ผ่านไปแล้วสำหรับการอบรมกิจกรรมบำบัดกับโรคสมองเสื่อมในวันเสาร์ที่1 มีนาคม2557 ที่ผ่านมามีผู้สนใจมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ อาทิเช่น นักศึกษาอาจารย์บุคลากรของมหาวิทยาลัยมหิดล ข้าราชการบำนาญสังกัดกรุงเทพมหานคร คุณครูโรงเรียนเทศบาล ข้าราชการกองทัพบก ทนายความ และนักกิจกรรมบำบัด
สิ่งที่ผู้เข้าร่วมการอบรมอยากแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในวันนี้เช่น
น่าสนใจว่าโรคสมองเสื่อมคืออะไร? จึงจับประเด็นมาคุยกันต่อว่าการหลงลืมตามวัยและโรคสมองเสื่อมนั้นมันแตกต่างกันอย่างไร และมีคำถามจากผู้เข้าร่วมการอบรมเพิ่มเติมเช่นการที่เราเครียดมากจนลืมอะไรง่ายๆนั้นคือโรคสมองเสื่อมไหมแล้วลืมบ่อยๆคือสมองเสื่อมหรือเปล่า ฯลฯ
สรุปได้ว่าส่วนใหญ่การหลงลืมตามวัยจะเกิดจากปัจจัยเช่น ความกังวลความเครียด ส่วนโรคสมองเสื่อมจะบกพร่องเรื่องความใส่ใจความจำระยะสั้น มีอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงง่าย ผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมจะมีความบกพร่องด้านการทำกิจวัตรประจำวันการเปลี่ยนแปลงด้านบุคลิกภาพและพฤติกรรมอย่างชัดเจน
สรุปกลุ่มอาการสมองเสื่อม
แล้วปัจจัยเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อมท่านคิดว่าเกิดจากอะไร?
ผู้เข้าร่วมการอบรมหลายท่านร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในหลายประเด็นผู้เข้าร่วมการอบรมท่านหนึ่งแลกเปลี่ยนความรู้ว่าเคยอ่านงานวิจัยว่าการทานหมูปิ้ง(อาหารไขมันสูง) อาจทำให้มีความเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อมได้ นักศึกษาสาขาชีววิทยาศาสตร์โมเลกุลแชร์เรื่องคลื่นสมองที่เปลี่ยนแปลงเมื่อคนเราเกิดความเครียดหรือผ่อนคลาย นักศึกษาสาขาneuroscience แสดงความคิดเห็นว่ากรรมพันธุ์สามารถทำให้เกิดโรคสมองเสื่อมเช่น อัลไซเมอร์ที่พบได้บ่อย ส่วนโรคความดันหิตสูง โรคเบาหวาน ภาวะไขมันในเลือดสูง การสูบบุหรี่การดื่มสุราหรือสิ่งเสพติดอื่นๆ หรือขาดสารอาหารบางชนิด สามารถส่งผลให้เกิดvascular dementia ได้ซึ่งโรคสมองเสื่อมชนิดนี้สามารถป้องกันได้โดยลดพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆและหันมาดูแลตนเองโดยการออกกำลังกาย การทานอาหารเป็นต้น
มีกิจกรรมทดสอบภาวะสมองเสื่อมโดยให้เช็คดูว่าตนเองมีความเสี่ยงต่อการเป็นอัลไซเมอร์หรือไม่? ดังนี้
น่าสนใจที่มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมอาวุโส ยกตัวอย่างว่า ช่วงหลังๆมานี้ตนเองมักเข้าห้องน้ำผิดบ่อยๆ ทั้งๆที่เป็นสถานที่ที่คุ้นเคย จะเข้าห้องน้ำชาย แต่เผลอไปเข้าห้องน้ำหญิง.....มีผู้แชร์ว่า ตนเองจะทำแกงส้มแต่ลืมใส่น้ำมะขามเปียก
แล้วนักกิจกรรมบำบัดจะช่วยเหลือผู้ป่วยกลุ่มสมองเสื่อมอย่างไร??
นอกจากการใช้เครื่องมือมาตรฐานด้านความรู้ความเข้าใจ การประเมินกิจวัตรประจำวัน การประเมินสภาพบ้านและสิ่งแวดล้อมการประเมินทางจิตเวช เพื่อทราบปัญหาของผู้ป่วยแล้ว
นักกิจกรรมบำบัดจะจัดโปรแกรมการฟื้นฟูและใช้วิธีการปรับหรือทดแทน ในการดูแลการทำกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน การสื่อสาร การปรับสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยสมองเสื่อม ฝึกและแนะนำกิจกรรมส่งเสริมด้านการรับรู้ความจำและการประสมประสานความรู้ความเข้าใจ (พีรยา, 2551)
ตัวอย่างกิจกรรม Table-top activities ในการฟื้นฟูสมอง
Tumbling tower เกมส์ตึกถล่ม ฝึก สมาธิ การวางแผน
credit : http://www.telegraph.co.uk/gardening/5686808/Garden-games-five-of-the-best.html?image=1
จับคู่ ฝึกความจำ
credit : http://www.u-createcrafts.com/2013/06/simple-quiet-book-series-memory-match.html
Chess หมากรุก
ฝึกการคิดวางแผน
credit : http://sathiyam.tv/english/event/tnsca-tamilnadu-state-chess-association
กิจกรรมในชีวิตประจำวัน ที่ช่วยฝึกสมอง
อ่านข่าวหนังสือพิมพ์ ได้ฝึกทั้งสมาธิ การจดจำ การทบทวนวันเวลา
credit : http://tyrannyoftradition.com/2011/08/20/pure-unadulterated-filth/
ฝึกทำอาหาร ได้ฝึกทำตามขั้นตอน จดจำวิธีการ
credit : http://www.puzman.com/tag/%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B8%B3/
รวมทั้งมัลติเซนซอรี่ในห้อง snoezelen
เพื่อความสงบ ผ่อนคลาย กระตุ้นระบบการรับความรู้สึกต่างๆ
credit : http://www.myspecialneedsnetwork.com/profiles/blogs/international-multisensory
และมัลติเซนซอรี่ตามธรรมชาติอีกด้วย
credit : https://www.google.co.th/search?q=multi+sensory&source
ปลูกผักสมุนไพรที่มีกลิ่นหอม ช่วยกระตุ้นความรู้สึกจากการรับรู้กลิ่น การจดจำกลิ่น การฝึกฝนเรื่องความจำจากการรู้จักพืชสมุนไพรชนิดต่างๆ
credit : http://threeleaffarm.com/events/planning-a-medicinal-herb-garden/
กิจกรรมในวันนี้ ได้ชวนผู้เข้ารับการอบรมฝึกบริหารสมองทั้งสองข้าง
credit : http://www.youtube.com/watch?v=RBArsbxyUPs
นอกจากนี้ มีน้องนักศึกษาได้แนะนำกิจกรรม นิวโรบิค (นิวรอน + แอโรบิค) น่าสนใจมากทีเดียว โดยการฝึกทำอะไรใหม่ๆ เช่น การขับรถในทางที่ไม่คุ้นเคย การลองเขียนมือข้างที่ไม่ถนัด ลองนำไปใช้ฝึกกันดูนะคะ
กิจกรรมในวันนี้จะไม่สามารถเกิดขึ้นได้เลยถ้าขาดการสนับสนุนจาก gotoknow และผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่านค่ะ....ขอบคุณสำหรับมิตรภาพ และรอยยิ้มจากทุกท่านค่ะ
ชื่นชมและยินดีที่มีผู้เข้าร่วมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้อย่างน่าสนใจ ประเด็นหนึ่งที่สำคัญ คือ ตัวอย่างกิจกรรมต่างๆ ที่แนะนำมาเป็นเพียงตัวเลือกที่ให้ผู้ดูแลหรือผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมได้ฝึกฝนด้วยตนเองแล้วพบว่า "ดีขึ้นสำหรับตัวเอง" เราจะเรียกว่า "การบำบัดด้วยกิจกรรม หรือ Activities Therapy" แต่ถ้ามีกระบวนการวินิจฉัยทางการแพทย์ว่าเป็นโรคสมองเสื่อม ทราบระดับสมองเสื่อมที่ชัดเจน และผ่านการประเมินระดับความคิดความเข้าใจและความสามารถในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตที่ชัดเจน รวมทั้งมีการออกแบบโปรแกรมเฉพาะบุคคลที่ต่อเนื่องพร้อมมีการประเมินผลซ้ำ จากนักกิจกรรมบำบัดที่มีใบประกอบโรคศิลปะและ/หรือผ่านการอบรมเฉพาะทางด้านการจัดการภาวะ/โรคสมองเสื่อม เราจะเรียกว่า "กิจกรรมบำบัด หรือ Occupational Therapy"
เป็นบันทึกที่ดีมีประโยชน์นะคะ
ขอบคุณมากค่ะ อาจารย์ ดร.ป๊อป และ อาจารย์ ดร.พจนา ^ ^