ตัวตนเก้าจำพวก
ตัวตนเก้าจำพวก
คำถามคนรุ่นเก่าหรือผู้เฒ่า ผู้แก่ ที่มักจะถามถึงลูกหลานด้วยความห่วงใย บอกถึงความในใจที่มีความมุ่งหวังในสิ่งดีๆ ว่าปีนี้เป็นอย่างไรใกล้จะเป็นตัวเป็นตนแล้วหรือยัง คำถามทำนองนี้พวกเราคงจะมีความรู้สึกดีๆ เป็นการถามไถ่สารทุกข์สุกดิบ เรียนใกล้จะจบหรือยัง มีคนรักที่รู้ใจหรือยัง สิ่งทำค้างไว้ใกล้จะสำเร็จแล้วใช่ไหม และอีกหลากหลายนัยในคำถามเช่นนี้
ตัวตน ในความหมายที่ดำรงอยู่กับความเป็นคน พวกเราพูด พวกเราเรียกร้อง พวกเราช่วยกันสร้างพลัง พวกเราแสวงหา ความเป็นตัวตน เมื่อผมเข้าเรียนหลักสูตรผู้บริหารสถานศึกษาระดับสูง ในหลายปีก่อน ผมยังจำได้และคิดอยู่เสมอว่า การเป็นนักบริหารต้องรู้ตัวตนของตนเอง มันเป็นสิ่งที่ครูบาอาจารย์สอนไว้ตลอด แถมท้ายก่อนจบหลักสูตรท่านก็ย้ำอีกว่า ถ้าไม่รู้ตัวตนของตนเองจะบริหารงานลำบาก
ผมพยายามเรียนรู้ในความหมายแห่งตัวตนมาโดยตลอด จวบจนได้มาเรียนรู้ การจัดการความรู้ (knowledge management) เรียนรู้ว่ามีความรู้ในตน ความรู้ในตัวคน ความรู้ฝังลึก ความรู้นอกตัวคน ความรู้ชัดแจ้ง และอีกหลายประเด็น ทำให้เห็นว่า ความรู้ก่อเกิดตัวตน เมื่อเราให้น้ำหนักต่อ ความรู้ในตัวคน(Tacit knowledge) เพื่อนำไปสู่ความมีชีวิตชีวาของการจัดการความรู้ แสดงว่าเรากำลังให้น้ำหนักต่อความเป็นตัวตนของผู้คนใช่หรือไม่ ผมได้อ่านหนังสือ ธรรมชาติของสรรพสิ่ง การเข้าถึงความจริงทั้งหมด ที่มีท่านนายแพทย์ประเวศ วะสี เป็นบรรณาธิการ เนื้อหาส่วนหนึ่งกล่าวไว้ว่า ตัวตนเป็นวิทยาศาสตร์ทางจิตที่ละเอียดอ่อนที่สุด เกิดขึ้นที่ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ สามารถจำแนกออกได้ 9 ประเภท เรียกว่า นพลักษณ์หรือตัวตนเก้าจำพวก
ตัวตนที่ 1 คนเนี้ยบ จะกำกับพฤติกรรมตนด้วยมาตรฐานที่สูง สามารถชี้จุดบกพร่องได้ดี
ตัวตนที่ 2 ผู้ให้ จะมองโลกในแง่ดี ใจเมตตาอุทิศเวลา มีความเห็นใจผู้อื่นสูง
ตัวตนที่ 3 นักแสดง จะมุ่งสัมฤทธิผลในทุกสถานะเชื่อว่าทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไปได้ได้
ตัวตนที่ 4 คนโศกซึ้งจะยึดถือสิ่งห่างไกลเป็นอุดมคติ ตำหนิสิ่งที่มีอยู่ว่าเป็นของธรรมดา
ตัวตนที่ 5 นักสังเกตการณ์ ชอบความเป็นส่วนตัว การคิดเป็นสิ่งสำคัญ
ตัวตนที่ 6 นักปุจฉา ชอบเก็บตัว ปกป้องตนเองจากภาวะคุกตามได้ การไว้ใจจะได้ใจจากเขา
ตัวตนที่ 7 นักผจญภัย มุ่งอนาคตมีแผนในใจ เป็นนักสร้างเครือข่าย มีเสน่ห์และหลบหลีกเก่ง
ตัวตนที่ 8 เจ้านาย ดุเดือดกล้าแข็ง ไม่ปล่อยให้ตนเองถูกควบคุม แต่ชอบครอบงำผู้อื่นอื่น
ตัวตนที่ 9 ผู้ประสานไมตรี ใฝ่สันติ สนใจ ใคร่รู้แต่ชอบผัดผ่อนสิ่งที่จำเป็นต้องทำ
และตอนหนึ่ง ของหนังสือเล่มนี้ กล่าวไว้ว่า แม้คนเราทุกๆคนจะมีบางสิ่งบางอย่างที่ไม่เหมือนใครแต่โดยนิสัย ใจคอจะเข้าอยู่ในลักษณ์ใดลักษณ์หนึ่งเสมอ ซึ่งจะกลายเป็นเสมือนคุกที่คุมขังจิตวิญาณให้วนเวียนอยู่ในเรื่องที่ซ้ำๆซากๆนพลักษณ์สามารถช่วยให้เรารู้เท่าทัน ตัวตน หรือนิสัยเหล่านี้ แล้วจะพบทางออกเพื่อสู่ชีวิตอิสระที่ไม่ถูกจำกัด
ผมแลกเปลี่ยนกับทุกท่าน ด้วยได้อ่านหนังสือเล่มนี้ บ่อยๆ ก่อนที่จะลงงานในภาคสนาม ครับ
ความเห็น (6)
ถ้าให้นิววิเคราะห์ นิวน่าจะอยู่ประเภทที่ ......แต๊นนนน แต๊นนนนน ประเภทที่ 5 (หรือเปล่า อิอิ)
ขอบคุณที่เข้าไปฝากร่องรอยไว้นะคะ
ลักษณะคล้ายกับเรื่อง personality plus ที่หนูเคยอ่านไว้ เค้ากล่าวว่า เราต้องเข้าใจตัวเองก่อนที่จะเข้าใจคนอื่น และยอมรับคนอื่นอย่างที่เค้าเป็นอย่างมีความสุข เพราะคนเราทุกคนต่างเกิดมาบนพื้นฐานอารมณ์ที่แตกต่างกันไป และพื้นฐานทางอารมณ์นี่แหละ คือตัวตนที่แท้จริงของคนเรา แต่หนูเชื่อว่าคนเรามีหลายตัวตนอยู่ในคนเดียว แต่ตัวตนไหนจะเด่น และ การได้รับการพัฒนาไปสู่ตัวตนที่ต้องการคะ
- มาทักทายครับ ผอ
- ยังไม่ทราบว่าเข้าพวกไหนครับ
สวัสดีค่ะ คุณเม็กดำ 1,
แวะมาทักทายกลับค่ะ ขอบพระคุณมากนะคะที่กรุณาไปเยี่ยมและให้กำลังใจ
เรื่องตัวตนเก้าจำพวกนี้น่าสนใจมากเลยค่ะ อ่านแล้วชอบมาก ต้องขอบพระคุณที่กรุณานำมาแบ่งปันกันนะคะ
ที่ชอบที่สุดคือการนำเสนอเรื่องของคุณเม็กดำ 1 น่ะค่ะ เปิดเรื่องได้น่าสนใจมาก ที่ว่าเจอหน้าผู้เฒ่าผู้แก่แล้วท่านจะถามว่าใกล้จะเป็นตัวเป็นตนหรือยังแล้วจึงโยงมาเรื่องที่จะนำมาฝากได้อย่างเป็นลำดับ ๆ ไปอย่างน่าติดตามน่ะค่ะ
เล่าสนุกอย่างนี้ เด็ก ๆ บ้านเม็กดำถือว่าโชคดีมากเลยนะคะ ได้ครูที่มีความรู้รอบและใส่ใจรายละเอียดปลีกย่อยด้วย
ยินดีที่ได้รู้จักค่ะ, :)
ณัชร
ท่านใดสนใจค้นคว้าเพื่มเติมเกี่ยวกับศาสตร์ "นพลักษณ์" ติดต่อได้ที่ เว็บไซด์ของสมาคมนพลักษณ์ไทยค่ะ
และกระดานสนทนาของสมาคมค่ะ
http://board.dserver.org/n/noppaluk/