พ่อสาง เป็นตัวอย่างอีกคนหนึ่งที่ไม่เพียงการจัดการไร่นาที่น่าสนใจเท่านั้น ยังบริหารครอบครัวได้สุดยอด
พ่อมีแปลงที่ทำเฉพาะนาอย่างเดียว ซึ่งตอนนี้ก็พัฒนาไปสู่การหยุดใช้ปุ๋ยเคมีในนาข้าวแล้ว
มีแปลงแยกต่างหากปลูกไม้ยืนต้น ไม้เศรษฐกิจ (ไม้กฤษณา สบู่ดำ ) ไม้ผล ผักยืนต้น พ่อปลูกไว้เป็นระเบียบเป็นแถวเป็นแนว สลับประเภทแต่ก็อดจะเป็นแถวไม่ได้ ตามนิสัยของพ่อที่เป็นคนประณีตมาก ๆ (แต่อย่างไรก็ตามยังดีที่พ่อปล่อยให้หญ้าขึ้นคลุมบ้าง คนดูเผิน ๆ จะไม่รู้สึกว่า สวนของพ่อน่าสนใจแต่อย่างไร แต่มันไม่รอดสายตาแบบพวกเรา ดิฉันไม่ได้ไปดูสวนพ่อนานเป็นปีแล้ว พอไปเห็นอีกก็รู้ทันทีว่างานปลูกของพ่อที่เป็นโครงชั้นบนดินเสร็จไปเกือบ ๘๐ส่วนแล้ว ลูก ๆ ของพ่อสบายเลยพ่อทำเตรียมไว้ให้หมดแล้ว ของอยู่ของกิน นอกจากนี้ยังมีบ่อเลี้ยงกบ โรงแปรรูปยาง ที่พ่อบอกว่าจัดให้มีการระบายน้ำไม่ให้ขังอยู่ ไม่มีกลิ่นเหม็นเลย โรงตากยาง เล้าข้าว คอกปุ๋ยหมัก พื้นที่ที่เหลือ ที่จะใส่อะไรลงไปได้อีก สวนของพ่อก็จะเป็นสวนที่สนุกทีเดียว ) พวกเราในที่ประชุมขอให้พ่อได้จัดเตรียมอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการเคี่ยวน้ำตาลที่เราจะทำกันประมาณเดือนสามที่จะมาถึงนี้ พ่อก็ถามรายละเอียดถึงขนาดว่าจะเอาใหญ่ขนาดไหน ยาวกี่เซ็นติเมตร อะไรจะขนาดนั้นจ๊ะ พ่อสาง ที่น่าเสียดายนิดหนึ่งคือพ่อให้ความสนใจต่อไม้พื้นเมืองที่กินได้ เช่น ต้นหมากก่อ ต้นหมากแงวป่า ต้นหมากเค็ง ดิฉันเลยถือโอกาสบอกให้พ่อช่วยเพาะพันธุ์ให้ ( และจะบังคับพ่อให้ปลูกไว้ให้ลูกหลานดูและกิน ) พ่อรีบบอกว่า ไม่ได้นะตอนนี้ต้องรอปีหน้าถึงจะทำได้ นานแค่ไหนก็จะรอค่ะพ่อสาง .....พูดทุกอย่างกับพ่อสางได้ ถ้าไม่อยากให้แกได้ยินก็พูดเบา ๆ เอา
และมีแปลงสำหรับปลูกยางพาราอีกแปลงหนึ่ง ตอนนี้ได้กรีดยางแล้ว ใครบอกว่าปลูกยางไม่ดี แม่บ้านพ่อสางจะเถียงคอเป็นเอ็น ว่าใครบอก....ทำสวนยางแล้วสิ มีโอกาสได้จับเงินแสน ได้ใช้หนี้ ได้หมดหนี้ ได้เงินเก็บ แน่ละสวนของพ่อปลูกมาโดยไม่ได้ใช้เงินภายนอกเลย ไช้ทุนของตนเอง แม้แต่ตอนที่ซื้อปุ๋ยเคมีก็ไม่ได้กู้ นอกจากนี้ พ่อสางอ้างว่า แผ่นยางผมสีสวยกว่าใคร โรงอบของผมใช้กระเบื้องใสเป็นหลังคาทำให้ประหยัดฟืน ใช้ฟื้นเฉพาะหน้าฝนบางวันเท่านั้น
แต่พ่อสางบอกว่าที่ทำทั้งหมดนี้ ตอนนี้ถ่ายเทให้ลูกสาวและลูกเขยดำเนินงานหมดแล้ว ตนเองกับภรรยาคู่ชีพมาทำอาชีพเสริมอยู่ที่บ้าน บีบข้าวปุ้นและทำน้ำยาขยายตลาดเช้าทุกวัน แม่เป็นฝ่ายการตลาดขายตรง ส่วนพ่อสร้างเป็นฝ่ายจัดสรรวัตถุดิบสนับสนุนการผลิต ตอนเย็นก่อนนอน พ่อสางจะขูดมะพร้าวเตรียมไว้ให้ภรรยาทำน้ำยาวันรุ่งขึ้น ส่วนตอนเช้าตอนที่พวกเราตื่นนอน ทำธุระเสร็จแล้ว เดินเข้าไปในครัวก็ได้เห็นพ่อสางกำลังส่วยข้าวอยู่ ( ภาษากลางเรียกอะไร? ) พ่อสางน่ารักจริง ๆ แม่บอกว่า พ่อทำอย่างนี้มาตลอดตั้งแต่อยู่ด้วยกันมา แหมเสมอต้นเสมอปลาย นี่แหละ ชีวิตที่อยู่ในระบบผลิตเดียวกัน ระบบผลิตเล็ก ๆ แต่เป็นอิสระแก่ตนทุกกระเบียดนิ้ว
พ่อสางกับแม่มีพลังในตัวเองเต็มที่ เป็นตัวอย่างที่แสดงให้ลูก ๆ เห็นทุกเมื่อเชื่อวันในการนำความรู้ประสบการณ์มาปฏิบัติ
บ้านพ่อสางสะอาดทีเดียว โดยเฉพาะห้องน้ำ ที่นอกเหนือจากนั้น ดิฉันสัมผัสได้ถึงบรรยากาศในบ้านที่มันสบาย ๆ ไม่เครียด รู้สึกถึงความรัก ความเคารพที่ลูก ๆ และลูกเขย ที่มีต่อพ่อแม่ เห็นพ่อแม่นั่งประชุมก็มานั่งฟังด้วย จนเห็นว่าจะดึกไปก็ขอตัวไปนอน เตรียมตัวไปกรีดยางกลางดึกของค่ำคืนนี้
เช้านี้แม่สั่งความไว้ก่อนจะไปตลาดว่า เตรียมของตักบาตรให้แล้ว หลวงปู่มาผ่านมาประมาณหกโมงครึ่ง ตอนแรกคิดว่าจะ จี่ข้าวกินรองท้องก่อน เปลี่ยนใจไปชมสวนพ่อสางดีกว่า ไปแล้วไม่เป็นอย่างงั้นนะสิใช้เวลาเกือบสองชั่วโมงที่สวน เพลินไปเลย บาตรก็ไม่ได้ตัก.....กลับมาแม่ก็ไม่อยู่บ้านแล้ว ลูก ๆ ก็ไปทำงานของใครของมันแล้ว พวกเราก็เลยลาพ่อสางไปประชุมต่อที่บ้านนาดี
เป็นตัวอย่างที่ดีครับ แต่การตั้งชื่อยังไม่ดึงดูดคนอ่านเท่าไหร่
อาจใช้คำรวมว่า
กรณีศึกษา:...............
ความสำเร็จด้าน......ของพ่อสา
อาจจะน่าสนใจมากขึ้น