การตรวจมะเร็งปากมดลูกนั้นทำอย่างไร


ตรวจมะเร็งปากมดลูก เขาตรวจอะไรหรือ? ตอบแบบกำปั้นทุบดินต้องบอกว่า "ตรวจมะเร็งปากมดลูกก็ต้องตรวจมดลูกสิ "

   นึกถึงความรู้สึกตอนที่ฉันไปตรวจมะเร็งปากมดลูก ฉันเป็นผู้หญิง(และเป็นพยาบาลด้วยค่ะ)รู้ถึงประโยชน์ ขั้นตอนวิธีการตรวจทุกอย่าง แต่ก็ยังผลัดวันประกันพรุ่ง เลือกวัน เลือกหมอ พอวันจะไปจริง ๆ อ้าวประจำเดือนมา ต้องเลื่อนออกไปอีก

  ดังนั้น ฉันจึงคิดว่าฉันเข้าใจผู้หญิง และเห็นใจมาก ๆ ด้วยค่ะ ฉันจึงรวบรวมคำถามที่เคยถูกถามเมื่อฉันไปสอนและแนะนำในชุมชนมาเล่าให้ฟัง (สูตินรีแพทย์ที่ปรึกษา 2 คน นพ.วิโรจน์  วรรณภิระ ,นพ.พัลลภ  พงษ์สุทธิรักษ์)เพราะโรคมะเร็งปากมดลูกนั้นเป็นโรคมีความรุนแรงมากจริง ๆ ฉันเคยคิดว่าเป็นโรคที่ไกลตัว แต่เมื่อมาทำงานเป็น project managerมะเร็งปากมดลูกอำเภอเมืองพิษณุโลก และพูดได้อย่างภูมิใจว่า 4 ปี กับการทำงานฉันและทีมงานช่วยผู้หญิงได้มากจริง ๆ และได้พบว่ามีผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกอีก จำนวนมากที่ไม่เปิดเผยตัวเอง

ที่เล่ามาทั้งหมดเพียงแต่จะบอกว่ามะเร็งปากมดลูกเกิดจาก เชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง(human papilla virus) สามรถติดต่อได้ทางเพศสัมพันธ์ และปัจจัยที่ส่งเสริมการเกิด คือ

  • โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะหูดหงอนไก่
  • กรรมพันธ์
  • มีเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะคนที่มีคู่นอนหลายคน
  • ผ่านการคลอดทางช่องคลอด โดยเฉพาะคนที่เคยคลอดมากกว่า 2 คน
  • ความอ้วน
  • อาหาร
  • ไม่ทราบจริง ๆ

เรามาดูอาการก่อน มีตั้งแต่ไม่มีอาการอะไรเลย จนถึงมีเลือดออกทางช่องคลอด

การตรวจ ตรวจอะไร ทำอย่างไร เจ็บใหม มีเลือดออกใหม ตรวจนานใหม หมอใหนดี

  1. ตอบแบบกำปั้นทุบดินต้องบอกว่า "ตรวจมะเร็งปากมดลูกก็ต้องตรวจที่มดลูกสิ "
  2. จริง ๆ แล้วก็คือ ใช่ค่ะ ตรวจที่มดลูก ซึ่งอยู่ในช่องคลอด เรามาดูลักษณะทางกายภาพกันค่ะ

vagina คือ บริเวณช่องคลอด        Cervic คือ บริเวณปากมดลูก

Uterus คือ มดลูก                            Ovaries  คือ รังไข่

Fallopian Tubes คือ ท่อนำไข่

ขั้นตอนการตรวจ มี 2 ขั้นตอน คือ

  1. การป้ายเซลล์ไปตรวจ ดูรูปนะค่ะ

       2.  การตรวจภายใน เพื่อ 

  • ปากมดลูกขรุขระใหม
  • มดลูกโตกว่าปกติหรือไม่
  • มีการอักเสบของมดลูกใหม

แล้วต้องเตรียมตัวอย่างไร

  • ตรวจช่วงที่ไม่เป็นประจำเดือนค่ะ ภายหลังมีประจำเดือน 3-5 วัน ก็ได้ค่ะ เพราะเลือดประจำเดือนจะป็นอุปสรรคในการป้ายเซลล์ และอาจทำให้การอ่านผลไม่แม่นยำได้
    • ถ้าหมดประจำเดือนแล้วตรวจได้ทุกวันค่ะ
    • ถ้าตัดมดลูกแล้วต้องมาตรวจใหม ต้องตรวจค่ะ ถ้าการตัดมดลูกเกิดจากการมีเนื้องอกหรือสงสัยเป็นมะเร็ง เพราะการตรวจจะป้ายเซลล์ที่รอยโรคหรือรอยแผลเป็นเดิมที่ตัดมดลูกออกไปตรวจเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
  •  งดการมีเพศสัมพันธ์ 2-3 วัน เพราะจะมีอสุจิค้างอยู่ในช่องคลอดและติดไปกับสไลด์ ทำให้เป็นอุปสรรคในการอ่านผล
  • หลังการเหน็บยาทางช่องคลอด 7-10 วัน เพราะการเหน็บยารักษาจะทำให้เซลล์หลุดลอกออก

เมื่อพร้อมแล้ว "ต้องตัดผม ปะแป้งน้องใหม" ขอตอบว่า ไม่จำเป็นค่ะ" ให้อาบน้ำรักษาความสะอาดตามปกติ  

เจ็บใหม เป็นบ้าง จะรู้สึกเจ็บนิดหน่อยตอนใส่เครื่องมือ ตึง ๆ หน่วง ๆ และรู้สึกถึงการขูดหรือป้ายเซลล์

  • การฟังผล โดยปกติจะทราบผลการอ่านเซลล์ภายใน 1-4 สัปดาห์ค่ะ

ที่เหลือก็ขึ้นอยู่กับความตั้งใจจริงและความอายแล้วละค่ะ ว่าจะตรวจหรือไม่

ขอให้ผู้หญิงทุกคนโชคดีค่ะ

 

 

หมายเลขบันทึก: 54423เขียนเมื่อ 13 ตุลาคม 2006 11:04 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:35 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (29)

หายไปนานเลยนะอ้อย กลับมาให้ความรู้หัวหน้าแบบนี้ดีมากๆ อธิบายได้เข้าใจดีนะ ได้ประโยชน์มากเลย เราจะคอยอ่านต่อนะ

     ขอบคุณมากเลยอ้อยที่มากระตุ้นเตือนอิสตรีอย่างพวกเราที่มัวแต่ดูแลผู้อื่นจนลืมดูแลตนเองกลับมาอย่าลืมมาคัดกรองพี่ๆน้องๆใกล้เคียงด้วยนะ PM คนเก่งเดี๋ยวตัวชี้วัดตกนะจะบอกให้
  • โห...น้อง ooi ลงทุนเป็น พรีเซนเตอร์ เองเลยน่ะ ..อย่างนี้ต้องรีบไปตรวจบ้างแล้วล่ะ.....แต่สงสัยว่าอายุคงยังไม่ถึง..เขาคงไม่ให้ตรวจหรอก....ฮา ฮา.. (อย่าไปเล่าให้ Oui ฟังนะเดี๋ยวโดนกัด)
  • จากประสบการณ์ที่เคยอยู่ในชุมชน จะพบว่าผู้หญิงส่วนใหญ่ที่ไม่ค่อยมารับการตรวจมะเร็งปากมดลูก มีสาเหตุใหญ่ๆ   เนื่องจากบางคน กลัวเจ็บ อายหมอ กลัวว่าตรวจแล้วจะพบว่าเป็นโรคจริง คิดว่าไม่เป็นโรค หรือโอกาสเป็นน้อยมาก กลัวเสียเงินมาก เดินทางไปตรวจลำบาก บ้านอยู่ไกล เคยตรวจแล้วว่าไม่เป็น จึงไม่ไปตรวจอีก ....ต่อแต่นี้ไปใครที่ได้มาอ่านบันทึกของอ้อยแล้วคงไม่กลังเรื่องการตรวจหามะเร็งปากมดลูกอีกแล้ว และคงรีบไปตรวจกันมากขื้น...มีคนหนึ่งที่จะไปเป็นคนแรกคือ พี่โต้ง ไง   นำทีมน้องๆไปก่อน...อิอิ...แซว
  • ลืมไป พักร้อนไป2วัน  ตอนนี้รู้สึกเย็นขึ้นบ้างหรือยัง รีบกลับไปทำงานนะ...เหงา
  อ้าว! หนูยังไม่ได้ทำเหมือนกันเหรอพี่ก็ด้วยแน่ะ เอาเป็นว่าอ้อยกลับมาเปิดห้องตรวจเลยดีมะ  ไม่รู้หมออ้อยจะว่าไงนะนั่น

ไม่เคยตรวจเหมือนกันค่ะ รู้สึกกลัวค่ะ มีวิธีที่จะไม่ให้กลัวได้ไหมค่ะ แล้วถ้าเป็นจะทำอย่างไร มีวิธีแก้ไขหรือเปล่า

แล้วตรวจมะเร็งปากมดลูกต้องตรวจที่โรงพยาบาลหรือว่าตรวจตามคลินิกได้มั๊ยค่ะ แล้วแพงมั๊ยค่ะ

มะเร็งปากมดลูก มีสาเหตุจากเชื้อไวรัสเอชพีวี (ชนิดความเสี่ยงสูง) ซึ่งมี 13 สายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ 16 และ 18 พบบ่อยที่สุดประมาณ 70%

สถิติของผู้หญิงไทยพบผู้ป่วยรายใหม่กว่าปีละ 6,000 ราย เสียชีวิต 3,000 ราย หรือประมาณ 9 รายต่อวัน เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับหนึ่ง รองลงมาคือ มะเร็งเต้านม

ไวรัสเอชพีวีเป็น ไวรัสที่ติดต่อได้ง่าย ทางการสัมผัส หรือการมีเพศสัมพันธ์ ผู้หญิง 8 ใน 10 คนมีโอกาสติดเชื้อนี้ ในช่วงใดช่วงหนึ่งของชีวิต แต่มากกว่า 90% ร่างกายสามารถกำจัดเชื้อออกไปได้เอง เรียกว่าเป็นการติดเชื้อแบบชั่วคราว

มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้น ประมาณ 10% ที่เป็นการติดเชื้อแบบฝังแน่น ร่างกายไม่สามารถกำจัดออกไปได้ ทำให้มีการดำเนินไปเป็นโรคมะเร็งในที่สุด

ระยะฟักตัวหลังจากติดเชื้อก่อนจะกลายเป็นมะเร็งใช้เวลาประมาณ 3-5 ปี ดังนั้น ถ้าเราไปตรวจคัดกรองหามะเร็งปากมดลูกด้วยวิธีแปปเสมียร์เป็นประจำทุกปี ก็สามารถที่จะทำการรักษาก่อนที่ดำเนินไปเป็นมะเร็งนั่นเอง ซึ่งแนวทางการตรวจมีดังนี้

1. หลังจากมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก 3 ปี ให้เริ่มตรวจได้เลย

2. หรือ อายุครบ 21 ปี (แต่ยังไม่มีเพศสัมพันธ์) ก็เริ่มตรวจได้แล้วนะจ๊ะ

3. มีข้อแนะนำเพิ่มเติมสำหรับผู้หญิงอายุ 30 ปีขึ้นไป ให้ตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวีเพิ่มเติม ร่วมกับการตรวจแปปเสมียร์ (เนื่องจากมีการศึกษาวิจัยแล้วว่า ถ้าอายุ 30 ปี ยังให้ผลบวกต่อเชื้อไวรัสเอชพีวี ชนิดความเสี่ยงสูง เป็นสัญญาณเตือนว่าเป็นการติดเชื้อแบบฝังแน่น ร่างกายไม่สามารถกำจัดได้เอง)

****ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น แต่ถ้าผลการตรวจเป็นลบทั้งคู่ สามารถเว้นการตรวจได้ 3 ปี

ความรู้เพิ่มเติม

การตรวจแปปเสมียร์ หรือเรียกอีกอย่างว่า "การตรวจทางเซลล์วิทยา" คือ การเก็บเซลล์เยื่อบุปากมดลูก นำมาป้ายบนกระจกสไลด์ จากนั้นนำไปย้อมสี แล้วส่องดูภายใต้กล้องจุลทรรศน์ เพื่อหาเซลล์ที่ผิดปกติ เป็นวิธีดั้งเดิมที่ใช้กันมามากกว่า 50 ปี ความแม่นยำต่ำมากแค่ 50% เนื่องจากบนกระจกสไลด์จะมี มูก เลือด ต่างๆ มาบดบังเซลล์ทำให้แพทย์อาจมองเห็นได้ไม่ชัดเจน นอกจากนั้นพบว่าเซลล์ที่เก็บมาได้นั้น ถูกป้ายลงบนแผ่นกระจกแค่ 20% ที่เหลือ 80% ทิ้งลงขยะไปกับไม้ป้าย (โห!!!อุตส่าห์เจ็บตัว)

จึงได้มีการพัฒนาวิธีใหม่เรียกว่า Liquid based cytology คือเมื่อเก็บเซลล์มาแล้ว คุณหมอจะนำอุปกรณ์เก็บเซลล์แกว่งในกระป๋องน้ำยา มั่นใจได้ว่าเซลล์ทั้งหมดถูกนำไปตรวจแน่นอน แถมยังเตรียมกระจกสไลด์ด้วยเครื่องอัตโนมัติ ทำให้สไลด์เป็นแผ่นบาง ส่องดูแล้วมองเห็นเซลล์ผิดปกติได้ง่าย ชัดเจน ในปัจจุบันโรงพยาบาลเอกชนชั้นนำต่างๆ ใช้วิธีนี้กันหมดแล้ว โดยยี่ห้อที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา คือ "ตินเพร็พ" วิธีนี้มีความแม่นยำเพิ่มขึ้นเป็น 88% จ่ายแพงกว่าแต่คุ้ม (หมายเหตุ แต่ยังมีโรงพยาบาลเอกชนบางแห่งเรียกเก็บเงินคนไข้ในราคาแพงเท่ากับวิธีตินเพร็พ แต่ใช้สินค้าที่คุณภาพต่ำมาก และไม่ได้รับการรับรองมาใช้กับคนไข้ เนื่องจากได้กำไรมากกว่า)

***ถ้าไม่กลัวเรื่องเสียเวลา และบรรยากาศไม่ไฮโซ โรงพยาบาลรัฐบาลหลายแห่งก็มีให้บริการวิธี "ตินเพร็พ" แล้วนะค่ะ (ราคาแพงกว่าแปปเสมียร์แบบเดิม แต่ก็ยังถูกกว่าเอกชน)

ตรวจมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมทั้ง 2 อย่างเลยได้ไหมค่ะ

แล้วทั้งหมด ค่ายา+รวมค่าหมอด้วย ราคาเท่าไหร่

แล้วถ้าไม่ตรวจที่โรงพยาบาลจะไปตรวจที่คลีนิกได้ที่ไหนบ้าง

น่าอายสุดๆ ยิ่งถ้าหมอผู้ชายด้วยนะ อายจนชาเลย

สตรีอายุ30ถึง60ปีไปรับการตรวจมะเร็งปากมดลูกฟรีที่สถานีอนามัยทุกแห่งของจังหวัดศรีสะเกษลองไปสอบถามพยาบาลในสถานีอนามัยดูนะคะแต่จังหวัดอื่นไม่ทราบคะ

การตรวจมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี pap smear เป็นการคัดกรองเบื้องต้น ไม่จำเป็นต้องเป็นแพทย์ตรวจเท่านั้น บุคคลากรด้านสาธารณสุขที่ได้รับการอบรมมาก็สามารถทำได้ สถานพยาบาลทุกแห่งของรัฐ โรงพยาบาลเอกชน คลินิกสูติ-นรี ทำได้ทุกแห่งค่ะ ค่าใช้จ่ายปัจจุบัน (เบิกได้/จ่ายเอง 250-300/ครั้ง) บัตรทองฟรี ประกันสังคมฟรี(กับคู่สถานพยาบาลสัญญา) ส่วนการตรวจเต้านมด้วยเจ้าหน้าที่หรือแพทย์ (รพ.พุทธชินราช พิษณุโลก ปัจจุบัน ฟรี เพราะจะเน้นสอนให้ตรวจด้วยตนเองให้เป็น) ส่วน mammogram ประมาณ 1200 บาท/ครั้ง ตามสิทธิ์ค่ะ (ส่วนสถานพยาบาลเอกชนไม่ทราบค่ะ)

แต่จะบอกว่าให้ท่านไปตรวจสถานพยาบาลหรือบุคคลากรที่ท่านเชื่อถือ ไว้ใจ มากที่สุด เพราะตรวจแค่ปีละครั้ง เท่านั้น ชวนเพื่อนไปตรวจเป็นเพื่อนกันจะได้คอยเตือนกันไปตรวจในปีต่อ ๆ ไป

ขอบคุณทุกความคิดเห็นค่ะ

ได้ความรู้มากๆค่ะ วันก่อนไปตรวจมาแล้ว อายเหมือนกันแต่ก็สร้างกำลังใจให้ตัวเอง อยากชวนทุกคนไปตรวจ พอถึงเวลาตรวจก็ไม่น่าอายอย่างที่คิดหรอกค่ะ คุณหมอจะมีวิธีพูดให้รู้สึกผ่อนคลาย www.sonandi.com

เพื่อนเราที่เป็นหมอแนะนำให้ตรวจ pap smear หรือการตรวจคัดกรองควบคู่ไปกับการฉีดวัคซีนควบคู่กันไปด้วยเพราะว่ามันมีมะเร็งปากมดลูก ชนิดอะดิโน ซึ่งเป็นชนิดที่การตรวจ pap smear ไม่สามารถตรวจสอบได้เพราะชนิดนี้อาจจะอยู่ในส่วนที่ไม้ป้ายเยื่อเข้าไปไม่ถึง แถมชนิดนี้ยังลุกลามเร็วมาก ดังนั้นวิธีที่ดีทีสุดคือการตรวจคัดกรอง กับ ฉีดวัคซีนป้องกันควบคู่กันไป โดยวัคซีนเองมีแบบ 2 สายพันธุ์และ สี่สายพันธุ์ แต่สี่สายพันธุ์ที่ว่านี้ 2 ในสี่นั้นคือหูดที่สามารถรักษาหายได้ เพื่อนของเราแนะำนำให้ฉีดแบบ 2 สายพันธุ์ คุ้มกันได้ถูกจุดและนานกว่า

เห็นมีงานวิจัยออกมาพบว่าการตวรจ คัดกรองอย่างเีดียว ไม่ได้ผลอีกต่อไป เพราะมันยังมีมะเร็งปากมดลูก ชนิด อะดีโน ที่ ไม่แสดงอาการ และตรวจพบยาก ลุกลามเร็ว ดังนั้นทางที่ดีที่สุดคือการตรวจคัดกรอก + กับ การฉีดวัคซีน โดยเฉพาะวัคซีนหมอที่ดิฉันไปปรึกษาแนะนำให้เป็นของ cervarix เพราะมีผลการวิจัยที่น่าเชื่อถือ ป้องกันได้ตรงจุด และยาวนาน กว่า 7 ปี

น่าจะมีวิธีตรวจที่ดีกว่านี้จังเลย เช่นตรวจเลือดอะไรเงี้ย การตรวจแบบนี้น่าอายที่สุดเลย ถึงคุณหมอจะพูดยังไงก็ตามแต่คนก็ยังอายอยู่ดีนั่นแหละ ยิ่งเจอหมอหล่อๆ นะ แทบจะปีนลงจากเตียงตรวจเลยหละ

เพิ่งไปตรวจมาเมื่อวันที่ 6 Aug ค่ะ จริง ๆ ตรวจทุกปีมา 4 ปีแล้ว ผลออกมาปกติ ไม่น่ากลัวอย่างที่คิดนะคะ อยากให้เพื่อนหญิงทุกคนไปตรวจดีกว่า เผื่อมีอะไรผิดสังเกตุจะได้แก้ไขทันนะคะ

พอดีคุณแม่เพิ่งจะไปตรวจภายในมา แล้วคุณหมอแจ้งว่าผลของเซล์นั้นผิดปกติ คุณหมออธิบายว่าผลการตรวจออกมาเป็นระยะก่อนเป็นมะเร็ง ระดับที่หนึ่ง ไม่ค่อยเข้าใจว่าตกลงมันคือมะเร็งหรือเปล่าคะ จะมีโอกาสรักษาให้หายรึเปล่า จำเป็นต้องไปตรวจซ้ำที่สถาบันมะเร็งหรือไม่คะ ควรต้องทำยังไงดี

น่ากลัวจัง....ดูรายการผู้หญิงถึงผู้หญิง รู้เลยว่าโรคนี้ตามติดอย่างกะเงาเราเลย เป็นเมื่อไรก็ได้ เป็นแล้วก็หายยากซะด้วย ทางเดียวคือตรวจแล้วฉีดวัคซีนดีกว่ายอมเสียเงินตอนนี้ดีกว่าทรมานตลอดชีวิตค่ะ เห็นว่ามีวัคซีนอยู่หลายตัว แต่เราดูของ Cervarix ค่ะ ตัวนี้มันป้องกันครอบบคลุมกว่าทุกๆๆตัวที่มีอ่ะเลยว่าจะฉีดตัวนี้แหละ http://www.youtube.com/watch?v=hi9C02_N78M&feature=player_embedded

ฉีดวัคซีนเรียบร้อย เลือก ฉีดของ Cervarix ค่ะ เพราะหมอแนะนำ ว่าตัวนี้ป้องกันมะเร็งปากมดลูกได้ดีสุด คุ้มสุดอ่ะค่ะ

มดลูกคว่ำต้องทำอย่างไรค่ะ

เราพูดไม่ได้ เป็นคนหูหนวกค่ะ  เราแต่งงานแล้ว อวัยวะเพศแล้ว 6 ปีแล้ว ไม่มีท้องลูกนานแล้ว กรุณามีแนวนำให้สำคัญผู้หญิง เราอยากให้คุณต้องตรวจภายในด้วย เราอยากล้างภายในได้หรือเปล่า กรุณาบอกมีแนะนำให้หน่อย ขอบคุณมากนะ เราหูหนวกค่ะ

 

จะบอกหมอผู้ชายทุกคนนะ่ถ้ามีผู้หยิงคนไหนไปตรวจขอให้สี้มันเลย

 

ดิฉันตรวจมะเร็งปากมดลูกทุกปีค่ะ 6ปีแล้ว ที่ทำงานสนับสนุน ให้ความสำคัญกับอิสตรีในที่ทำงาน อยากเชิญชวนมาตรวจกันนะคะ ไม่เจ็บค่ะ ไม่ต้องกลัว ไม่ต้องอายคุณหมอนะคะ

กลัวมากไม่เตยตรวจเลย

กลัวจริงๆๆๆๆ

อยากไปตรวจค่ะแต่เวลาขื้นไปอยู่บนเตียงจะมีความรู้สึกใจสั่น จะเป็นลม ทำไงดีค่ะ

เป็นคนชอบ ล้างเพศ แล้วเอามือ ล้างเข้าไปข้างในถึงมดลูก ทุกทีก่อปกติดีนะ จะมีเหมือนหัวกลมๆ แต่แล้ววันนึงมีเหมือน มันบิดเปี้ยว ต่อมาเริ่มเหมือนมีลูกกลมๆ เหมือนหูดอยู่ตรงริมปากมดลูก แล้วหัวมดลูก จะขรุขะ ค่ะ แต่ไปตรวจแล้วเค้าบอกว่า ไม่เป็นค่ะ ตรวจแบบเสียเงินนะค่ะ 800 ถ้าตรวจฟรีเค้าบอกไม่แน่นอน เราเลย ตรวจแบบเสียเงิน พอมาอีกสองเดือนกลัวไม่กล้า ล้วงกลัวเจอเป็นเม็ดๆอีก ต่อมา ประมาณ สามเดือน ประจำเดือนมา วันสุดท้าย รองเอานิ้วชี้ตัดเล็บฝนแล้ว ล้วงเข้าไป มันมีเหมือนลูกกลมๆเหมือนหูดหรือตาปลาติดตรงปากมดลูกอีกแล้ว ครวทำไงดีค่ะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท