การประเมิน : บันไดสู่ความรุ่งเรืองทางการศึกษา ?
วันที่ 20 – 22 พฤศจิกายน 2549 เป็น 3 วันแห่งการประเมิน มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ซึ่งหมายความรวมถึงการประเมินคณะครุศาสตร์ด้วย 3 วันนี้ ทำให้หลายคนในคณะครุศาสตร์ต้องขยัน เพียรวิริยะมานะเป็นพิเศษ อดตาหลับขับตานอนหรือรวมแล้วอยู่ในสภาพของอาการ “หลับไม่ลง”
การอุบัติใหม่ของถังขยะสีเขียวและสีเหลืองเรืองอร่าม แท้งน้ำดื่มซึ่งจากเดิมเราใช้มือกดก็ถูกเนรมิตขึ้นใหม่ กลายเป็นแท้งน้ำดื่มแบบใช้แก้วดันอันทันสมัยก็ในวันนี้ หรือแม้แต่การเขียนป้ายหน้าคณะครุศาสตร์ ให้ดูสวยสดงดงามก็พึ่งจะเคยเห็นวันนี้ เหล่านี้เป็นเพียงการมองของผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียกับการประเมินเพียงน้อยนิด ซึ่งจ้องมองจากระยะที่ไกลมากแล้ว โดยยังมิได้มองในรายละเอียดที่เจาะลึกมากกว่านี้
ดังที่กล่าวมาข้างต้น ถ้าเป็นภาษาชาวบ้าน เรียกว่า การปลูกผักชีโรยหน้า แต่หากจะใช้ภาษาปัญญาชนสิ่งเหล่านี้ คือ การ make data สองคำนี้แม้ว่าภาษาที่ใช้จะแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงแต่ความหมายโดยนัยของมัน มิได้ผิดแผกแตกต่างกันเลย มันคือการสร้างภาพพจน์ที่ดีของผู้รับการประเมินต่อผู้ประเมิน
การ make data นี้คงจะไม่มีผลกระทบต่อสังคมการศึกษาไทยมากนัก หากเกิดขึ้นแต่เพียงคณะครุศาสตร์นี้ แต่ความจริงหาเป็นเช่นนั้นไม่ หากแต่เกิดขึ้นทุกระดับชั้นของบุคลากรทางการศึกษาและยังปรากฏให้เห็นชัดเจนเพียงแต่แตกต่างกันที่บริบทเท่านั้น
การประเมินแผนการสอนของครูเพื่อให้เลื่อนวิทยฐานะซึ่งผู้รับการประเมินหรือครูมีการเขียนแผนการสอนที่บรรจงคัดเสริม แต่งเติมกระดาษทุกหน้าให้มีความหมายแลวิจิตประณีต อาศัยนักเรียนในอุดมคติเป็นพื้นฐานโดยมิได้ใส่ใจนักเรียนตามความเป็นจริง เพียงเพื่อ make data ให้ปรากฏแต่ผู้ประเมิน เมื่อได้รับการประเมินเรียบร้อยแล้ว สิ่งที่ครูผู้นั้นได้รับคือ วิทยฐานะที่เพิ่มขึ้นซึ่งมาพร้อมกับความสามารถของนักเรียนตามแผนของครูจริงหรือไม่
การประเมินระดับผู้บริหารเองก็เช่นกัน การตกแต่งประดับประดาสิ่งแวดล้อมทางการศึกษาในโรงเรียนให้ดูสมบูรณ์และสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้นเมื่อมีการเอาอกเอาใจผู้ประเมินอันแล้วแต่ความชำเนียนของผู้บริหารแต่ละคน เช่น การเลี้ยงอาหาร การประเคนถวายของขวัญต่างๆแก่ผู้ประเมิน เป็นต้น เหล่านี้คือ ต้นผักชีซึ่งถูกอุปโหลกขึ้นก่อนที่จะมีการประเมินจากทั้งทางสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาหรือองค์กรภายนอก ซึ่งก็มิได้ยิ่งหย่อนไปกว่าครูเลย
จากความข้างต้น เราจะยอมเสียงบประมาณประเมินเพื่ออะไรกัน ในเมื่อผู้รับการประเมินได้ make data หรือปลูกผักชีโรยหน้าไว้ก่อนแล้ว เราจะประเมินเพื่อชื่นชมผักชีต้นนั้นกระนั้นหรือ ตรงไหนคือส่วนที่ควรปรับปรุงองค์กรของผู้รับการประเมิน หากมิได้เปิดเผยข้อมูลตามความจริงผู้ประเมินจะทราบได้อย่างไร ถ้ายังมิกล้าที่จะเปิดเผยข้อมูลที่ไม่ดีหรือมองไม่เห็นข้อมูลนั้น สมควรที่จะทำตัวตามธรรมชาติ มิใช่กระเสือกกระสนอดตาหลับขับตานอนดังเช่นที่เป็นอยู่
หากผู้รับการประเมินหรือผู้ประเมินเองยังมิเข้าใจในหลักการของประเมินผู้เขียนขอยกตัวอย่างง่ายๆโดยเรื่องมีอยู่ว่า ครอบครัวหนึ่งมี พ่อแม่และลูก โดยลูกคนนี้ต่อหน้าพ่อแม่แล้ว ขยันขันแข็งเอาใจใส่ต่อการเรียนแต่ลับหลังชอบเล่นเกมส์ ทุกๆเย็นจะบอกพ่อแม่ว่าจะไปทำการบ้านที่บ้านเพื่อนซึ่งความจริงลูกคนนี้มิได้ไปเพื่อทำการบ้านเลย หากแต่ไปเพื่อเล่นเกมส์ต่างหาก เมื่อบ่อยครั้งเข้า พ่อแม่เลยอดที่จะสงสัยมิได้ จึงต้องการไปดูลูกที่บ้านเพื่อน จึงบอกลูกไปว่า พ่อกับแม่จะไปตรวจการบ้านลูกที่บ้านเพื่อนนะในเย็นวันศุกร์ที่จะถึงซึ่งในวันนั้นลูกก็ยินยอมพร้อมใจด้วย
และเมื่อเย็นวันศุกร์ใกล้จะมาถึง ลูกจึงบอกเพื่อนว่า เย็นวันนี้พ่อแม่กูจะมา เตรียมทำการบ้านให้กูด้วยหาเพื่อนมาเยอะๆ ช่วยติวการบ้านกัน คอมพิวเตอร์และเกมส์ต่างๆ ให้นำไปไว้ที่อื่นก่อน
เย็นวันศุกร์มาถึงพร้อม ๆ กับการมาถึงของพ่อแม่ ภาพที่ปรากฏให้เห็นเบื้องหน้าของพ่อแม่คือ การนั่งทำการบ้านกันของลูกและเพื่อนๆ การนำเสนอการบ้านของลูกเป็นที่น่าชื่นชมและภูมิใจของพ่อแม่ยิ่งนักและมิได้ปรากฏว่ามีการเล่นเกมส์ดังที่คิดไว้ในตอนแรกแต่อย่างใด
สมมุติว่าพ่อแม่คือผู้ประเมินและลูกคือผู้รับการประเมินการแก้ปัญหาการติดเกมส์ของลูกจะทำได้ไหม หากลูกยังปกปิดข้อมูลหรือ make data ข้อมูลดังกล่าวและเมื่อพ่อแม่รู้ความจริงขึ้นมาความสัมพันธ์และความน่าเชื่อถือในตัวลูกจะลดลงหรือไม่ ฝากให้ผู้รับการประเมินนำกลับไปพิจารณาไตร่ตรอง
เส้นทางแห่งความเจริญรุ่งเรืองแห่งการศึกษาคงจะถึงจุดหมายได้ยาก หากระหว่างทางเจอหลุมต่างๆ มากมาย และหลุมหนึ่งที่เป็นปัญหาต่อการศึกษาก็คือ หลุมแห่งการประเมิน
วุฒิปิยะ ชนะศรี 23 / 11 / 49
ความเห็น (2)
หวัดดีเพื่อน ... บทความนายเจ๋งมาก
ที่กล่าวมาก็ถูกนะ แต่ก็เป็นอย่างที่ดื้อพูดแหละ ..
มันเป็นเรื่องปกติธรรมดาไปซะแล้ว เราคิดว่าเรื่องนี้มันไม่ได้เกิดให้เห็นเฉพาะด้านการศึกษาเท่านั้นนะ ทางด้านอื่น ๆ ก็คงมีกันทุกหน่วยงาน แทบจะเรียกได้ว่า ทั้งประเทศก็เป็นได้
เมื่อเรารู้แล้วว่านี่คือปัญหาที่เกิดขึ้นในแวดวงการศึกษา เราคิดว่าถ้าจะแก้ไขก็คงยาก ทางที่ดีเริ่มที่ตัวเราก่อนเลย ซึ่งในอนาคตคุณครูคนใหม่ก็ต้องประสบพบเจอเรื่องแบบนี้แน่นอน...
ยังไงก็เขียนมาให้อ่านอีกนะ พี่น้อง ครับ!!
สวัสดี