เกษตรกรที่เลี้ยงโคทุกท่านจะตั้งชื่อให้โค เพื่อบ่งบอกความเป็นโคตัวนั้นตัวนี้ เหมือนบอกความเป็นตัวตนของคนเรา แต่ไม่ใช่เครื่องหมายการตีตราจอง
การที่โคแต่ละตัวมีชื่อ ก็ง่ายต่อการจำของเจ้าของหรือคนเลี้ยงถ้ามีจำนวนไม่มาก แต่ถ้ามีโคจำนวนมากอาจจะไม่ง่ายทั้งสำหรับคนเลี้ยงและคนอื่น เพราะโคในฝูงบางครั้งก็มีลักษณะเหมือนกันมากจนแยกไม่ออก ยกตัวอย่างโคก๋วยเจ๋งกับโคฉัตรตรีของครูบา รูปร่างหน้าตาและสีผิวเหมือนกันเด๊ะ แต่ต่างกันที่เพศเท่านั้นจึงทำให้รู้ได้ว่าตัวไหนเป็นตัวไหน และที่ร้ายไปกว่านั้น โคบางตัวมีชื่อแต่ไม่มีข้อมูลประวัติ ไม่รู้วันเกิด ไม่รู้พ่อ รู้แม่ ทำให้ยุ่งยากต่อการดูแลรักษาและคัดพันธุ์
การมีชื่อของโคทำให้ไม่สามารถที่จะบอกข้อมูลของโคได้ทั้งหมด ดังนั้น จึงจำเป็นต้องมีการทำเครื่องหมายประจำแต่ละตัว
การทำเครื่องหมายส่วนใหญ่ทำกัน 2 ลักษณะ คือ
1. การทำเครื่องหมายฟาร์มหรือแหล่งที่มาของโค เช่น PC เป็นโคที่มาจากฟาร์มปากช่อง ของกรมปศุสัตว์
2. เครื่องหมายประจำโคแทนการตั้งชื่อ จะแทนด้วยตัวเลข ส่วนใหญ่จะเป็นลำดับการเกิดและปีที่เกิด แต่ไม่ต้องถึงขั้นลงเลข 13 หลัก เหมือนเรา ๆ ท่าน ๆ ให้ยุ่งยาก
การทำเครื่องหมายจะทำให้สะดวกต่อการทำประวัติและบันทึกข้อมูลอื่น ๆ เพื่อเป็นข้อมูลในด้านการดูแลรักษาและปรับปรุงพันธุ์
วิธีการทำเครื่องหมายมีหลายวิธี ขึ้นอยู่กับความสะดวก งบประมาณและความยุ่งยากในการลงมือ
การติดเบอร์หู มีหลายรูปแบบ ไม่ต้องผลิตเองถ้ายุ่งยากเพราะมีขายตามท้องตลาด มีทั้งทำด้วยโลหะ และพลาสติก อาจมีเบอร์สำเร็จติดมาจากโรงงานหรือเขียนเอง การติดก็ใช้คีมติดเบอร์ และให้ติดเบอร์บริเวณโคนหูและลึกจากขอบหูมากๆ เพื่อป้องกันการเกี่ยวกับสิ่งของแล้วหลุดหาย เมื่อเห็นเบอร์หูทีไร ก็อดไม่ได้ที่จะนึกไปถึงคนใส่ตุ้มหูทุกที
การใส่โซ่แขวนคอ มีขายกันทั่วไป เป็นแผ่นพลาสติกหรือยาง มีเบอร์บนแผ่น แขวนติดคอด้วยโซ่เหล็ก ข้อดีเปลี่ยนเบอร์ได้ตามต้องการ แต่ถ้าโซ่ไปเกี่ยวกับสิ่งของต่าง ๆ อาจทำให้โคตายได้ ดังนั้นถ้าใช้โซ่ต้องระวังในเรื่องคอกและที่เลี้ยงไม่ให้มีสิ่งของที่ทำให้โซ่เกาะเกี่ยวได้ง่าย พูดง่าย ๆ ไม่ให้มีขอ มีตอ มีปุ่ม มีมุม เป็นดีที่สุด
การเขียนด้วยสารเคมี แต่ไม่คงทน ใช้ได้ประมาณ 2-3 เดือน โยใช้ซิลเวอร์ไนเตรท 1/4 ช้อนชา ละลายน้ำหนึ่งแก้ว ใช้สำลีพันปลายไม่จุ่มสีเขียน จะทำให้ขนของโคเปลี่ยนเป็นสีนำตาลเข้มมองเห็นได้ชัดขึ้น
การตีเบอร์ร้อน โดยใช้เลขเบอร์ที่ทำด้วยโลหะนำความร้อนได้ดี เช่น เหล็ก ทองแกง ทองเหลือง หนาประมาณ 2 หุน กว้าง 3/4 นิ้ว ดัดเป็นตัวเลขตัวหนังสือตามต้องการ อย่าให้เป็นเหลี่ยมหรือมุม หรือเป็นวงติดกัน เพื่อระบายความร้อนและไม่ทำให้ผิวหนังร้อนมากจนหลุดออกทั้งแผ่น และควรทาบบริเวณผิวหนังที่ไม่มีราคา เช่น โคนขาหลัง หัวไหล่ สำคัญเวลาทาบต้องให้โคอยู่นิ่ง และคนทาบต้องมือแม่นมั่นคง ใช้เวลา 2-3 วินาที ไม่ควรใช้แรงกดมากเพราะจะทำให้ความร้อนกระจายลงไปในผิวหนังจะอักเสบเป็นแผลเน่าได้ ตีเบอร์เสร็จให้ใช้น้ำมันมะพร้าวชะโลมแผล จะช่วยระบายความร้อนและลดการอักเสบได้
การตีเบอร์เย็น เกษตรกรายย่อยทั่วไปไม่นิยมใช้เพราะต้นทุนสูงและเหมาะกับโคสีเข้ม วิธีการก็คือการใช้เลขเบอร์ที่ทำด้วยโลหะมาทำให้เย็นจัดจากน้ำแข็งแห้ง ใช้เวลา 25- 30 วินาที จะทำให้เซลล์สีขนเสื่อม สีขนจะจางลงมองเป็นเป็นตัวเลขได้ วิธีนี้ไม่ทารุณสัตว์ ผิวหนังไม่เสียหาย
การสักเบอร์หู จะคงทนและติดไปตลอดชีวิต แต่เวลาดูต้องจับโค เพราะเบอรืแบอยู่ในหูมองไกลไม่ชัด โยใช้คีมที่มีเข็มตัวเลขเรียงเป็นชุดหนีบลงใต้ใบหูบริเวฯที่ไม่มีเส้นเลือดและขน หนีบเสร็จแล้วเอาหมึกจีนหรือหมึกอินเดียอิงค์ หรือหมึกสำหรับสักคนทาและขยี้ลงไปบนรอยสัก หมึกจะซึมเข้าไปในผิวหนัง
การตัดหู เป็นเครื่องหมายถาวรอีกแบบหนึ่ง แต่ไม่นิยมเพราะทำให้หูโคไม่สวยงาม โดยเฉพาะโคหูงามทั้งหลายถ้าใช้วิธีนี้ราคาคงตกกราวรูด จะใช้วิธีใช้คีมที่ทำให้รอยตัวเป็นรูปตัวอักษร ส่วนใหญ่เป็นภาษาอังกฤษ ตามตำแหน่งของใบหูตามที่กำหนด
ท่านใดจะเลือกใช้วิธีการทำเครื่องหมายแบบใด ก็ให้ขึ้นอยู่กับความสะดวกและประหยัดเป็นหลัก แต่อย่าประหยัดมากถึงขนาดเขียนด้วยถ่านสีดำก็แล้วกัน
ขอบคุณค่ะ
คนสวยๆ
ทำไมเลือกรูปที่ไม่สวยสักนิดมาขึ้นบล็อก
ใครถ่ายรูปให้
ทำด้อยศิลปขนาดนั้น
โธ่! ช่างทำกับดาได้
ไม่รู้ว่าวัวมันจะจำหน้าได้รึเปล่า
เรื่องนี้ต้องเอาเข้าประชุมแล้วละ
ถ่ายรูปยังไงถึงจะใกล้ความเป็นจริงที่สุด
ใครไปปลุกจากที่นอนมาถ่าย
หรือแอบถ่ายมาลงฮึ!
เรื่องเบอร์หูควรมี
ความรู้จากนักวิชาการประกอบ / อธิบาย
ควรมีความคิดเห็น ความเข้าใจของชาวบ้านประกอบ
ความที่น่าจะเป็นต่อเรื่องนี้ เสนอเชิงวิธีการ
มีความสำคัญ/ความหมายระดับไหน โจทย์ไว้ต่อยอด
เหมือนเสาไฟฟ้าต้นสุดท้าย
เบอร์หูก็สำคัญ แต่เบอร์เนทแก้ไม่ได้
ต้องอาศัยฝีมืออาจารย์เทคนิคอีกรอบ
เข้าใจว่าตัวแจ็คที่เสียบเข้าเครื่องบกพร่อง
และการ์ดอาจจะมัปัญหา
ถ้าอยากจะทำบุญช่วงท้ายปีก็ชวนกันมาดูหน่อย
แล้วจะได้บุญทันทีที่บล็อกติดต่อได้ปกติ
เห็นด้วยกับครูบา
ตกใจกับรูปใหม่ คิดว่าไม่ใช่พันดา
ผมเข้าใจว่าการทำเบอร์หู เป็นการพยายามจัดการข้อมูลสู่การเป็นสารสนเทศ ของนักวิชาการ
ผมค่อนข้างแน่ใจว่า ชาวบ้านที่มีวัวเป็นฝูง รู้จักวัวของเขาทุกตัว ผ่านสังคมวัว เช่น ถ้ามีตัวใดไม่อยูในฝูงตอนจะต้อนกลับบ้าน วัวทั้งฝูงจะมีสัญญาณบอกว่ายังไม่พร้อมกลับเพราะเพื่อนมายังไม่หมด
ผมคิดตามประสาว่าถ้าเอาเรื่องเบอร์หูกับความรู้ชาวบ้านเรื่องสังคมวัว มาตั้งวงคุยกัน น่าจะสนุกดี
สวัสดีปีใหม่
อยากอ่านความคิดเห็น ข้อมูลดีๆ
อยากเห็นใบหน้าดีๆสดใส
อยากให้ทั้ง 2 อย่างดูดี มีน้ำหนัก ทั้งภาพและสาระ
ขอบพระคุณทุกท่านค่ะที่ติชมรูปที่สวยเกินตัว คงต้องเอาเป็ดไปแลกค่ะพ่อครู เพราะไม่นิยมถ่ายภาพตัวเองจึงไม่มีภาพที่ดีกว่านี้แล้วค่ะ
การตีเบอร์จะสมบูรณ์เมื่อมีการจดบันทึกประวัติข้อมูลโคตั้งแต่ประวัติพ่อพันธุ์ แม่พันธุ์ วันคลอด อายุ การฉีดวัคซีน จะเกิดประโยชน์ในแง่ของการจำหน่ายจ่ายแจกแก่คยอื่นไปเลี้ยงต่อจะสะดวกต่อการผสมพันธุ์ ปรับปรุงพันธุ์ และการดูแลรักษา เพราะการจำของเจ้าของนั้นบางครั้งมีหลงลืมหรือข้อมูลอาจสูญหายไปกับตัวบุคคลได้
การตีเบอร์ถ้ายังไม่ชำนาญควรอาศัยไหว้วานคนที่มีฝีมือทำให้หรือแจ้งไปที่สำนักงานปศุสัตว์ในพื้นที่ ตอนนี้ปศุสัตว์บริการทุกระดับประทับใจแล้วค่ะ
ขอบพระคุณค่ะ