ผึ้งผลิตน้ำผึ้งได้อย่างไร

ผึ้งจ๋าขอถามหน่อย

ผึ้งผลิตน้ำผึ้งได้อย่างไร เมื่อผึ้งเก็บน้ำหวานจากดอกไม้ลงสู่กระเพาะจะมีน้ำย่อย (enzyme) จากต่อมน้ำลายขับออกมา ย่อยเปลี่ยนหรือเรียกว่า เมตรบอไลซ์ น้ำตาลกลูโคสและฟรุคโตสให้เป็นน้ำตาลแปรรูป (invert sugar) คือน้ำตาลลีวูโลสและเดคโทรส นอจากนั้นยัง มีน้ำตาลอื่น ๆ อีกแต่มีจำนวนน้อยมาก (ดูตารางแสดงองค์ประกอบพื้นฐานของน้ำผึ้ง) ปฎิกิริยาการเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นตั้งแต่ผึ่งเริ่มบินกลับรัง ในขณะที่ผึ้งกระพือปีกจะเกิดพลังงานความร้อนช่วยเร่งการทำงานของเอมไซม์ ตลอดจนช่วยเผาผลาญลดความชื้นในน้ำหวานให้กลายเป็น น้ำผึ้งเร็วขึ้น เมื่อผึ้งงานกลับมาถึงรังจะคายน้ำหวานแปรรูปนี้ให้กับผึ้งงานประจำรังซึ่งจะรับกันด้วยปากต่อป าก น้ำหวานแปรรูปนี้ยังไม่เป็นน้ำผึ้งที่สมบูรณ์เพราะยังมีความชื้นหรือน้ำในน้ำหวานมากถึงร้อยละ 30-40 ต่อมาผึ้งงาน ประจำรังจะนำน้ำหวานนี้ไปเก็บในหลอดร วงน้ำผึ้ง ตอนเย็นผึ้งกลับรังกันเป็นส่วนใหญ่ จะช่วยกันกระพือปีกช่วยให้มีการระเหยของน้ำหวานอีกจนเป็นน้ำผึ้งที่ส มบูรณ์ มีน้ำเหลืออยู่เพียงร้อยละ20-25 เท่านั้น หลังจากนั้นผึ้งงานจะใช้ไขผึ้งปิดหลอดรวงที่เก็บน้ำผึ้งนี้ไว้ใช้เป็นอาหาร เพื่อให้พลังงานในชีวิตประจ ำวันและยามขาดแคลนอาหารต่อไป

 นอกเหนือจากความแตกต่างในเรื่อง รส กลิ่น และสี ของน้ำผึ้งแล้วน้ำผึ้งจากดอกไม้ต่างชนิดกัน ยังมีองค์ประกอบของน้ำตาลแตก ต่างกันไปด้วย เช่น มีสัดส่วนของน้ำตาลกลูโคสและน้ำตาลฟรุคโตสไม่เท่ากัน ฉะนั้นน้ำผึ้งที่มา จากแหล่งต่าง ๆ จะมีคุณสมบัติเฉพาะ แตกต่างกัน เช่น สี กลิ่น รส หรือคุณสมบัติในการตกผลึก เราอาจจะพบว่าน้ำผึ้งที่ได้จากการเลี้ยงผึ้งในสวนยางพาราสามารถตกผลึกได้ทั้ง หมด เมื่อนำไปแช่ในตู้เย็นหลายชั่วโมง ในขณะที่น้ำผึ้งจากดอกลิ้นจี่ตกผลึกได้น้อยกว่าหรือน้ำผึ้งจากดอกลำไยไม่ ค่อยตกผลึกเมื่ออยู่ในสภาพเดียว กัน เป็นต้น น้ำผึ้งนอกจากใช้ในอุตสาหกรรมยาแล้วยังใช้ทำขนมหวาน ขนมปัง ลูกกวาด และผสมเครื่องดื่ม เช่น น้ำมะนาว นอกจากจะทำให้มีรสอร่อย แล้วยังมีคุณค่าทางอาหารสูงมากอีกด้วย นอกจากนั้นน้ำผึ้งยังใช้แทนน้ำตาลปรุงอาหารได้เกือบทุกชนิด ปัจจุบันยังนิยมใช้น้ำผึ้งไปผสมทำเ ครื่องสำอาง เช่น สบู่ แชมพู และครีมต่าง ๆ อีกด้วย