พัฒนากระบวนการคิด
เมื่อดูผลการประเมินคุณภาพภายนอกของ สมศ.แล้ว มาตรฐานการศึกษาที่ต้องเร่งปรับปรุงคือ การคิดวิเคราะห์ของผู้เรียน ซึ่งก็ต้องเกี่ยวข้องกับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของครูว่าส่งเสริมให้ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์หรือไม่ มีกิจกรรมหนึ่งที่คุณครูได้นำไปจัดกิจกรรมแล้วส่งผลให้ผู้เรียนมีทักษะในการคิดวิเคราะห์ คือ การเล่านิทาน นอกจากเด็กจะได้ความสนุกเพลินเพลิด ความรู้ แนวคิด จากนิทานแล้ว ครูผู้สอนสามารถใช้นิทานเป็นเครื่องมือให้ผู้เรียนพัฒนาทักษะการคิดได้ โดยครูสามารถพัฒนากิจกรรมในการเล่านิทานและใช้คำถาม ดังนี้
ขั้นที่ 1 เลือกนิทานที่นักเรียนส่วนมากสนใจ
ขั้นที่ 2 ฟังนิทาน โดยฟังจากครูเล่า จากเทป หรือจากการอ่าน
ขั้นที่ 3 แสดงความคิดเห็น เช่น
ให้นักเรียนเข้ากลุ่ม แล้วอภิปรายถึงลักษณะพฤติกรรมของตัวละครที่ประทับใจและเหตุการณ์ใในนิทาน
ขั้นที่ 4 คิดมุมกลับ/คิดต่าง
กระตุ้นให้นักเรียนมีความคิดกว้างขวางขึ้นโดยใช้คำถามให้คิดย้อนคนละทางกับเหตุการณ์ในนิทาน
ขั้นที่ 5 สรุปผล
นักเรียนร่วมกันลงข้อสรุป พฤติกรรมและเหตุการณ์ที่ดี และที่ควรแก้ไขจากเรื่องในนิทาน และข้อสรุปสิ่งที่ควรนำไปปฏิบัติ
ตัวอย่างนิทานพัฒนากระบวนการคิด
เรื่อง พื้นที่ปริศนา
ชายชาวสวนคนหนึ่งมีลูกสาวสามคน ลูกสาวคนโตเป็นคนอารมณ์ดี มีใจเมตตาและได้แต่งงานกับพ่อค้าขายข้าว ลูกสาวคนที่สองมีความขยันขันแข็ง ทังานบ้านเก่งและแต่งงานไปกับลูกชายร้านโอสถในหมู่บ้าน ส่วนลูกสาวคนเล็ก ซึ่งมีความสามารถไม่แพ้พี่สาวทั้งสองคน ยังอยู่ดูแลพ่อที่บ้าน ต่อมาชายผู้เป็นพ่อชราภาพมากจึงคิดแบ่งที่ดินที่มีอยู่ให้ลูกทั้งสามคน ลูกคนโตได้หนึ่งในหกของพื้นที่ทั้งหมด ลูกสาวคนที่สองได้สองเท่าของลูกสาวคนโต ส่วนลูกคนเล็ก พ่อมีเงื่อนไขว่าถ้าไม่แต่งงาน จะได้เท่ากับส่วนที่พี่สาวคนโตได้รับรวมกับอีกครึ่งหนึ่งของพี่สาวคนรอง และยังเหลือถวายวัดอีก 20 ไร่ แต่ถ้าแต่งงานจะได้เพียงครึ่งหนึ่งของพื้นที่ส่วนที่เหลือทั้งหมด พี่สาวคนโตแนะนำให้น้องคนเล็กแต่งงาน แต่พี่สาวคนรองบอกให้น้องตัดสินใจเอง ลูกสาวคนเล็กของชายชาวสวนผู้นั้นจึงยังตัดสินใจไม่ได้
คำถาม : 1. ชายผู้พ่อมีที่ดินอย่ทั้งหมดกี่ไร่ มีวิธีคิดอย่างไร
2. ลูกคนใดได้ที่ดินมากที่สุด
3. ลูกสาวคนเล็กจะตัดสินใจแต่งงานหรือไม่ เพราะอะไร
ใครคิดและได้คำตอบอย่างไร ช่วยตอบด้วย
