โครงการลดเหล้าเผาบุหรี่เพื่อสร้างภูมิปัญญาชาวบ้าน

โครงการลดเหล้าเผาบุหรี่เพื่อสร้างภูมิปัญญาชาวบ้าน

๑.  คำสำคัญ :           ลดปัจจัยเสี่ยง, การณรงค์

๒.  จังหวัด :           เชียงใหม่

๓.  กลุ่มเป้าหมาย :  

               ชาวบ้านในเขตตำบลบ้านจันทร์ อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน ๑๐ หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านห้วยบง บ้านหนองเจ็ดหน่วย บ้านเด่น บ้านวัดจันทร์ บ้านสันม่วง บ้านหนองแดง บ้านห้วยฮ่อม บ้านโป่งขาว บ้านห้วยอ้อ และบ้านแจ่มน้อย

๔.  เป้าหมาย :

               รณรงค์ให้ความรู้เรื่องโทษพิษภัยของเหล้าบุหรี่รวมทั้งการหาแนวทางป้องกันและแก้ไขปัญหาแก่ประชาชน ควบคู่ไปกับการรณรงค์การลดจำหน่ายเหล้าบุหรี่ของร้านค้าในพื้นที่

๕.  สาระสำคัญของโครงการ :

               ชุมชนบ้านจันทร์ในระยะ ๑๐ กว่าปี มีความเปลี่ยนแปลงค่อนข้างมาก เช่น บทบาทผู้นำทางการจะมีมากขึ้นกว่าผู้นำตามธรรมชาติและประเพณี, การเลือนหายของความเชื่อและภูมิปัญญาของบรรพชน, การพึ่งตนเองในด้านต่าง ๆ ของชุมชนลดลงรวมทั้งการพึ่งพากันระหว่างเพื่อนบ้านและเครือญาติ, ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติลดลง โดยเฉพาะการดื่มสุราและสูบบุหรี่ของเยาวชนในปัจจุบันมีแนวโน้มจะมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยที่ยังไม่มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาณรงค์สร้างความรู้ความเข้าใจและความตระหนัก

๖.  เครื่องมือที่ใช้ :

               โครงการกำหนดกิจกรรมที่ดำเนินงานไว้ ๗ ประการ ได้แก่ เวทีประชุมเตรียมการ, เวทีระดับตำบล, เวทีระดับหมู่บ้าน, การศึกษาดูงาน, กีฬาเชื่อมความสัมพันธ์ ลด ละ เลิก เหล้าบุหรี่, การงดซื้อขายเหล้าบุหรี่วันพระและวันอาทิตย์ และเวทีติดตามความก้าวหน้า

๗.  การจัดระบบ โครงสร้าง กระบวนการทำงาน :

               แกนนำในการดำเนินงานโครงการมี ๒ ส่วน ส่วนแรก คือ ผู้ประสานงานโครงการ คือ นายชัยวา  สิทธิ์คงตั้ง ส่วนที่ ๒ คือ ผู้ประสานงานในพื้นที่ ได้แก่ นายอุทัย  พิพัฒน์แจ่มศรี และ นายบรรพต  สุริยะชัยพันธ์

๘.  ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินโครงการ :

               ระยะเวลาดำเนินงาน ๑ ปี  ตั้งแต่ เดือนพฤศจิกายน ๒๕๔๗ - พฤศจิกายน ๒๕๔๘

๙.  การประเมินผลและผลกระทบ :

               ไม่มีการประเมินผลโครงการ

               ไม่ปรากฏผลกระทบจากโครงการโดยตรง

๑๐. ความยั่งยืน

               -

๑๑. จุดแข็งและอุปสรรค

               โครงการมีจุดแข็ง ๒ ประการ คือ ๑) ความพยายามประสานการดำเนินงานระหว่างศาสนา ซึ่งพื้นที่บ้านจันทร์มีหลายหมู่บ้าน ในแง่การนับถือศาสนาหากไม่รวมการนับถือศาสนาดั้งเดิมแล้วสามารถแยกเป็น ๒ กลุ่ม คือ กลุ่มที่นับถือพุทธศาสนาและกลุ่มที่นับถือคริสต์ศาสนา ซึ่งมีประชากรใกล้เคียงกัน ความสัมพันธ์ของชาวบ้านทั้งสองกลุ่มนี้ไม่ค่อยดีนัก แม้จะไม่เกิดเป็นความขัดแย้งรุนแรงแต่ก็มีระยะห่างกันค่อนข้างมาก ไม่ค่อยมีกิจกรรมที่ได้ดำเนินงานร่วมกัน โครงการได้ออกแบบกิจกรรมเพื่อให้ชาวบ้านทั้งสองกลุ่มได้ทำงานร่วมกัน ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการประสานความสัมพันธ์ของชาวบ้านสองกลุ่มเข้าด้วยกัน ๒) การเปิดพื้นที่ในชุมชนคริสต์ศาสนา ซึ่งงานส่งเสริมและพัฒนา โดยเฉพาะงานด้านการสร้างเสริมสุขภาพส่วนใหญ่กระจุกอยู่ในชุมชนชาวพุทธ เนื่องจากมีเครือข่ายพระธรรมจาริกที่เกาะกลุ่มกันทำงานและสามารถเข้าถึงแหล่งทรัพยากรสำหรับการนำมาดำเนินงาน โครงการฯ นี้มีแกนนำที่เป็นคริสต์ศาสนิกชน (รวมทั้งผู้ประสานงาน) นอกจากจะทำให้เกิดการเชื่อมโยงทำกิจกรรมร่วมกันในกลุ่มชาวบ้านที่นับถือศาสนาต่างกันแล้ว ยังถือว่าเป็นการเริ่มต้นทำงานสร้างเสริมสุขภาพในชุมชนคริสต์ศาสนาอีกด้วย

               สำหรับจุดอ่อนมี ๓ ประการ คือ ๑) ความไม่เข้าใจพัฒนาการของทำให้การออกแบบและกำหนดกิจกรรมในโครงการไม่สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ ๒) ความไม่เข้าใจพัฒนาการของพื้นที่นอกจากจะทำให้การออกแบบโครงการไม่สอดคล้องกับบริบทพื้นที่แล้วยังทำให้การดำเนินงานในพื้นที่เกิดความซ้ำซ้อนกัน ๓) ในรายงานผลการดำเนินงานฉบับสมบูรณ์ของโครงการ ได้กล่าวถึงผลสำเร็จและความเคลื่อนไหวหลายประการ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นปรากฏการณ์จริงในพื้นที่ เนื่องจากโครงการไม่ได้ทำความเข้าใจพัฒนาการของพื้นที่ จึงเข้าใจว่าสิ่งเหล่านั้นเกิดจากการดำเนินงานของโครงการ ทั้งที่การดำเนินงานโครงการมีส่วนเพียงเล็กน้อยต่อความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว

๑๒.                 ที่ติดต่อ :

               สถานีอนามัยบ้านห้วยบง ต.บ้านจันทร์ อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่