ปัญญาข้อนี้ ลึกเข้าไปในระดับ "อ่านใจออก" ในประสบการณ์ของผม ในเบื้องต้นของการสนทนา การอ่านใจอยู่ในระดับคำถาม ผมจะถามตนเองว่า คู่สนทนาจะต้องการอะไร เขาจะคุยกับเราด้วย "หมวกความคิด" สีไหน (โปรดอ่าน The Six Thinking Hats โดย Edward de Bono) หรือว่า เขาจะคุยกับเรา ด้วยกระบวนทัศน์ (paradigm) / แว่นใจ (mental model) ใด พอเรามีโจทย์แบบนี้ เราจะมี attunement หรือฟังอย่างลึก (องค์ประกอบที่ ๒) โดยอัตโนมัติ
ดังนั้น จริงๆ แล้ว ในเบื้องต้น เรายังอ่านใจของคู่สนทนาไม่ออก แต่พอสนทนาไปเรื่อยๆ เราก็จะค่อยๆ ได้คำตอบมากขึ้น ลึกขึ้น ชัดเจนขึ้น
Goleman ผู้เขียนหนังสือ Social Intelligence ใช้คำว่า empathic accuracy เขาอธิบายว่ากลไกในสมองจะเข้าไปอยู่ที่สมองส่วนความคิด ที่เรียกว่า neocortex คือเลยระดับการใช้อารมณ์ สูงขึ้นไปสู่การใช้เหตุผล
ที่จริงเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับสังคมไทย เรามีคติเตือนใจว่า "ให้เอาใจเขามาใส่ใจเรา" หรือในคำบาลีว่า อตฺตานํ อุปมํ กเร เป็นหัวใจของความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนทุกรูปแบบ รวมทั้งต่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข
วิจารณ์ พานิช
๑๓ ตค. ๔๙
ได้ความรู้มากค่ะ