เล่าเรื่องให้ได้ดี

การใช้เรื่องเล่าจะช่วยให้เข้าใจเรื่องซับซ้อนมากกว่าบรรยาย

เล่าอย่างไรให้ได้ดี
                พวกเราทุกคนคุ้นเคยกับเรื่องเล่ามาตั้งแต่ยังเด็กเล็ก   ได้ยินเรื่องเล่านิทานจากแม่ก่อนนอน  เรื่องเล่าจากนิทานอีสปจะแฝงข้อคิด  และสติเตือนใจเรามากมาย  คุณครูเล่านิทานทำให้เราเห็นภาพ  สามารถผูกเรื่องเข้าไปอยู่ในความทรงจำมากกว่าคุณครูสอนอธิบายบนกระดานดำ  เรื่องเล่าในอดีตเป็นข้อพิสูจน์ว่าการใช้เรื่องเล่าจะเป็นการช่วยให้เข้าใจเรื่องซับซ้อนมากกว่าการบรรยาย   โดยปกติเราสามารถเล่าเรื่องราวอย่างอัตโนมัติเมื่อมีอะไรมากระตุ้น  แต่เมื่อมีคนมากำหนดหัวข้อให้เล่า  ทำให้หยุดคิดแล้วลำดับเรื่องราวใหม่  ถ้าคนถูกฝึกให้พูดบ่อยๆ  ก็จะมีทักษะเชื่อมโยงอย่างรวดเร็ว  อย่างไรก็ตามก็อยากนำบทเรียนของผู้ฟังมาบอกเล่าให้กับผู้เล่าว่าจะเล่าอย่างให้ได้ดี
·   ต้องชัดเจนในจุดประสงค์  เช่นจะเล่าให้เกิดวามบันเทิง  เกิดความขบขัน   จะเล่าให้เกิดความเป็นพวกพ้อง  ให้เกิดความแตกแยก  เล่าให้ผู้ฟังได้สติ  เป็นต้น  ในเรื่องการจัดการความรู้  แน่นอนเราอยากให้ผู้ฟังเข้าไปอยู่ร่วมในความคิด  เป็นส่วนหนึ่งในเรื่องราว  เกิดการคิด  พิจารณา  ไตร่ตรอง  ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เกิดการสร้างความรู้เข้าไปฝังในตัวผู้ฟัง
·   การเล่าเป็นเรื่องราว  เป็นประสบการณ์ที่เกิดขึ้นจริงจะดึงดูดผู้ฟังให้สนใจมากกว่าการพูดเป็นเชิงอธิบายในรายละเอียดที่เป็นนามธรรม
·   การเล่าจากประสบการณ์ที่เป็นจริงดีกว่าการนำเสนอในแนวคิด   เพราะจะช่วยลดความขัดแย้งในเรื่องความถูกต้อง
·   เรื่องที่เล่า  ควรประเมินก่อนว่าพูดไปแล้วผู้ฟังจะเข้าใจได้ง่ายหรือไม่  ควรมีภาพหรือสื่ออื่นมาช่วยหรือไม่  เพื่อให้ผู้ฟังเกาะติดไปตลอดเรื่อง
·   การเล่าเรื่องที่เป็นความสำเร็จ  ดีกว่าเรื่องล้มเหลว เพราะเป็นคำตอบมากกว่าไปวินิจฉัยหาแนวทางอื่นอีก  การบอกเล่าเรื่องที่จบลงด้วยความสุขจะทำให้มีการปล่อยสาร dopamine เข้าไปในสมองส่วนที่อยู่ใน cortex เกิดความพร้อมที่จะคิดเรื่องใหม่ๆให้กับตัวเอง
·   ขณะที่เล่า  สังเกตผู้ฟัง ถ้ากำลังจะเอาใจออกห่าง  ลองใช้คำถามกระตุ้นว่าถ้าเป็นเขาในสถานการณ์นี้จะทำอย่างไร  เป็นการดึงให้เขาเข้ามาอยู่ในความคิดอีก
·   ขณะที่เล่า  ถ้ามีคนมาช่วยเล่าในเรื่องเดียวกันที่เป็นส่วนเกิดขึ้นกับเขาแล้วเกิดผลอย่างไร ยิ่งมีจำนวนหลากหลายมุมมอง  ก็จะทำให้ผู้ฟังเกิดการตัดสินเลือกวิธีที่เหมาะสมกับตนเอง ผลักดันให้ผู้ฟังสร้างเรื่องใหม่ด้วยตนเอง เกิดการวางแผนนำไปใช้ในงานของตน
·   ภายหลังเล่าจบ  เปิดโอกาสให้ผู้ฟังตัดสินใจเองว่าเรื่องราวที่ฟังมามีความหมายอย่างไรต่องานของเขา  มากกว่าการสรุปแล้วสั่งการให้ไปปฏิบัติ