๒. ก่อนปฏิบัตินิยม : จากยุคมืดสู่ยุคสว่าง
ปรัชญาตะวันตก แบ่งเป็น ๔ ยุค คือ กรีกโบราณ กลาง ใหม่ และปัจจุบัน การจัดลำดับความคิดเพื่อความเข้าใจไม่ยากนัก ในฐานะที่ผู้เขียนเป็นคนไทยและเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาก็จะใช้พุทธศักราชหรือ พ.ศ เป็นหลักจับประเด็น และใช้ ค.ศ. บ้างในการเทียบเคียง แต่ก็ใช้เป็นช่วงๆ มิได้มีความแม่นในเชิงตัวเลขเหล่านั้น...
ปรัชญากรีกโบราณ เริ่มต้นที่ ธาเลส ก๋อนพ.ศ.ประมาณร้อยปี มารุ่งเรืองที่สุดก็ยุค โซคราตีส พลาโต และอริสโตเติล ซึ่งโซคราตีสนี้ก็ราวๆ พุทธกาล ..อริสโตเติลเป็นอาจารย์ของพระเจ้าอะเลกซานเดอร์ที่บุกมาถึงอินเดียตอนนี้จำง่ายๆ ว่าประมาณก่อนค.ศ. ร้อยปี หรือราว พ.ศ.สามร้อยกว่าๆ ...เมื่อหมดยุคอริสโตเติลและพระเจ้าอะเลกซานดอร์แล้ว ปรัชญากรีกก็ค่อยเสื่อมโทรมลง แต่การกำหนดปรัชญากรีกโบราณถือเอาว่า ไปสิ้นสุดในปีค.ศ.ห้าร้อยกว่าๆ เนื่องจากพระเจ้าจัสติเนียนสั่งปิดสำนักปรัชญาทั้งหมดที่สอนขัดแย้งกับคริสตศาสนา
ปรัชญาตะวันตกยุคกลาง เริ่มศึกษาตั้งแต่พระเยซูประสูติหรือศึกษาตั้งแต่แรกเริ่มของคริสตศาสนาเป็นสำคัญ ยุคกลางนี้เรียกอีกชื่อหนึ่งว่ายุคมืด เพราะปรัชญาลดฐานะไปเป็นสาวใช้เพื่อคอยรับใช้เทววิทยา ช่วงของยุคกลางนี้พันกว่าปี มาเริ่มต้นยุคใหม่ที่นักปรัชญาฝรังเศษชื่อเดการ์ต และนักปรัชญาอังกฤษชื่อเบคอน นั่นคือ เปลี่ยนจากยุคมืดมาสู่ยุคสว่าง
มูลเหตุที่ทำให้ยุโรปเปลี่ยนจากยุคมืดมาสู่ยุคสว่างก็คือสงครามระหว่างอาหรับกับยุโรป โดยกองทัพมุสลิมค่อยๆ แผ่ขยายอิทธิพลเข้ามา กองทัพพาตำรามาด้วย นั่นคือ แนวคิดของอริสโตเติลซึ่งพวกอาหรับรักษาไว้ก็ค่อยๆ คืบคลานเข้ามายังยุโรป การศึกษาในยุโรปค่อยๆ เจริญขึ้น มีการถกเถียงกันในเชิงความคิดเห็นต่างๆ ซึ่งประเด็นสำคัญก็คือเรื่องความมีอยู่ของพระเป็นเจ้า หรือเรื่องสิ่งสัมบูรณ์ จนกระทั้งเดการ์ตสงสัยข้อถกเถียงเหล่านั้น ไม่เชื่อใคร เชื่อเพียงตัวเอง (คำพูดของเดการ์ต ฉันคิด ดังนั้น ฉันจึงมีอยู่) ส่วนเบคอนก็อ้างว่าสาเหตุที่ถกเถียงกันเพราะสภาพแวดล้อมหรือบริบทแตกต่างกันนั่นเอง
เดการ์ดชาวฝรั่งเศษ เบคอนชาวอังกฤษ นับว่าเป็นความคิดเห็นแยกกระแสออกมาและเป็นการเริ่มต้นของยุคสว่างหรือยุคใหม่ ต่อมาแนวคิดทั้งสองนี้ก็พัฒนการเป็นการถกเถียงเรื่องทฤษฎีความรู้ อังกฤษและฝรั่งเศษพัฒนาการไปทุกด้าน จะเห็นได้จากการล่าอาณานิยมเป็นต้น ส่วนที่เจริญสูงสุดก็คือการถกเถียงเรื่องทฤษฎีความรู้นี้เอง และราวสองสามร้อยปีต่อจากนั้น กระแสแนวคิดเหล่านี้ก็ไปพัฒนาต่อที่อเมริกา กลายเป้น ปฏิบัตินิยม
ถามว่า พวกเค้าเถียงกันในประเด็นใด ก็ต้องรออ่านหัวข้อต่อไป
ความเห็น (3)
ดร.ไสว เลี่ยมแก้ว
ดร.ไสว เลี่ยมแก้ว
รู้สึก ปลื้ม ที่อาจารย์เข้ามาทิ้งร่องรอยไว้...
ในยุคโน้นจะเป็นอย่างไร ? พวกเราก็ไม่อาจรู้ได้ เพียงแต่มี ชุดคำอธิบาย ซึ่งพวกเราได้เรียนรู้และเล่าต่อๆ กันมาเท่านั้น...
ถ้าว่าเรื่องการ โต้เถียงอภิปราย ... อาตมาว่า การเทศน์ปุจฉา-วิสัชชนา ๒-๓ ธรรมาสน์ น่าจะเป็นรูปแบบที่โบราณาจารย์ของเราได้คิดค้นและสร้างไว้ดีแล้ว เพียงแต่การนำมาใช้ในปัจจุบัน ไม่ได้เป็นไปตามที่ควรจะพึงมีพึงเป็นให้เหมาะสมกับยุคสมัย เท่านั้น
เจริญพร
นางสาวสุกัญญา แข็งขันธ์
หนูกำลังหางานเกี่ยวกับยุคต่างๆซึ่งเป็นวิชามนุษย์กับสังคม จึงอยากให้พระอาจารย์ช่วยให้ข้อมูลที่มากกว่านี้หน่อยค่ะ ขอบคุณพระอาจารย์มากค่ะ