โรงเรียนชาวนาระดับมัธยม (๑๙)

โรงเรียนชาวนาระดับมัธยม (๑๙)

           ต่อไปนี้เป็นบันทึกของ “คุณอำนวย” โดยตรง    ว่าการทำหน้าที่ “คุณอำนวย” ในโรงเรียนชาวนาระดับมัธยม คือเน้นที่การบำรุงดินโดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมีนั้น    ต้องมีเครื่องมืออะไรบ้าง

ตอนที่  18  เครื่องไม้เครื่องมือและสื่อเทคโนโลยี
 
 ในการเรียนการสอน  จำเป็นที่จะต้องใช้เครื่องมือและเทคโนโลยีเข้าช่วยแทบจะทุกขั้นตอนการเรียนการสอน  ทั้งนี้ก็เพื่อจะให้เกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้  เรียนได้ง่ายและเกิดความสะดวก  หลายกิจกรรมไม่สามารถดำเนินการได้  หากขาดเครื่องมือที่ดีที่เหมาะสมกับกิจกรรมนั้นๆ  และเครื่องมือบางอย่างก็นำไปช่วยเสริมให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างสนุกสนาน  เกิดความน่าสนใจ  ให้นักเรียนชาวนาได้เพลิดเพลินกับการเรียนรู้ 
 เครื่องไม้เครื่องมือและสื่อเทคโนโลยีที่ใช้ประกอบการเรียนรู้สำหรับนักเรียนชาวนามีหลายสิ่งหลายประเภท  ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น  2  ประเภท  คือ
 (1)  เครื่องมืออย่างง่าย 
 -  เครื่องเขียน  อันได้แก่  ปากกา  ดินสอ  สี  กระดาษ  สมุดบันทึก  ซึ่งสิ่งเหล่านี้มี    ความจำเป็นขั้นพื้นฐานที่ใช้ในกิจกรรมการเรียนรู้ 
 -  สวิง  เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการจับแมลงในแปลงนาข้าว  ในกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องแมลง  ซึ่งนักเรียนชาวนาจะต้องใช้สวิงในการจับแมลงมาสำรวจ  และจะต้องเรียนรู้การใช้สวิงในการจับแมลงอย่างถูกต้องด้วย
 (2)  เครื่องมือที่ซับซ้อน
 -  เครื่องคอมพิวเตอร์และโปรแกรมสำเร็จรูป  (Hardware  and  Software)  โดยใช้โปรแกรมพิมพ์งาน  Microsoft  Word  โปรแกรมระบบตารางเพื่อการคำนวณ  Microsoft  Excel  และโปรแกรมนำเสนองาน  Microsoft  Power  Point 
 -  กล้องถ่ายรูประบบดิจิตอลและกล้องถ่ายวิดีโอ  เพื่อใช้ในการบันทึกภาพและเรื่องราวในแต่ละกิจกรรม  ถ่ายภาพตัวอย่างวัตถุต่างๆ  เป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้ของคุณกิจและคุณอำนวย
 -  เครื่องมือทดสอบดิน
 -  เครื่องตรวจวัดความเป็นกรดด่างของดิน (pH) 
 นอกจากนี้  ยังเครื่องมือที่เกิดจากตัวบุคคลอีก  ได้แก่  การสังเกต  และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์  ซึ่งการสังเกตถือได้ว่าเป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการเก็บข้อมูลเพื่อการเรียนรู้  และถือเป็นหัวใจของการเรียนรู้สำหรับนักเรียนชาวนา  การรู้จุดที่จะสังเกตจากการปฏิบัติจริง  จะช่วยทำให้เก็บข้อมูลเพื่อนำกลับไปคิดทบทวนโดยอาศัยการเรียนรู้  บรรยากาศที่เกื้อหนุน  และระยะเวลา  ประกอบกัน  เพื่อให้เกิดการตกผลึกทางความคิด  จึงจะเกิดปัญญา  แล้วนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตและการทำงานต่อไป
 ส่วนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์จากสมาชิกภายในกลุ่มและต่อเครือข่าย  เพราะเวทีต่างๆที่เปิดโอกาสให้รวมกลุ่มทำกิจกรรม  อย่างเช่น  กิจกรรมเพื่อนเยี่ยมเพื่อน  ทำให้นักเรียนชาวนาได้พบความเป็นกัลยาณมิตรจากเพื่อนๆ  ได้พูดคุยกันตามประสา  ทำให้  “ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว”  ในการพูดคุยนี้  จะมีหลากหลายเรื่องปะปนกันไปในวงสนทนา  ทั้งเรื่องสาระสุขสุกดิบ  การใช้ชีวิต  ครอบครัว  การทำนา  และรวมถึงงานกิจกรรมในโรงเรียนด้วย  แสดงจุดดีจุดด้อย  เพื่อให้อีกฝ่ายหนึ่งช่วยเหลือ  เสนอแนะวิธีแก้ไขปัญหา  เวทีเพื่อนเยี่ยมเพื่อน  เพื่อนจะ  “อวดความดี”  ว่าชุมชนมีความสุขมากแค่ไหนให้เพื่อนฟัง  หากเพื่อนสนใจก็จะขอสูตรเอาไปใช้ในชุมชนของตนบ้าง  เวทีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างต่อเนื่อง  จึงเป็นเครื่องมือที่สำคัญและนักเรียนชาวนาชื่นชอบ

  

ภาพที่  175 – 176 กระดาษ  ปากกา  ดินสอ  สี  เป็นเครื่องมืออย่างง่ายที่ใช้ในการเรียนรู้ 

 

ภาพที่  177  สวิง  เป็นเครื่องมืออย่างง่ายที่ใช้ในการเรียนการสอนเรื่องแมลง	ภาพที่  178  คอมพิวเตอร์กับโปรแกรมสำเร็จรูป  เป็นเครื่องมือที่ซับซ้อน

 

 

  

ภาพที่  179 – 180  เครื่องมือทดสอบดินเป็นเครื่องมือที่ซับซ้อน
เพื่อใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องดิน  

 

  

ภาพที่  181 - 182  Soil  Tester  เป็นเครื่องมือที่ซับซ้อน
เพื่อใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องดิน  

           เครื่องมือที่ใช้ช่วยในการเรียนรู้ของนักเรียนชาวนาในระดับนี้ มีตั้งแต่เครื่องมือง่ายๆ ไปจนถึงเรื่องมือที่ซับซ้อน    เป็นเทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์ เช่นเครื่องทดสอบดิน (soil tester)     การที่นักเรียนชาวนาได้มีโอกาสใช้เครื่องมือที่ซับซ้อนบ้าง เป็นสิ่งที่ดี    ทำให้นักเรียนชาวนาเกิดความมั่นใจในความสามารถในการเรียนรู้ของตนยิ่งขึ้น

วิจารณ์ พานิช
๒๒ สค. ๔๘