การประกันคุณภาพเป็น end หรือ เป็น means กันแน่
ผมอ่านเอกสารของ สมศ. เพื่อเตรียมตัวเองไปเป็นผู้ประเมินภายนอกให้แก่ มอ. ในเดือนหน้า มาสะดุดประโยคที่ว่า "เร่งรัดการปรับปรุงกฎกระทรวงว่าด้วยการประกันคุณภาพการศึกษา เพื่อให้การประกันคุณภาพมีเอกภาพ......"
ผมสะดุดคำว่า "เพื่อให้การประกันคุณภาพมีเอกภาพ" ผมสงสัยว่า คำว่า เอกภาพ หมายความว่าอย่างไร
ถ้าเอกภาพหมายความต้องประเมินมหาวิทยาลัยทุกกลุ่มด้วยเกณฑ์เดียวกัน อย่างที่ใช้อยู่ในเวลานี้ น่าจะผิด หรือก่อผลร้ายต่อประเทศในภาพรวมมากกว่าก่อผลดี
อาจจะก่อผลดีต่อ สมศ. หรือต่อระบบการประกันคุณภาพอุดมศึกษาก็ได้ แต่ถ้าคิดที่คุณภาพและคุณประโยชน์ของอุดมศึกษาต่อบ้านเมือง เอกภาพแบบนี้จะก่อผลร้าย
จึงเกิดประเด็นขึ้นในใจผมว่า การประกันคุณภาพ/ระบบประกันคุณภาพเป็นตัวเป้าหมาย หรือเป็นเครื่องมือกันแน่ ผมกังวล (ผมอาจจะผิด) ว่าอาจมีการสับสน
ผมมองว่าระบบประกันคุณภาพไม่ใช่เป้าหมายสุดท้าย เป้าหมายสุดท้ายคือคุณภาพของอุดมศึกษาของประเทศ และคุณภาพของอุดมศึกษาของประเทศต้องเป็นคุณภาพบนความหลากหลาย
ดังนั้น ถ้าการประกันคุณภาพต้องการสร้างเอกภาพบนความเหมือนของสถาบันอุดมศึกษา ผมว่าผิด และจะก่อผลร้ายต่ออุดมศึกษาของประเทศในระยะยาว
เราเห็นข้อผิดพลาดของการดำเนินการด้านการศึกษาระดับพื้นฐานจนทำให้คุณภาพ ของผู้จบการศึกษาตกต่ำอย่างน่าตกใจ
ผมไม่อยากเห็นเราดำเนินการด้านอุดมศึกษาผิดพลาดอีก จนทำให้สถาบันอุดมศึกษากอดคอกันดิ่งเหวแห่งความไร้คุณภาพภายใต้วิธีคิดแบบเน้นเอกภาพ เพื่อความสะดวกในการประกันคุณภาพ
ผมขอภาวนาให้ผมเข้าใจผิด
วิจารณ์ พานิช
20 ต.ค. 49
ความเห็น (1)
ผมมองว่าการจัดการศึกษาทุกแบบ ก็มีจุดอ่อนเฉพาะตัว ไม่ควรหนีจากขั้วหนึ่งไปอีกขั้วหนึ่ง แต่ควรปรับสมดุล บางเรื่องคงต้องเอามาตรฐานเดียวมาบังคับ บางเรื่องใครอยากทำแบบไหนก็ทำไป
ตัวอย่างของจุดอ่อน:
- กรณีมาตรฐานเดียวของการศึกษาระดับพื้นฐาน อาจเจอปัญหาที่ท่านอาจารย์มอง และที่มีนักการศึกษาบางท่านมอง เช่น วิชาคณิตศาสตร์เป็นเช่นนี้ แล้วจะเกิดอะไรขึ้นกับนักเรียน
- กรณีที่จัดการศึกษาแบบต่างคนต่างจัดอย่างสิ้นเชิง มีหลายมาตรฐานเกินไป ก็อาจเจอปัญหาแปลก ๆ อย่างเช่นที่สหรัฐเจอในเรื่องของการยัดใส้เนื้อหาเรื่อง Intelligent Design เข้าไปในวิชาชีววิทยา