การทำวิจัยหรือการทำงานกับชุมชนหลาย ๆ ครั้ง โดยเฉพาะการทำงานแบบมีส่วนร่วม หรือการวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research : PAR) จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องศึกษาบริบทชุทชนแบบมีส่วนร่วม
พอดีผมมีหัวข้อในการศึกษาบริบทชุมชนอยู่ในมือ จึงขออนุญาตนำมาฝากทุก ๆ ท่านเพื่อที่จะนำไปใช้ประโยชน์ต่อไปครับ
หัวข้อของการศึกษาบริบทชุมชน
-
ประวัติศาสตร์ชุมชน ได้แก่ การตั้งถิ่นฐาน การก่อตั้งชุมชน เหตุการณ์สำคัญที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของชุมชน
-
ลักษณะทางกายภาพ/ชีวภาพของชุมชน ได้แก่ ทรัพยากรธรรมชาติ/ที่มนุษย์สร้างขึ้น เส้นทางคมนาคม โครงสร้างพื้นฐานอื่น ๆ การเข้าถึงและการใช้ประโยชน์ ฯลฯ สภาพ การเปลี่ยนแปลงและการใช้/การระดมทรัพยากร
-
ลักษณะประชากร จำนวนโครงสร้าง การเปลี่ยนแปลง
-
ลักษณะทางเศรษฐกิจ อาชีพ การผลิต (ปัจจัยและทรัพยากร) การบริหารจัดการ การตลาด ความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับภายนอก
-
ลักษณะทางสังคม กลุ่ม/องค์กร โครงสร้างอำนาจ ผู้นำ ระบบครอบครัวและเครือญาติ เครือข่าย สถาบันในชุมชน (เชื่อมโยงกับลักษณะทางสังคม)
-
ระบบการศึกษา ใน/นอก ทางการ/ไม่เป็นทางการ การติดต่อสื่อสาร ช่องทางและการรับข่าวสารและการสื่อสาร
-
ระบบอนามัยและสาธารณสุข ในทางการ/ไม่เป็นทางการ พื้นเมืองและทางเลือก
-
ระบบความเชื่อและประเพณี วัฒนธรรม
- บริบทเฉพาะที่ครอบคลุมประเด็นเป้าหมาย คือ การจัดการ “ทุน” ของชุมชน และการบริหารจัดการทุน