beeman 吴联乐
นาย สมลักษณ์ (ลักษณวงศ์) วงศ์สมาโนดน์

สืบค้นวิธีจุดตะเกียงพันดวงในงาน Light&Sound ที่สุโขทัย


ตอนที่ผมชมการแสดงอยู่ ก็อดสงสัยไม่ได้ว่า เขาจุดตะเกียงพันดวงได้อย่างไร ติดแทบจะพร้อมๆ กันเลย

   เรื่อง Ligh&Sound ที่สุโขทัย มีหลายท่านที่ไปร่วมงาน ได้เล่าไว้แล้ว พร้อมทั้งลงภาพสวยๆ ให้ได้ชมกัน เช่น

   คลิก เข้าไปชมภาพสวยๆ กันได้นะครับ...

   สำหรับผม กล้อง Digital เทคโนโลยีสวยสู้เขาไม่ได้ แต่ก็ขอนำภาพที่ท่านอื่นไม่ได้ลง มาลงให้ชมกันหลายภาพนะครับ

 

อรุณรุ่งที่สุโขทัย 
ภาพที่ ๑ อรุณรุ่งที่สุโขทัย ฟังเทศน์
แสงทองแห่งรุ่งอรุณ
ภาพที่ ๒ แสงทองแห่งรุ่งอรุณ
ชีวิตชาวสุโขทัย
ภาพที่ ๓ ชีวิตชาวสุโขทัย : บรรยากาศใกล้ชิดระหว่างผู้ชมและผู้แสดง
ชีวิตของชาวสุโขทัย
ภาพที่ ๔ ชีวิตของชาวสุโขทัย ภาพแสดงเงาสะท้านสะท้อนในลำน้ำ
ชีวิตชาวสุโขทัย : ชีวิตริมลำน้ำพายเรือขึ้นท่า
ภาพที่ ๕ ชีวิตชาวสุโขทัย : ชีวิตริมลำน้ำพายเรือขึ้นท่า
มองเห็นเบื้องหลังผู้ชม
การเล่นขี่ม้าส่งเมืองของชาวสุโขทัย
ภาพที่ ๖ การเล่นขี่ม้าส่งเมืองของชาวสุโขทัย
สังเกตที่เจดีย์ ยังไม่ได้จุดไฟตะเกียง
รำสุโขทัย
ภาพที่ ๗ รำสุโขทัย (สังเกตพระจันทร์ด้านขวาของภาพเป็นพระจันทร์เทียมนะครับ)
 

   ชมภาพกันพอหอมปากหอมคอนะครับ..มาถึงเรื่องที่ต้องการจะเขียนครับ สังเกตภาพที่ ๖ นะครับ ด้านหลังผู้แสดงซึ่งกำลังแสดงการละเล่น ขี่ม้าส่งเมืองกัน ด้านหลังเป็นเจดีย์นะครับ ยังไม่ได้จุดไฟตะเกียง (ใช้น้ำมันก๊าด)

   แต่ลองมาสังเกตภาพต่อไปครับ ภาพนี้ใช้เทคนิคขอยืมภาพมาจากคุณวิชิต ชาวะหา แห่งมหาสารคามครับ สังเกตดูด้านหลังผู้แสดงตัวเอกตรงท่าน้ำ จะเห็นเจดีย์จุดไฟสว่างด้วยตะเกียงน้ำมันก๊าด

ภาพที่ยืมมาจากคุณวิชิต
 
อีกภาพหนึ่งที่เห็นฉากหลังของการจุดตะเกียงพันดวง
เป็นภาพที่ได้มาจากกล้องของอ.หนึ่ง (รุจโรจน์) ครับ
เป็นตอนที่กษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย กำลังรับกระทงจาก...
เพื่อลอยในวัน เผาเทียน..เล่นไฟครับ
 

       ตอนที่ผมชมการแสดงอยู่ ก็อดสงสัยไม่ได้ว่า เขาจุดตะเกียง(น้ำมันก๊าด)พันดวงได้อย่างไร ติดแทบจะพร้อมๆ กันเลย เรียกว่า จุดตะเกียงแบบ "Synchronization"

   เก็บความสงสัยไว้ก่อน พอชมการแสดงจบ ผมก็รีบเดินไปดูบริเวณที่มีการจุดตะเกียง รอสักครู่ก็เห็น คนดับตะเกียงเดินมา 2 คน ใช้หมวกโบกพัด "ดับตะเกียง" ทีละดวง

   ได้ยินเสียงพูดว่าทำนองว่า "เตรียมงานจุดตะเกียงทั้งวัน จุดประเดี๋ยวเดียวก็ต้องดับแล้ว"

   ด้วยวิธีสืบค้นแบบนักวิทยาศาสตร์ ผมเข้าใจแล้ว แต่ว่า ถ้าอธิบายเป็นตัวอักษรเกรงว่าท่านผู้อ่านจะไม่เข้าใจ จึงนำภาพมาฝากครับ มี 2 ภาพ และอธิบายแบบ depict เลยครับ

ตะเกียงน้ำมันก๊าด ภาพที่๑
Depict ๑ : ภาพการจุดตะเกียงน้ำมันก๊าดโดยวิธีเดินสายไฟเป็นสายยาวๆ แล้วต่อสายไฟสองเส้นมาพันหัวไม้ขีด เวลาต้องการจะให้ไฟติดใช้วิธีสับคัดเอ๊าท์ เกิดไฟลัดวงจรสป๊ากเป็นประกายไฟ ทำให้หัวไม้ขีดติดไฟ และลามไปไหม้ไส้ตะเกียง ทำให้ตะเกียง ๑,๐๐๐ ดวงติดในพริบตา (ใช้เวลาเตรียมงานทั้งวัน แต่ใช้ในการแสดงเพียง ๑๐ นาทีเท่านั้น)
ภาพวิธีการต่อสายไฟ
Depict ๒ : เป็นภาพการต่อสายไฟ มีสายแยกไปพันกับไม้ขีดไฟ เพื่อให้ไม้ขีดไฟทำหน้าที่จุดไส้ตะเกียง ภาพนี้จะเห็นชัดถึงวิธีการจุดไฟ ได้ดีกว่าภาพที่แล้ว
 

    บันทึกนี้แสดงให้เห็นถึงวิธีการจุดตะเกียงพันดวงพร้อมๆ กัน ซึ่งต้องเป็น Tacit Knowledge ของท่านผู้ที่คิดวิธีนี้ท่านแรก แล้วถ่ายทอดไปให้รุ่นน้องๆ รุ่นต่อรุ่น นับว่าเป็น "ภูมิปัญญา" ของคนไทยเลยทีเดียวครับ

    ขอขอบคุณ ทุกๆ ท่านที่มีส่วนทำให้ beeman ไปค้นพบวิธีการจุดตะเกียง แบบที่ไม่เคยรู้มาก่อนครับ

    ก่อนจบ ขอฝากภาพที่เกี่ยวข้องกับงาน "เผาเทียน เล่นไฟ" ที่สุโขทัย ซึ่งมีท่าน Panda (หนุ่มหัวหมู) เล่นบทเป็นพระเอกอีก ๒ ภาพนะครับ ถ่ายภาพโดย beeman เจ้าเก่าครับ

 

คำถามส่งท้าย : ปกติงาน Light & Sound เขามีวันละ 1 รอบ แสดงประมาณ รอบละ 1 ชัวโมงครึ่ง การเตรียมการจุดไฟพันดวง คงต้องเตรียมกันหลายชั่วโมง ถ้าต้องแสดงวันละ 2 รอบ จะทำอย่างไรดีเอ่ย (จุดตะเกียงพันดวง)

 

หมายเลขบันทึก: 58775เขียนเมื่อ 11 พฤศจิกายน 2006 23:37 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:37 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (4)
  • ภาพสวยมาก
  • น่าไปจัง
  • พบลูกชายหรือยังครับ

อาจารย์ beeman คะ

     ภาพที่ ๔ ชีวิตของชาวสุโขทัย ภาพแสดงเงาสะท้านในลำน้ำ --- ขอแก้ไขเป็น เงาสะท้อน นะคะ

  • ขอขอบคุณ คุณตูนครับ เข้าไปแก้ไขคำผิดแล้ว
  • ขอขอบคุณท่านอาจารย์ Panda.. ไปชมโคมแขวนมาแล้วครับ..ทิ้งรอยไว้ด้วย
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท