วันนี้มีนัดพูดคุยกับปราชญ์ชาวบ้านที่เมืองปายช่วงเช้า….โดยผมได้รับการติดต่อจาก อาจารย์ ดร.ศุทธิณี จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่จะพานักศึกษาภูมิศาสตร์มาศึกษาดูงาน การตั้งถิ่นฐาน ของผู้คนในเมืองปาย โดยเลือก พื้นที่ ชุมชนโบราณบ้านเวียงเหนือ อ.ปาย และ บ้านจีนยูนนานสันติชล (ในวันที่ ๓ ธ.ค.๔๙)
ผมขับรถฝ่าสายหมอกหนายามเช้า...ที่เมืองปาย อากาศหนาวเย็นน่าดู
ถือว่าวันนี้เป็นวันที่หนาวมากเป็นพิเศษ ผมขับรถตรงไปบ้านเวียงเหนือเพื่อไปเยี่ยมครูจัน อินทสาร ปราชญ์ชาวบ้านของคนเมืองปาย
ครูจัน กำลังรดน้ำต้นไม้หน้าบ้านพอดี
ครูจัน ท่านอายุมากแล้ว แต่ยังคงแข็งแรง คล่องแคล่ว และร่าเริง ผมไหว้ครูและแนะนำตัว...เป็นเรื่องที่แปลกมากที่ครูรู้ว่าผมเป็นใคร และอยู่ไหน ทำอะไรอยู่ ทั้งๆที่ผมไม่มีโอกาสได้มาพูดคุยกับท่านแม้เพียงครั้งเดียว
ผมแจ้งวัตถุประสงค์ และมอบหนังสือที่ ดร.ศุทธิณี แจ้งเรื่อง การเข้ามาศึกษาเรียนรู้ของ นศ. สาขา ภูมิศาสตร์ มช. พ่อจัน มีความยินดีเป็นยิ่งนัก เมื่อทราบว่าลูกๆหลานๆสนใจเรื่องราวแต่เก่าก่อน ท่านบอกผมว่า “อยากให้ลูกหลานเรียนรู้ประวัติศาสตร์มากๆเพื่อเก็บไว้เป็นบทเรียน และเรียนรู้เพื่ออยู่กับปัจจุบัน”
เราสนทนากันเรื่อง ชุมชนโบราณบ้านเวียงเหนือเล็กน้อย
พ่อจันเชื่อว่า บ้านเวียงเหนือ ตั้งและ เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๑๘๖๐ ด้วยพื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์ทำให้ชุมชนแห่งนี้มีลักษณะเป็นเมืองหน้าด่าน คราวใดที่เมืองพุกามยกทัพมาตีเชียงใหม่ ก็มักจะผ่านและยึดครองเป็นฐานที่มั่นทุกครั้งไป คราวใด ที่สามารถขับไล่พม่าออกไปได้ ก็ขึ้นกับอาณาจักรล้านนา
ครูจัน เล่าให้ผมฟังเกี่ยวกับหลักฐานสิ่งก่อสร้างเก่าๆ ไม่ว่าจะเป็นคูเมือง กำแพงดินล้อมรอบ ปรากฏช่องประตู ๔ ด้านที่บ้านเวียงเหนือ และควรค่าแก่การอนุรักษ์...การถ่ายทอดภูมิความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ปัจจุบันได้ถูกละเลยไป
ครูจันได้หวังว่า การถ่ายทอดเรื่องเก่าๆให้กับผู้สนใจ เป็นแรงหนึ่งในการกระตุ้นให้ชุมชนและรัฐให้ความสำคัญในการฟื้นฟูชุมชนโบราณแห่งนี้...เพื่อให้เป็นที่ศึกษาเรียนรู้ในอนาคตสืบต่อไป “เมื่อเราไม่พูดถึงประวัติศาสตร์ เรื่องของเรา ก็จะเลือนหายไป อีกหน่อยลูกหลานก็ไม่รู้ว่าเรามาจากไหน”
ครูจัน บอกผมก่อนที่ผมจะลากลับบ้าน จะมีสักกี่คนที่จะสนใจเรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องตนเอง เรียนรู้ประวัติศาสตร์ “ค้นหาเสน่ห์ปายในอดีต...เพื่อตั้งเข็มทิศในอนาคต” ทุกวันนี้มีแต่สนใจรายได้และการท่องเที่ยวกระแสหลัก หลงใหลได้ปลื้มกับนักท่องเที่ยวหัวแดง...จนลืมไปว่าของดีของเรามีอะไรบ้าง?? รากของเราอยู่ตรงไหน ?? ชื่นชอบรสชาติของกาแฟจนลืมน้ำเมี้ยง (น้ำชา)
ผมได้ข่าวว่าจะสร้างโรงพยาบาลอินเตอร์ใหญ่โตที่เมืองปาย ในขณะที่การบริการสุขภาพขั้นพื้นฐานให้คนบ้านเรายังลุ่มๆดอนๆน่าอดสู...เราทำเพื่อเอาใจนักท่องเที่ยวต่างชาติมากจนลืมคนท้องถิ่นไป
ในฐานะคนท้องถิ่น ผมอดเป็นห่วงเยาวชนรุ่นใหม่และคนเมืองปายไม่ได้ครับ !!!!
เรื่องเก่า หากไม่ได้เล่า ก็ลืม
หลายอย่างที่เลือนหายไปกับคนรุ่นเก่าที่ไม่ได้รับการสืบทอด
“ค้นหาเสน่ห์ปายในอดีต...เพื่อตั้งเข็มทิศในอนาคต”
ปายยังดีที่มีคุณเอกเป็นผู้ที่เรียนรู้สิ่งเก่าแล้วถ่ายทอด
สิ่งดีดีจะได้ดำรงอยู่นะค่ะ
เป็นกำลังใจค่ะ
ชื่นชมการทำงานและแนวคิดคุณเอกมากๆค่ะ ขอให้กำลังใจหลายๆกอง
หน้าครูจันใจดี๊ใจดี
เมืองปาย มีอะไรที่น่าสนใจมากค่ะ
ประวัติศาสตร์ยิ่งต้องให้เยาวชนได้เรียนรู้
.......แนวคิดของอาจารย์สักวันต้องเป็นรูปธรรมที่ชัดเจนอย่างแน่นอนค่ะ.....
ผมเพิ่งกลับมาจากการประชุม คาราวานเสริมสร้างเด็ก ของกระทรวงพัฒนาสังคมฯ คราวนี้ไป ๕ วันเต็มครับ
ห่างหาย ว่างเว้น ไปจากหน้าBlog ช่วงหนึ่ง
กลับมาพร้อมเรื่องดีๆ และความรู้สึกที่ดีๆที่เห็ฯพี่ เพื่อนในบันทึกล่าสุดของผมครับ
พี่ไมโต
คิดถึงมากครับ...เข้าใจว่างานหนักและต้องเรียนหนักด้วย ให้กำลังใจเช่นกันครับ
เรื่องเก่าๆ จากคนดั้งเดิม คงต้องหาเวทีในการแลกเปลี่ยน ให้คนรุ่นใหม่ และผู้รู้ ได้มีพื้นที่ร่วมกัน
อาจารย์ขจิตครับ
ดร.ศุทธิณี กับ นศ. จะมุ่งประเด็นการตั้งถิ่นฐาน และประวัติศาสตร์ท้องถิ่นบางส่วนครับ
พี่ปวีณา
นักพัฒนาคงปฏิเสธไม่ได้ว่าเราจะต้องเข้าไปเกี่ยวข้องกับทุกเรื่อง แต่ก็อยู่ในรูปแบบที่เราถนัดนะครับ บางประเด็นก็เป็นผู้ประสาน บางประเด็นที่ถนัดก็ลุยลงไปเลย บางประเด็นก็เข้าไปเรียนรู้ครับ
ให้กำลังใจนะครับผม
อาจารย์หมอนนท์
วิถีชีวิตคนเมืองปาย น่าสนใจมากครับ เพราะเรามีปัญหาใหม่ๆเรื่อยๆ เพราะ ความเจริญที่เข้ามาอย่างรวดเร็ว ทั้งปัญหาสังคม และปัญหาสุขภาพ
ผมคิดว่า เรายังต้องการนักพัฒนา นักวิชาการ ที่มาร่วมกันคิดพัฒนาท้องถิ่นอีกมากครับ
คุณกัลปังหา
เป็นงานหนึ่งที่คนเมืองปายต้องช่วยกันครับ ...ขอบคุณครับสำหรับกำลังใจและโปสการ์ดสวยๆที่ผมได้รับบ่อยๆ....ขอบคุณมากครับผม
อาจารย์มัทนา
ผมเป็นผู้ประสานครับ หากสิ่งดีๆที่จะเกิดขึ้นกับคนท้องถิ่นที่นี่ ไม่รีรอที่จะเข้าไปร่วมครับ
ได้เรียนรู้และได้เพื่อนด้วยครับผม
พ่อจัน ใจดีจริงๆด้วยครับ
คุณ Chah
เราดีใจอย่างหนึ่งว่า มีผู้สนใจเรื่องราวต่างๆในเมืองปายมาก และเริ่มมีกลุ่มรักษ์เมืองปายเพิ่มขึ้น
ผมคิดว่าการเริ่มต้นรวมคนมีใจแบบนี้.
..น่าสนใจและกระบวนการเป็นไปตามธรรมชาติครับ
ขอบคุณครับผม
ตกลงว่า คุณ PuPu เป็นคนแม่ฮ่องสอนหรือเปล่าครับ!!!
วัฒนธรรม คือ รากของสังคมครับ วัฒนธรรมไม่สามารถแปลงเป็นทุนได้ หากคิดจะแปลง(เหมือนคนบางคนคิด) ล่มสลายแน่นอนครับผม
ขอบคุณครับผม คุณ pupu