คิดได้อย่างเดียวไม่พอ ต้องทำได้ด้วย (NATO & AFTA)

“คนคิดเก่ง พูดเก่งมีมากเหมือนขนวัว แต่คนทำเก่งมีน้อยเหมือนเขาวัว” “คนเราต้องลงมือทดลองทำด้วยตนเองได้ก่อนนะเธอ ถึงจะไปสอนคนอื่นเขาได้”

ผมได้อ่านหนังสือพิมพ์ข่าวสดฉบับวันที่ 31 ตุลาคม 2548 คอลัมน์ธรรมะใต้ธรรมาสน์ ของคุณไต้ ตามทาง ก็ชอบมากเลย ก็เลยยืมมาเขียนต่อครับ เขาเขียนไว้ส่วนหนึ่งจากเรื่องอย่าเพียงแต่คิด ต้องทำด้วย ว่า “คนดีแต่คิดไม่รู้จักทำเขาเรียกว่าฟุ้งซ่าน พระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า นหิ จิน.ตามยา โภคา  โภคทรัพย์มิได้มีมาด้วยการคิดเอา อยากได้อะไร อยากเป็นอะไร อย่ามัวแต่คิด วาดภาพวางแผน ต้องลงมือทำทันที และทำอย่างต่อเนื่องด้วย” ก็เตือนใจไปได้เยอะ เวลาผมไปบรรยายที่ไหนมักจะพูดถึงคำพูดฝรั่ง 2 คำที่จำของเขามาไม่รู้ใครพูดไว้ก่อนก็คือคนในองค์กรมี 2 กลุ่มคือNATO กับ AFTA

                NATO = No Action, Talk Only งานไม่ทำดีแต่พูด พวกนี้จะเก่งมาก พูดได้ทุกเรื่อง เสนอได้ทุกอย่าง แต่ไม่ทำ ชอบคิดหรือพูดให้คนอื่นทำ  เวลาใครทำมาก็ติว่าไม่ใช่ ไม่ถูก ผิดหลักเกณฑ์ ผิดทฤษฎีอย่างนั้นอย่างนี้ มักอ้างว่าไปอ่านมาจากนั่นจากนี่ ไปฟังอบรมบรรยายมาอย่างนั้นอย่างนี้ เอามาคอยตำหนิคนอื่น เรียกว่ารู้ดีทุกเรื่อง ยกเว้นงานของตนเอง แทนที่จะเอามาลองลงมือทำด้วยตนเองก่อนจะได้รู้แจ้งเห็นจริงว่าใช้ได้ไหม ทำได้ไหม ยุ่งยากแค่ไหนในการทำ โดยในโรงพยาบาลจะมีตำแหน่งเจ้าหน้าที่บริหารงานทั่วไป แต่พวกนี้ไม่ใช่ เป็นพวกเจ้าหน้าที่บริหารงานไปทั่ว  ถ้ามีคนแบบนี้มากๆองค์การจะพัฒนายากและปั่นป่วน

                AFTA = Action First, Talk After พวกนี้ถือเป็นบุคคลสำคัญที่สร้างสรรค์งานให้แก่หน่วยงาน พยายามทำหน้าที่ของตนเองให้ดีที่สุด อุตสาหะ อดทน ถ้าหน่วยงานไหนมีแบบนี้มากๆจะพัฒนาได้เร็ว และต้องกระตุ้นให้เขาเอาสิ่งที่ทำมาพูด มาบอก มาเล่าให้มากที่สุดเพราะจะได้ความรู้ฝังลึกที่เป็นประโยชน์แก่องค์กรมาก

                ผมเคยอ่านจากหนังสือพิมพ์มีผู้ใหญ่ท่านหนึ่งของประเทศได้พูดไว้ว่า “คนคิดเก่ง พูดเก่งมีมากเหมือนขนวัว แต่คนทำเก่งมีน้อยเหมือนเขาวัว” เมืองไทยจึงมีนักพูดนักวิจารณ์เยอะ  หลายๆเรื่องคนเป็นผู้ปฏิบัติจะรู้ว่าที่คิดออกมานั้น พูดแล้วดูเหมือนง่าย แต่เวลาปฏิบัติจริง ปัจจัยต่างๆเยอะมาก ไม่ใช่จะทำได้ง่ายๆ ลองดูประโยคที่พูดง่ายๆ “ถ้าอยากให้ร่างกายแข็งแรงก็ออกกำลังกายทุกวัน” แค่นี้กว่าจะออกกำลังกายได้ในหลายๆคนก็ยากไม่ใช่น้อย  หรือสอนคนไข้เบาหวานว่า “ ป้า โรคเบาหวานนี่รักษาไม่ยากหรอก ป้ากินยาให้ครบ ตรงเวลาแล้วก็อย่ากินของที่มีน้ำตาลก็พอ”  หมอพูดแป๊บเดียวแต่คนไข้นำไปปฏิบัติยากมาก เราลองอดอาหารที่มีน้ำตาลดูสัก 1-2 วันก็จะรู้เลยว่ามันยาก

                นอกจากชอบคิด ไม่ชอบทำ แล้วต้องดูอีกอย่างคือได้ทำแต่ไม่ได้ผล (แต่บางที่ได้ภาพแต่ไม่ได้ผลด้วยยิ่งไปกันใหญ่เพราะไม่ได้ทำจริงแต่มีรูปมารายงานได้)เป็นประเภทชอบทำโครงการ ทำอะไรมากมาย มีงบประมาณเท่าไหร่ใช้ให้หมด รายงานความสำเร็จโครงการว่าได้อย่างนั้น ได้อย่างนี้ แต่จริงๆแล้วชาวบ้านเหมือนเดิม เช่นขุดสระเป็น 100 ลูก แต่ชาวบ้านไม่มีน้ำใช้  อบรมมากมายแต่ชาวบ้านยังไม่เข้าใจ หรือเปิดตลาดสร้างตลาดอย่างดีแต่ไม่มีคนขายเพราะไม่มีใครซื้อกลายเป็นที่พักริมทางไปหรือที่เห็นตามหน้าหนังสือพิมพ์คือสร้างสนามกีฬาอย่างดีแต่เอาไว้เลี้ยงวัวเลี้ยงควายเพราะไม่มีใครไปใช้ อย่างนี้ก็คิดดี ได้ทำตามที่คิด แต่ไม่ได้ผลอย่างแท้จริง

            สมัยเป็นนักเรียนผมได้อ่านนิยายเรื่องหนึ่ง แต่จำไม่ได้ว่าเป็นเรื่องอะไร เนื้อหาเป็นทำนองทำให้คนสู้ชีวิต อุตสาหะบากบั่นในทางที่ถูกที่ควร ไม่คิดรวยทางลัด ไม่คดโกงบ้านเมือง หมั่นเรียนรู้และพัฒนาตนเอง มีคำพูดประโยคหนึ่งที่ผมจดมาไว้เตือนใจตนเองและผมคิดว่านี่คือหลักการสำคัญของKnowledge sharing คำพูดที่ว่า “คนเราต้องลงมือทดลองทำด้วยตนเองได้ก่อนนะเธอ ถึงจะไปสอนคนอื่นเขาได้” ดังนั้นแค่ไปอ่านมา ไปฟังเขามาแล้วเอามาบอกต่อ มาสอนต่อ เอามาสั่งให้คนอื่นทำเลย ยังไม่ใช่การแลกเปลี่ยนความรู้ที่แท้จริงเพราะยังไม่ได้ดึงเอาความรู้ฝังลึกออกมา

[จันทวรรณ]

ดิฉันเห็นด้วยคะว่า “คนเราต้องลงมือทดลองทำด้วยตนเองได้ก่อนนะเธอ ถึงจะไปสอนคนอื่นเขาได้”

ยิ่งในปัจจุบันนี้ นักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาจะขวนขวายหาความรู้ที่ practical เปี่ยมไปด้วยประสบการณ์จากอาจารย์ผู้สอน หากอาจารย์มัวเอาแต่อ่านจากตำราอย่างเดียว ไม่เคยปฏิบัติจริงเลย จะทำให้ดูไม่น่าเชื่อถือ ยิ่งหากต้องไปสอนนักศึกษาที่อายุมากกว่าให้คิดตามในสิ่งที่เราพูด อาจารย์จำเป็นต้องมีประสบการณ์ตรงในเรื่องนั้นๆ คะ เพื่อให้เกิด critical thinking ขึ้นในชั้นเรียนคะ

ขอหยิบยืมไป NATO กับ AFTA เป็นมุขให้นักศึกษาฟังหน่อยนะคะ :)