ชุดความรู้ที่นำมาใช้ในงานพัฒนาของภาคประชาชนจังหวัดนครศรีธรรมราช
การจัดการความรู้ให้งานบรรลุเป้าหมายจำเป็นต้องอาศัยชุดของความรู้และเครื่องมือที่จำเป็นมาให้ได้ใช้จัดการ
การจัดการความรู้ของหน่วยประสานความร่วมมือพัฒนาภาคประชาชนจังหวัดนครศรีธรรมราชใช้ชุดความรู้ใดหรือเครื่องมือใด ในการทำงานไปสู่เป้าหมาย นี่คือคำถามของ ดร.แสวง รวยสูงเนิน จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น และผมได้ตอบไปแล้วในบันทึกนี้และในบันทึกนี้ ซึ่งผมก็ไม่มั่นใจว่าจะตอบคำถามได้ตรงตามที่อาจารย์ ดร.แสวง รวยสูงเนิน ท่านต้องการหรือเปล่า
เมื่อวานนี้ 4 ม.ค. 50 คณะทำงานคณะย่อยของหน่วยประสานความร่วมมือพัฒนาภาคประชาชนจังหวัดนครศรีธรรมราช ได้ประชุมกันที่ห้องสมุดประชาชนจังหวัดนครศรีธรรมราช เพื่อจัดทำรายละเอียดการปฏิบัติงาน ผมจึงได้นำคำถามที่ อ.ดร.แสวง รวยสูงเนิน ถามผม ไปเป็นประเด็นพูดคุยในที่ประชุม ก่อนที่ที่ประชุมจะได้พิจารณาวาระประชุมตามปกติ ซึ่งก็ได้รับความสนใจจากที่ประชุมมาก สังเกตจากการที่แต่ละคนได้ถกเถียงกัน แรกๆก็ งงๆ กับนิยามหรือความหมายของคำว่าชุดความรู้ว่าคืออะไรกันแน่ ส่วนคำว่าเครื่องมือดูเหมือนที่ประชุมจะไม่สงสัยในข้อนี้
ในที่สุดที่ประชุมได้ลงมือไล่มาตั้งแต่เป้าหมายการพัฒนาของภาคประชาชนคือชุมชนเข้มแข็ง ชุมชนอินทรีย์ ชุมชนพึ่งตนเอง เศรษฐกิจพอเพียง ฯลฯ ซึ่งมีหลายคุณลักษณะปนๆกันอยู่ ชุดความรู้ที่นำมาใช้จัดการไปสู่เป้าหมายดังกล่าวที่ประชุมจึงสรุปว่ามีหลายอย่างที่ปนๆผสมผสานหรือบูรณาการกันอยู่เช่นกัน ซึ่งชุดความรู้ที่ภาคประชาชนใช้ก็อย่างเดียวกันกับชุดความรู้ของชุมชนไม้เรียง ชุดความรู้ที่จังหวัดนครศรีธรรมราชนำมาใช้ในโครงการจัดการความรู้แก้จนเมืองนคร ซึ่งหลักๆก็ได้แก่ ชุดความรู้เรื่องกระบวนการแผนชุมชนพึ่งตนเอง เรียนรู้ตั้งแต่การสำรวจข้อมูลครัวเรือน การจัดทำแผนชุมชนพึ่งตนเอง การนำแผนไปใช้ การปรับปรุงแผน การติดตามประเมินผล การทำเวทีชุมชน การค้นหาพื้นที่ศักยภาพ เทคนิคการจัดการความรู้ต่างๆของ สคส.ฯลฯ
การนำชุดความนี้มาทำแบบเข้มเข้นในภาคประชาชนก็เนื่องจากว่าภาคประชาชนมีความยืดหยุ่นมากกว่า มีบรรยากาศการเรียนรู้ที่ดีกว่า เสริมจุดอ่อนของภาคราชการได้ ว่าไปแล้วทั้งภาคราชการและภาคประชาชนก็เป้าหมายเดียวกัน เสริมการทำงานซึ่งกันและกันไปสู่เป้าหมายชุมชนอินทรีย์
สำหรับชุดความรู้ในแต่ละพื้นที่หรือแต่ละประเด็นการพัฒนาก็มีมากน้อยแตกต่างกันไป แล้วแต่พื้นที่หรือประเด็นการพัฒนานั้นๆ จะได้วิเคราะห์และเห็นสมควรว่าชุดความรู้ใด เครื่องมือใด เหมาะสมที่จะหยิบยกมาใช้สำหรับการเคลื่อนงานในพื้นที่หรือในประเด็นนั้นๆได้ดีเหมาะสมกับทุนเดิม บริบทของชุมชน หรือความชำนาญหรือสมรรถนะของคนทำงานที่มีอยู่ ยากที่จะนำเสนอได้ คงจะเป็นหนังยาว ที่จะต้องคอยติดตาม
สรุปก็คือว่าในแต่ละชุดความรู้ใหญ่ก็จะมีชุดความรู้ย่อย ในเครื่องมือชุดใหญ่ก็จะมีเครื่องมือชุดย่อยซ้อนๆกันอยู่
ที่ประชุมเราพูดคุยกันอย่างนี้ ผมจึงนำมาแลกเปลี่ยนครับ
ความเห็น (2)
ใช่เลยครับครูนง
ความรู้ที่ใช้เป็นและมีหลายระดับมากครับ
เช่นการปลูกพืชก็จะมี
- ระดับกว้างๆทั่วๆไป
- ระดับเฉพาะที่ เฉพาะพืช
- ระดับกิจกรรมใหญ่ เช่นการเตรียมดิน
- และระดับกิจกรรมย่อย เช่นการไถ ไม่ไถ
- และย่อยลงไปถึงตัวอุปกรณ์ เคื่องมือที่ใช้
- และย่อยลงไปถึงเทคนิคการใช้ ในสถานการณ์ต่างๆ
- แม้แต่เทคนิคก็ยังมีรายละเอียดอีกมากมาย
เรื่องชุดความรู้นี่แจงยังไงก็หาที่จบยากครับ
ต้องทำเองจึงจะรู้ และพอจะหาที่จบได้
ถ้าคุยกันเฉพาะหลักการไม่มีวันจบหรอกครับ
ขอให้โชคดีครับ
อ.ดร.แสวง ครับ
ชัดเจนดีจังเลยครับที่ให้ตัวอย่างไว้ ทำให้เห็นเครื่องมือ ของเครื่องมือ ของเครื่องมือ ...... ทำให้เห็นชุดความรู้ ของชุดความรู้ ของชุดความรู้ ......ขอบคุณมากๆครับ