสดีครุบคุณเอก จตุพร
- ขอบคุณนะครับที่ยังแวะมาเป็นกำลังอยู่อย่างสม่ำเสมอ..และเสมอไป
- ช่วงนี้จริงแล้วก็ยังไม่มีเวลามากมายนัก..ตื่นตี 5 กลับที่พัก 10 โมง เที่ยงก็พานักมวยไปต่อยกลับมาอีกทีก็ดึก...
- ผมเห็นด้วยครับ เพราะกิจกรรมคือความมีชีวิตชีวาของมหาวิทยาลัย และเป็นบรรยากาศเสริมการเรียนรู้ในห้องเรียนได้อย่างดียิ่ง
- แต่เป็นที่น่าเสียใจว่าทุกวันนี้กิจกรรมโดนบีบรัดจากการเรียนค่อนข้างเยอะ...เสาร์ อาทิตย์ ยังมีการเรียนการสอน ทำให้นิสิตมีเวลาการเข้าร่วมกิจกรรมน้อยลง
- มันเป็นภาพสะท้อนการเติบโตของธุรกิจการศึกษา เหมือนกัน !
- ขอบคุณครับ...วันที่ 26 มกราคม 50 ก็จะกลับสารคามแล้ว และคงมีเวลาเข้าสู่การบันทึกอย่างเป็นปกติเสียที
- สวัสดีครับอาจารย์ เม็กดำ 1
- เป็นจริงดังที่อาจารย์กล่าวครับ...กิจกรรมที่ผู้เรียนทุกระดับ ได้มีโอกาสสัมผัส เป็นโอกาสแห่งการบูรณาการสิ่งที่ได้รับจากห้องเรียนและสำคัญที่สุดคือการได้สัมผัสกับความจริง
- กิจกรรม ช่วยให้เราได้สัมผัสจริงกับการเรียนรู้ทั้งในมหาวิทยาลัยและนอกมหาวิทยาลัย
- กิจกรรมเหมือนการฝึกปฏิบัติกับชีวิต...เช่นที่อาจารยืเปรียบเปรยการชกกระสอบกับการชกบนเวทีแตกต่างกันมากจริง ๆ ...นักมวยผมก็ได้เรียนรู้ตามที่อาจารย์กล่าวเช่นนั้นจริง ๆ
- ขอบพระคุณครับ...
- ขอบพระคุณท่านอาจารย์ อัมพร
- ไม่ว่ายุคสมัยใด หรือสังคมเปลี่ยนแปลงไปแก่ไหน เก็ยังเชื่อว่ากิจกรรมเป็นรสชาติชีวิตปัญญาชนและเป็นกลไกสำคัญในการเรียนรู้ความเป็นจริงของตนเอง คนอื่นและสังคมโลก
- ใช่ค่ะ เราทำงานกับนักศึกษา
- จนมีความเคยชินไปแล้วนักศึกษาจบไปรุ่นแล้วรุ่นเล่า
- เราก็ทำงานด้วยความรัก
- และความภาคภูมิใจเสมองาน
- และเราสัญญาว่าจะช่วยกันพัฒนานิสิตนักศึกษาต่อไป
- สวัสดีครับอาจารย์อัมพร
- ขออภัยครับที่แวะกลับมาดูบันทึกนี้เนิ่นช้ามาก...
- ทุกวันนี้ไม่เงียบเหงาเพราะมีนิสิตเป็นเพื่อนพ้องน้องพี่ วนเวียนมาพูดคุยตลอดเวลา (แม้กระทั่งเวลาทำงาน) ..เราก็มีความสุขที่จะพบปะ
- ขอบคุณมากครับอาจารย์