วิมตินิยม เป็นศัพท์บัญญัติใช้แทนคำว่า Scepticism ซึ่งหมายถึงลัทธิลังเลสงสัยไม่เชื่อถือแนวคิดใดเป็นหลัก เค้าเล่ากันว่าพวกวิมตินิยมนี้ คือพวกศึกษามาก รู้มาก แต่ไม่ค่อยยึดถือยอมรับแนวคิดหนึ่งแนวคิดใด ตังตัวอย่างคำของพวกนี้ว่า ความเชื่อของเราไม่มีอะไรแน่นอนชัดเจน ไม่มีความเชื่อที่พิสูจน์ว่าเป็นจริงได้ ไม่มีความเชื่อที่ประกอบด้วยเหตุผล ความเชื่อที่เรายอมรับก็เพราะว่ามันมีเหตุผลมากกว่าการคัดค้านเท่านั้น ..อะไรทำนองนี้
ฮูม จัดอยู่ในกลุ่มนี้ด้วยเช่นกัน เค้าไม่เชื่อทั้งพวกกฝรั่งเศษ (เหตุผลนิยม) ที่ยึดถือว่าความรู้มีอยู่แล้วซึ่งเรารู้ได้ก็ด้วยการคิดอย่างเป็นระบบ... และก็ไม่เชื่อตามที่พวกอังกฤษ (ประจักษ์นิยม) ยึดถือว่าความรู้เป็นสิ่งที่เราได้รับมาจากโลกภายนอกโดยผ่านประสาทสัมผัส ..ข้อสงสัยของฮูม ทำให้การศึกษาของเค้าเน้นไปที่การรับรู้ทางประสาทสัมผัสว่ามีกระบวนการอย่างไร ?
ตามแนวคิดของ ฮูม สิ่งที่ผ่านมาทางประสาทสัมผัส (ตาเห็นรูป หรือหูได้ยินเสียง ..เป็นต้น) เรียกว่า รอยประทับ (impression) ซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็จะผ่านมาตลอด ส่วนความจำรอยประทับภายในใจจัดเป็น มโนภาพ (idea) รอยประทับครั้งแรกจะก่อให้เกิดมโนภาพ...รอยประทับ เกิดขึ้นชั่วขณะๆ และมโนภาพหนึ่งๆ จะถูกผสมผสานเป็นมโนภาพเชิงซ้อน เช่น นางเงือก เกิดจาก มโนภาพของปลาผสมกับมโนภาพของหญิงสาว เป็นต้น
ในชีวิตประจำวัน เราจะได้รับรู้รอยประทับต่างๆ มากมายที่ก่อให้เกิดมโนภาพ ความรู้ของเรามิได้เกิดมาจากอย่างอื่น เกิดมาจากรอยประทับนี้เอง ซึ่งก่อให้เกิดมโนภาพและเราก็ค่อยๆ ถักทอมโนภาพเหล่านี้ ผสมผสานเป็นสิ่งต่างๆ มากมายนับไม่ถ้วน...
แนวคิดของฮูม ค่อนข้างยาก...(บางท่านให้ความเห็นว่า ถ้าฮูมได้ศึกษาคำสอนทางพระพุทธศาสนาในประเด็นนี้เค้าคงยอมรับ เพราะคล้ายคลึงกัน) สรุปว่าฮูมไม่เชื่อทั้งสองฝ่ายแล้วตั้งข้อสงสัยขึ้นมา โดยเน้นการรับรู้ทางประสาทสัมผัส และพยายามนำเสนอขึ้นมา แต่ก็ไม่ค่อยมีใครสนใจประเด็นนี้ ...
ยกเว้นคานต์ที่สนใจและสร้างระบบขึ้นมาเพื่ออธิบายประเด็นนี้ ซึ่งจะว่ากันต่อไป...
สวัสดีปีใหม่ค่ะ :)
ยํ ยํ อิจฺฉิตํ ปจฺฉิตํ สพฺพนตํ โหตุ เต
สิ่งใดใด หวังแล้ว ปรารถนาแล้ว สิ่งนั้นทั้งปวง ขอจงสำเร็จ แก่ท่าน..เทอญ..
เจริญพร