ถั่งเฉ้าไหมไทย สมุนไพรทองคำ

วิโรจน์  แก้วเรือง

         “ถั่งเฉ้าไหมไทย” กระแสมาแรงแซงทางโค้ง โด่งดังตลอดเดือนสิงหาคม 2556 จนถึงปัจจุบัน กรมหม่อนไหมต้องรับบทหนัก ปรับกระบวนยุทธในการรับมือกับผู้บริโภค ที่สนใจสมุนไพรชนิดใหม่นี้มากยิ่งกว่าโสม เขากวางอ่อน ฯลฯ ด้วยสรรพคุณอันล้ำเลิศ เป็นสมุนไพรราคาแพงดุจทองคำ ด้วยเป็นทั้งยาอายุวัฒนะ ลดความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง บำรุงตับและไต ปรับสมดุลในร่างกาย แถมเพิ่มสมรรถภาพของร่างกายอีกด้วย จะเป็นจริงหรือไม่โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน และติดตามข่าวสารช่องทางอื่นๆ ประกอบการตัดสินใจว่าจะใช้ถั่งเฉ้าบำรุงร่างกายดีหรือไม่

ความเป็นมา

                ถั่งเฉ้า หรือ หญ้าหนอน ชาวทิเบตเรียกซูคาบุ ชาวจีนเรียกชูเช่าหรือตังถั่งเฉ้า ชาวทิเบตใช้เป็นยาสมุนไพรตำรับทิเบต แก้ไตบกพร่อง บำรุงกำลังในช่วงพักฟื้น กินวันละตัวเพิ่มภูมิคุ้มกัน ต้มกินกับซุปไก่ ซุปเป็ด แต่ไม่ต้มนาน และไม่กินร่วมกับยาอื่น มีการใช้ถั่งเฉ้ากันมาอย่างยาวนาน

                                          www.plengpakjai.net.

           ทุกฤดูใบไม้ผลิ ฝนแรกในต้นเดือนพฤษภาคม ชาวทิเบตและชาวมณฑลยูนนานของจีน จะออกเดินทางขึ้นไปบนที่ราบสูงทิเบตบนเทือกเขาหิมาลัย เพื่อตามล่าหาเห็ดถั่งเฉ้าบนภูเขาที่ระดับความสูงกว่า 3,500 เมตรจากระดับน้ำทะเล เช่นเดียวกับชาวเนปาลและชาวภูฏานก็ออกหาเห็ดถั่งเฉ้าธรรมชาติบนเทือกเขาหิมาลัยเช่นกัน แต่นักนิยมถั่งเฉ้าต่างยกนิ้วโป้งให้ถั่งเฉ้าทิเบตว่ามีสรรพคุณทางยามากที่สุด สร้างรายได้ให้ชาวทิเบตที่มีอาชีพเก็บเห็ดถั่งเฉ้ามากถึง 3 ใน 4 ของรายได้ทั้งปี ด้วยถั่งเฉ้ามีราคาแพง โดยมีกระบวนการค้าขายกันตั้งแต่ในพื้นที่เก็บถั่งเฉ้าสู่ตลาด 5 ขั้นตอน

 

ที่มา : anonbiotec.gratis-foros.com.       ที่มา : thairath.co.th

                1. คนเก็บถั่งเฉ้า ขอบอกมือใหม่อาจเก็บไม่ได้เลยแม้จะพยายามหาเป็นวันๆ ต้องใช้ความชำนาญและความอดทน โดยการคลานไปตามพื้น แหวกหาหญ้าหนอนที่สูงจากพื้นดินราว 2 เซนติเมตร ท่ามกลางหญ้าและพืชชนิดอื่นที่ขึ้นสูงกว่า จะหากันตั้งแต่ฟ้าสางจรดเย็น แล้วรวบรวมขายให้หัวหน้าค่าย

                2. หัวหน้าค่าย(ตาซือ) ผู้ดูแลกฎระเบียบการซื้อขายถั่งเฉ้าของรัฐบาลจีน ซึ่งอาจมีการซื้อขายผ่านตาซืออีกหลายมือ ราคาอาจสูงขึ้นอีกหลายเท่าตัว ภายใน 3 ชั่วโมง

                3. พ่อค้าขายส่ง ส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิมเมืองซีถัง นำถั่งเฉ้าที่รวบรวมได้ส่งร้านค้าในเมืองอีกทีหนึ่ง

                4. ร้านขายส่ง จะจำหน่ายถั่งเฉ้าแบบขายส่งให้ร้านค้าสมุนไพร

                5. ร้านค้าสมุนไพร จะจำหน่ายถั่งเฉ้าให้ผู้บริโภคโดยทั่วไป แต่ให้ระมัดระวังไม่ว่าท่านจะซื้อถั่งเฉ้าจากคุนหมิง ฮ่องกง เซี่ยงไฮ้ โดยเฉพาะที่เฉินตู มีโอกาสเจอถั่งเฉ้าปลอมมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ ของแท้ให้สังเกตตรงหัวหนอนจะเป็นมัน และขาหนอนธรรมชาติจะไม่เรียงตัวกันสวยงามเหมือนของปลอมที่ทำจากเครื่องจักร และยังมีหญ้าหนอนที่ชาวจีนเรียกว่า เหอผานดงเซียเช่า(Her Pan Dong Xia Cao) เหมือนหญ้าหนอนทิเบตมาก(Ophiocordyceps sinensis) แต่ไม่มีสรรพคุณทางยาเลย

                ตลาดเซ่อฝาน เป็นย่านการค้าสมุนไพรของฮ่องกง มีการค้าขายถั่งเฉ้ามากที่สุด ราคาตั้งแต่ 21,000-39,000 บาท ต่อถั่งเฉ้าน้ำหนักเพียง 30 กรัม ราคาขึ้นอยู่กับขนาดของตัวหญ้าหนอนด้วย และที่ตลาดแห่งนี้ยังมีการจำหน่ายถั่งเฉ้าสีทอง(Cordyceps militaris) บรรจุแคปซูลซึ่งมีราคาสูงถึง 15,000 บาทต่อ 50 กรัม

ทำไมผู้คนจึงเรียกหาแต่ถั่งเฉ้า

                ชาวทิเบตใช้เป็นยาสมุนไพรมาอย่างยาวนานดังได้กล่าวมาแล้ว แต่ก็ไม่ดังเปรี้ยงปร้าง กระทั่งในปี พ.ศ.2536 นักกรีฑาแชมป์โลกชาวจีนได้เผยเคล็ดลับการได้แชมป์โลก ว่าใช้ถั่งเฉ้าบำรุงกำลังตามคำแนะนำของผู้ฝึกสอน เท่านั้นแหละครับ ผู้คนทั่วโลกทั้งซีกตะวันตกและตะวันออก ต่างแสวงหาถั่งเฉ้าไว้ครอบครองอย่างน้อยขอให้ได้ลองซักครั้ง อย่างที่คนไทยตอนนี้ต่างตื่นเต้นที่เห็น นายประเสริฐ โกศัลวิตร อธิบดีกรมหม่อนไหมในขณะนั้น ออกข่าวตามสื่อต่างๆ ทั้งวิทยุ โทรทัศน์ และหนังสือพิมพ์ ตลอดเดือนสิงหาคม 2556 ว่าประสบความสำเร็จในการเพาะเห็ดถั่งเฉ้าไหมไทย จากการทำวิจัยร่วมกับ รศ.ดร.จิราพร กุลสาริน ดร.วรรณพร ทะพิงค์แก คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และดร.ธัญญา ทะพิงค์แก คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ โดยใช้เชื้อเห็ดถั่งเฉ้าหิมะ(Isaria tenuipes) เพาะบนดักแด้ไหมพันธุ์ไทยได้สำเร็จเป็นคณะแรกของประเทศไทย

 

              อ.วรรณพร ทะพิงค์แก (ซ้าย) อ.จิราพร กุลสาริน (กลาง) และ วิโรจน์ แก้วเรือง (ขวา)

 

 

      โดยก่อนหน้านี้ มีผู้นำเชื้อเห็ดถั่งเฉ้ามาศึกษาทั้งเชิงวิชาการและเชิงการค้าหลายราย แต่เป็นการเพาะบนอาหารชนิดอื่น เช่น ข้าว เท่าที่ทราบมี ดร.ธัญญา ทะพิงค์แก มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่       ดร.อานนท์ เอื้อตระกูล ผู้เชี่ยวชาญเห็ด องค์การสหประชาชาติ ปี 2524-2548 จนกระทั่งสามารถเปิดฝึกอบรมการเพาะเห็ดถั่งเฉ้าไปหลายรุ่น และมีผลิตภัณฑ์ถั่งเฉ้าจำหน่ายแล้ว ถ้าสนใจก็ลองสอบถามข้อมูลกับผู้วิจัยทั้ง 2 แห่งนี้ได้ครับ

                สำหรับถั่งเฉ้าไหมไทย ยังไม่มีจำหน่าย รอการวิจัยอีกบางขั้นตอนและเตรียมความพร้อมในการฝึกอบรม ที่มีผู้สมัครเข้ามายังกรมหม่อนไหมทุกวัน คงต้องคอยกันอีกระยะหนึ่งครับ แล้วจะแจ้งให้ผู้ที่สมัครได้รับทราบอีกครั้ง

    

 ผลิตภัณฑ์ถั่งเฉ้าสีทองที่มีจำหน่ายในประเทศไทย 

ถั่งเช่าคืออะไร

                “ถั่งเฉ้า”(ถั่ง = หนอน, เฉ้า = หญ้า) หรือที่เรียกว่า “หญ้าหนอน” ก็เพราะว่าในฤดูหนาวเป็นหนอน ในฤดูร้อนเป็นหญ้า บนที่ราบสูงทิเบต ตัวหนอนของผีเสื้อค้างคาวหรือผีเสื้อกะโหลก(Hepialus armoricanus) จะเจริญเติบโตอยู่ใต้ผิวดินบนภูเขาที่ปกคลุมด้วยหิมะ โดยมีสปอร์ของเชื้อเห็ดรา(Ophiocordyceps sinensis) กระจายอยู่ทั่วไป เมื่อหิมะละลายสปอร์จะไหลไปกับน้ำและซึมลงใต้ผิวดิน เมื่อหนอนกินสปอร์ของเชื้อเห็ดชนิดนี้เข้าไป สปอร์ก็จะงอกเป็นเส้นใยเจริญเติบโตบนตัวหนอน เมื่อฤดูใบไม้ผลิมาถึงอุณหภูมิสูงขึ้น เส้นใยรวมตัวหนาแน่นขึ้นก็จะแทงออกจากปากตัวหนอนที่ตายแล้วแข็งเป็นมัมมี่ ออกเป็นดอกเห็ดมีลักษณะเหมือนหญ้างอก โผล่เหนือพื้นดินเพราะต้องการแสง กลายเป็นขุมทองของชาวทิเบต เพราะอาจขายได้ถึงตัวละ 750 บาท

       หญ้าหนอน มีการค้นพบแล้วมากกว่า 300 ชนิด แต่มีไม่กี่ชนิดที่มีสารออกฤทธิ์หรือสารสำคัญ ซึ่งมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพร ในเอเชียมีการค้นพบที่เขตปกครองพิเศษทิเบต จีน เนปาล ภูฏาน เกาหลี เวียดนามและไทย

 ถั่งเฉ้าที่มีชื่อเสียง มีอยู่ 4 ชนิด ได้แก่

1. เห็ดถั่งเฉ้าทิเบต(Ophiocordyceps sinensis หรือชื่อเดิม cordyceps sinensis) 
2. เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง (Cordyceps militaris)
3. เห็ดถั่งเฉ้าหิมะ(ถั่งเช่าเกาหลี) (Isaria tenuipes หรือชื่อเดิม Paecilomyces tenuipes)
4. เห็ดถั่งเฉ้าจักจั่น (ว่านจักจั่น) (Isaria sinclairii หรือชื่อเดิม Paecilomyces cicadae)

   เห็ดถั่งเฉ้าเป็นราแมลงในกลุ่ม Ascomycetes ที่มีฤทธิ์ทางยาจากการวิจัยค้นคว้าทางเภสัชวิทยาพบว่า เห็ดถั่งเฉ้าประกอบด้วยสารสำคัญหลายชนิด เช่น โมโนแซคคาไรด์ ไดแซคคาไรด์โพลีแซคคาไรด์ (เบต้า-กลูแคน) คอร์ไดเซปิน กรดคอร์ไดเซปิก อะดีโนซีน กรดอะมิโน วิตามิน และแร่ธาตุหลายชนิด

สรรพคุณของสารสำคัญในถั่งเฉ้า เช่น

•  โพลีแซคคาไรด์(เบต้า-กลูแคน : β-Glucan) ช่วยต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มภูมิคุ้มกันลดระดับน้ำตาลในเลือด มีความน่าจะเป็นในการลดการโตของเนื้องอกและเซลล์มะเร็ง ยืดอายุและชะลอความเสื่อมของเซลล์
• คอร์ไดเซปิน(cordycepin) มีฤทธิ์บำรุงไต เพิ่มประสิทธิภาพการไหลเวียนของโลหิต ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรค
• กรดคอร์ไดเซปิก(cordycepic acid) ช่วยเพิ่มเมตาโบริซึมของร่างกาย ป้องกันเลือดออกในสมองเกิดลิ่มเลือด โรคหัวใจขาดเลือด และหอบหืด
•  อะดีโนซีน(adenosine) ช่วยต้านการแข็งตัวของเลือด ต้านการเกิดลิ่มเลือด     

ดักแด้ไหมอายุ 4-6 วัน พร้อมนำมาใส่เชื้อเห็ดถั่งเฉ้าในห้องปลอดเชื้อ

  ถั่งเฉ้าหิมะสร้างเส้นใยคลุมตัวดักแด้ไหม     

          

ถั่งเฉ้าหิมะกำลังเจริญเติบโตเป็นดอกเห็ดบนดักแด้ไหม

      ปัจจุบันกรมหม่อนไหม พบว่าเชื้อเห็ดถั่งเฉ้าหิมะเจริญได้บนดักแด้ไหมไทยพันธุ์นางลายได้ดี และจะมีการวิจัยเพิ่มเติมร่วมกับคณะผู้วิจัยทีมเดิมเพื่อให้ได้วิธีการที่ดีที่สุด และให้สารสำคัญในระดับสูง อีกทั้งมีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค เพื่อขอจดอนุสิทธิบัตรถั่งเฉ้าไหมไทย และถ่ายทอดองค์ความรู้ให้เกษตรกรผลิตและนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่อไป

     ดังนั้น ถ้าการดำเนินการดังกล่าวเสร็จสิ้นก็จะเป็นประโยชน์อย่างมากแก่เกษตรกรผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหมจะมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการจำหน่ายดักแด้ไหม ซึ่งปกติจะจำหน่ายในราคากิโลกรัมละ 120-150 บาท แต่เมื่อนำไปผลิตเป็นถั่งเฉ้าราคาอาจสูงถึงกิโลกรัมละ 10,000 บาท เป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มจากดักแด้ไหมให้กับเกษตรกร และเป็นการสร้างอาชีพใหม่สำหรับผู้สนใจผลิตถั่งเฉ้าเป็นอาหารเสริมเพื่อสุขภาพ และเป็นโอกาสดีที่คนไทยจะได้บริโภคถั่งเฉ้าไหมไทย โดยฝีมือคนไทยแทนการนำเข้าจากต่างประเทศ

บรรณานุกรม

ธัญญา  ทะพิงค์แก.(2555) การเพาะเห็ดถั่งเฉ้าเป็นอาชีพ. กรุงเทพฯ:ทูโฟร์ พริ้นติ้ง.

วิโรจน์ แก้วเรือง.2556.รายงานการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเทคโนโลยีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ระหว่างวันที่ 19-29 เมษายน 2556 ณ มหาวิทยาลัยการเกษตรอันฮุย สาธารณรัฐประชาชนจีน.กรมหม่อนไหม 20 หน้า

ที่มา : น.ส.พ.กสิกร ปีที่ 86 ฉบับที่ 5 กันยายน-ตุลาคม 2556 โดย วิโรจน์  แก้วเรือง

[พ.แจ่มจำรัส]

ขอบคุณความรู้ดีๆครับ

[ดร. จันทวรรณ ปิยะวัฒน์]

เพิ่งทราบค่ะว่ามีถั่งเช่าของไทยด้วยนะคะ

[Pojana Yeamnaiyana Ed.D.]

...ของที่ดีมีประโยชน์จริงหากสามารถผลิตได้ในประเทศ...ก็อย่าให้แพงมากเกินจนไร้เหตุผลนะคะ...ซ้ำร้ายนอกจากจะแพง แล้วยังเป็นของปลอมอีก...เศร้าใจนะคะ

[แสงแห่งความดี...]

ขอบคุณมากนะครับ

[ยายธี]

..เห็นด้วยกับ..อ.ดร. พจนา แย้มนัยนา..เจ้าค่ะ..หากเรา..เห็นคุณค่า..ธรรมชาติ..ที่ให้เรามา..โดย..ไม่ใช้..เงินตรา..เป็นตัวตั้ง..คงจะมี..ประโยชน์ สุข..เกิดขึ้น...(พอ)..เพราะทุกวันนี้..ต้องตระเกียกตะกาย..อยู่กับ..คำว่า..เมื่อไร..จะ..พอกัน..เสียที....

[อรัญญารัตน์]

ต้องการเลี้ยงต้องเตรียมตัวอย่างไรคะ