เมื่อวานได้มีโอกาสไปเป็นวิทยากรบรรยายร่วมกับท่านมืออาชีพ 2 ท่าน คือ รศ.ดร.อรรณพ และคุณวิชิต ณ กองกิจการนิสิต โดยการชักชวนของพี่พนัสและพี่หนิง เพื่อจุดประกายให้บุคลากรเกี่ยวกับการจัดการความรู้ (KM) ซึ่งเป็นครั้งแรกในชีวิตของผมที่อยู่ในฐานะผู้นำเสนอ “วิทยากร” โดยมีขั้นตอนเตรียมตัว คือ
<<<<<<<<<<<<<>>>>>>>>>>>>>
คำบรรยายประกอบสไลด์ไสด์.pdf (เปิดอ่าน)
<<<<<<<<<<<<<>>>>>>>>>>>>>
ภาพประกอบกิจกรรม
<p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"></p> <table border="0" align="center"><tbody>
</tbody></table> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p></span><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center">คำบรรยายประกอบสไลด์ที่เตรียมล่วงหน้า</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 1</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">เรียนผู้บริหารและบุคลากรกองกิจฯทุกท่านนะครับ วันนี้ก็ขอขอบคุณมากที่ชักชวนผมมาร่วมพูดคุยเกี่ยวกับการจัดการความรู้ หรือผมจะใช้คำง่ายๆนะครับ คือ KM ต้องขอบอกตรงๆนะครับว่าวันนี้ถือเป็นเวทีแรกในการมาเป็น “ผู้นำเสนอ” หรือวิทยากร ถ้าเสียงสั่นพูดติดๆขัดๆไปบ้างก็ต้องขออภัยล่วงหน้านะครับ ขณะที่ผมกำลังเล่าอยู่ทุกท่านสามารถซักถามแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้ทุกช่วงสไลด์นะ ซึ่งวันนี้อยากให้เป็นบรรยากาศของ KM</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">สไลด์ที่ผมเตรียมมานี้ ส่วนมากจะเป็นภาพประกอบกิจกรรมหรือสัญลักษณ์ที่ผมคิดว่ามันจะสามารถสื่อสาร จะไม่เน้นการใช้ตัวหนังสือนะครับ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">สำหรับหัวข้อที่จะมาเล่าคือ “ประสบการณ์ (เล็กน้อย) ในการนำ KM มาใช้กับงานประจำ” งานประจำของผมก็คืองานประกันคุณภาพของมหาวิทยาลัย หัวข้อย่อย ที่มีอยู่ 4 หัวข้อคือ</p><ol>
</ol><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 2</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">ขอเริ่มในส่วนแรกเกี่ยวกับความคิดเห็นกับการจัดการความรู้ หรือ KM</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 3</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">โดยปกติแล้วเราจะคุ้นเคยกับกิจกรรมประชุม อบรม สัมมนา ซึ่งเป็นกิจกรรม ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้กับ “ตัวคน” แต่ในทางกลับกัน กิจกรรมการจัดการความรู้เป็นการ “ค้นหา” , “ดึง” ความรู้ที่มีอยู่ใน “ตัวคน” ออกมาแล้วก็จัดรวบรวม ดังนั้น คำว่า “Train” กับ “KM” ก็จะมีวัตถุประสงค์ต่างกัน แต่เป็นกิจกรรมที่ต่อเนื่องกัน คือ “Train” แล้วมา “KM”</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 4</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">มุมมองที่ 2 คือ เป็นลักษณะการดำเนินการน้องๆ ของการวิจัย คือ จะมีการ ตั้งโจทย์ หรือปัญหา หรือสมมติฐาน แล้วก็จะมีระเบียบวิธีการในการค้นหาคำตอบ ซึ่งในส่วนกระบวนการค้นหาคำตอบของ KM จะเน้นหลักที่ “ตัวคน” เป็นที่ตั้ง สำหรับผมในการทดลองหรือเล่นในช่วงแรกๆนี้ จะเป็นเครื่องมือง่าย เช่น Story telling หรือการเล่าเรื่อง, การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ร่วมกับเทคนิคง่ายๆ เช่น บัตรคำ การวาดภาพจากความคิด</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 5</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">ด้วยผมมีโอกาสได้ไปร่วมเครือข่ายการจัดการความรู้ระหว่างมหาวิทยาลัย หรือ UKM 3 ครั้ง ได้เห็นรูปแบบเทคนิค วิธีการ ของการจัดการความรู้ ที่เจ้าภาพในแต่ละครั้งพยายามนำเสนอ จึงรู้สึกว่า KM นี้เป็นทางลัดที่ดีทางหนึ่ง จึงนำมาลองผิดลองถูก ค่อยเป็นค่อยไปด้วยการสนับสนุนและเห็นด้วยอย่างยิ่งจากผู้บังคับบัญชา คือ รองอธิการบดีฝ่ายประกันคุณภาพ อ.ดร.วรรทณา สินศิริ และทุกคนในศูนย์</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">ซึ่งผมขอนำเสนอ “กิจกรรมที่นำกระบวนการจัดการความรู้ KM” มาใช้กับงานประจำของเดือนธันวา ที่ผ่านมา 3 กิจกรรม คือ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 6</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">1. โสกันวันพฤหัส – ครั้งที่ 1 ในโจทย์ที่ว่า “หน่วยศึกษาดูงานในฝัน” ที่มาของหัวข้อนี้ก็เนื่องมาจาก มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม จะมาศึกษาดูงาน QA ของมหาวิทยาลัย วันที่ 15 มกรา 50 เพื่อให้เกิดความประทับใจมากที่สุด เรา ทุกคนเลยลองมาเล่าประสบการณ์ที่ประทับใจที่สุดของการไปดูงาน โดยมีการจำลองสถานการณ์ของการจัดการความรู้ คือ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 7</p><ul>
</ul><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">เดี๋ยวลองอ่านเรื่องเล่าของบางคนดูนะครับ… (เปิด)</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 8-12</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">ในขณะที่แต่ละคนเล่าจบ เราก็จะมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ซักถาม ชื่นชม สลับกันไป เพื่อสร้างบรรยากาศ หลังจากครบทุกคนแล้วก็ใช้เทคนิค บัตรคำ คือให้แต่ละคนเขียน “คำ” ที่เป็นหัวใจหรือสิ่งที่ทำให้ผู้เล่าประทับใจลงบัตร จะกี่คำก็ได้</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">และสุดท้ายก็จะมีบอร์ดเล็ก เพื่อมาติดบัตรคำ เพื่อหาคำที่ซ้ำๆกัน สำหรับคำตอบของกลุ่มที่เราได้ ในวันนี้คือ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="left">Slide 13</p><ol> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> บรรยากาศต้อนรับ </li> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> เป็นกันเอง </li> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> เห็นสถานที่จริง </li> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> นำมาปฏิบัติได้ </li> </ol><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ผมขอย้ำนะครับ เป็นคำตอบที่ได้จากบุคลากรศูนย์ฯนะครับ ถ้ากองกิจฯทำในโจทย์เดียวกัน ก็อาจไม่ได้คำตอบเช่นนี้ก็ได้นะครับ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">วัตถุประสงค์หลักของกิจกรรม โสกันวันพฤหัส-ครั้งที่ 1 นี้ ผมไม่ได้เน้นที่การหาคำตอบจากโจทย์ แต่อยากให้เพื่อนร่วมงานในศูนย์ฯได้เห็นถึงบรรยากาศ กระบวนการ เทคนิค ของการจัดการความรู้ สำหรับในครั้งต่อไปก็จะเป็นโจทย์ใหม่ๆ และหาเทคนิค KM ใหม่ๆ มาลองเล่นกันทุกสัปดาห์ ๆ ครั้งละ 1 ชั่วโมง ครับ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">หลังจากเสร็จกิจกรรมกันวันนั้น ผมก็รวบรวมเรื่องเล่า คำตอบของโจทย์ จัดการความรู้ในรูปของ “รายงาน” แจกเป็นที่ระลึกคนละเล่ม และบันทึกลงบล็อก ทำไมต้องบันทึกลงบล็อก สำหรับผมมี 2 เหตุผลด้วยกันคือ</p><ol> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> เพื่อมีโอกาสขยายผลความรู้ จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และ </li> <li class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt"> คือหากำลังใจให้ตัวเอง จากคำชมของแฟนคลับ </li> </ol><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">เดี๋ยวลองเปิดเข้าไปในบล็อกว่าใครเข้ามา ลปรร. บ้างนะครับ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 14</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">กิจกรรมที่ 2 ที่จะมาเล่า คือ “เพื่อนช่วยเพื่อนเขียน SAR” เพื่อนช่วยเพื่อนถือเป็นเครื่องมือหนึ่งในหลายๆตัวของ KM ที่ผมเลือกมาออกแบบกิจกรรมในวันนั้น สาเหตุจากมี 11 หน่วยงานที่ตกหล่นจากการประเมินภายใน เนื่องจากผู้รับผิดชอบไม่สามารถเขียน SAR ได้ โดยปกติ ถ้ามีหน่วยงานจำนวนมาก เช่น 50-60 ทางศูนย์ฯก็จะจัดเป็นโครงการอบรมเชิงปฏิบัติ แต่ในกรณีนี้ทั้งด้วยข้อจำกัดของระยะเวลาก็เลยคิดว่า ถ้าได้เรียนรู้จากผู้ที่เคยทำและมีประสบการณ์มาแล้ว จะทำให้เกิดผลทางปฏิบัติ คือสามารถเขียน SAR ได้ในไม่ช้า</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">โจทย์ก็ง่ายๆ คือ “เพื่อนทำอย่างไร” จึงเขียน SAR ได้ โดยในวันนั้นจะมีตัวละครอยู่ 3 กลุ่ม คือ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 15</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ตัวละครที่ 1 ให้ชื่อว่า “เพื่อนผู้ถ่ายทอดประสบการณ์” จากภาพก็จะ 2 สาวสำนักกิจการหอพักที่ยืนอยู่ (ถ้าจำไม่ผิด 1 ในนั้นคือคุณหนูรัตน์)</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 16</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ตัวละครที่ 2 คือ “เพื่อนผู้ขอเรียนรู้” จากภาพก็เป็น 2 สาวผู้ดำเนินรายการวิทยุ 2 คน</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 17</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ตัวละครที่ 3 คือ “เพื่อนผู้ประสาน” ก็จะเป็นคนจากศูนย์ฯ ทำหน้าที่ออกแบบกิจกรรม สร้างบรรยากาศ คัดเฟ้น “เพื่อนผู้ถ่ายทอดประสบการณ์” ที่ดีที่สุดและสมน้ำสมเนื้อ กับ “เพื่อนผู้ขอเรียนรู้”</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 18</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">คำตอบของโจทย์ก็คือ เพื่อนผู้ขอเรียนรู้มีกุญแจ หรือทางลัดที่นำไปสู่ความสำเร็จที่ได้จาก “เพื่อนผู้ถ่ายทอดประสบการณ์”</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">กิจกรรมไม่จบในวันนั้นนะครับ เราได้จับคู่เพื่อนให้กันและช่วยกันไปจนกว่าจะสามารถเขียน SAR ได้</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">และเช่นเคยผมก็นำไปบันทึกลงบล็อก…เดี๋ยวลองเปิดดูนะครับว่ามีใครเข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้บ้าง</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 19</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">กิจกรรมสุดท้ายก่อนสิ้นปี 49 ที่ผมจะมาเล่าในโจทย์ที่ว่า “จะพัฒนาระบบประเมินอาจารย์ออนไลน์อย่างไรดี” ด้วยการประเมินอาจารย์ออนไลน์ที่ทางศูนย์ฯ ดูแลอยู่ในแต่ละภาคการศึกษามีนิสิตเข้ามาประเมินน้อยมาก</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 20</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">จึงได้เชิญรองคณบดีฝ่ายวิชาการแต่ละคณะ บรรยากาศในวันนั้นก็ไม่พ้นเครื่องมือที่ง่ายที่สุดของ KM คือ การเล่าเรื่อง แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และระดมสมอง ซึ่งรองคณบดีทุกท่านได้เล่าประสบการณ์ ปัญหา อุปสรรค ต่างๆกันอย่างกว้างขวาง เกือบ 3 ชั่วโมง</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 21</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">จนได้แนวทางพัฒนาระบบร่วมกัน เดี๋ยวลองเข้าดูเรื่องเล่าพอสังเขปของแต่ละท่านนะครับ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 22</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">สำหรับ 2, 3 เดือนข้างหน้า ผมและศูนย์ฯจะทำอะไรต่อไป โดยใช้ประโยชน์ของการจัดการความรู้เป็นตัวขับหลัก ที่จะทำอย่างแน่นอนก็มีอยู่ 4 กิจกรรมคือ</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 23</p><ol>
</ol><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ในแต่ละกิจกรรมผมพยายามลองผิดลองถูกใช้เครื่องมือแปลกๆใหม่ๆ ของ KM ให้มากที่สุด เพื่อเปรียบเทียบผลสุดท้ายและพัฒนาต่อๆไป</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 24</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">สุดท้าย 3, 4 เดือน ที่ผ่านมาจากการสัมผัสของ KM ก็ลองทบทวนถึงการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเชิงบวกการทำงาน</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 25</p><ol>
</ol><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">Slide 26</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">สุดท้ายต้องขอขอบคุณทุกท่าน ที่เปิดโอกาสมือใหม่อย่างผมได้เล่าประสบการณ์การเริ่มต้น สำหรับคำแนะนำการทำ KM จากผมก็คงไม่มีนะครับ เพราะผมก็เพิ่งเริ่มต้นลองผิดลองถูกเช่นกัน</p>บรรยากาศในวันนี้จะกลับไปทบทวนและขออนุญาตนำไปบันทึกลงบล็อกเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ต่อไปนะครับ <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: center" class="MsoNormal" align="center"><<<<<<<<<<<<<>>>>>>>>>>>>></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">AAR : สิ่งที่เตรียมไว้ต้องการจะสื่อสารให้บุคลากรกองกิจฯได้ทราบ คิดว่าสามารถถ่ายทอดได้ประมาณร้อยละ 30 ถ้ามีโอกาสในครั้งต่อไปคงต้องทำการบ้านให้มากกว่าครั้งนี้อีกหลายเท่าตัว แต่อย่างไรก็ตามขอขอบคุณบุคลากรกองกิจทุกท่านที่พยายามตั้งใจฟัง และให้กำลังใจผม</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>KPN
เรียนท่าน Jack ผู้ร่วมพัฒนา
มาเป็นกำลังใจ
เมื่อมีครั้งแรก จะมีครั้งต่อไป ต่อไป
เป็นกำลังใจ ใฝ่พัฒนา ครับ
เรียนท่านอาจารย์จิตเจริญที่เคารพ
ในมุมมองของผมนับว่านี่เป็นกระบวนการที่เรียกว่า Personel Mastory ซึ่งเป็นหนึ่งในเรื่องการพัฒนาตนเอง ตามหลักการของ The Fifth Discripline ของ Peter M. Senge