“ผมมีข่าวร้ายมาแจ้งครับ” เสียงโทรศัพท์จากผู้ประสาน สกว.แม่ฮ่องสอน คุณเก้ง แจ้งผม กลั้วเสียงหัวเราะตามสไตล์ของเขา...(ไม่เนียน)
“ข่าวร้ายอะไร... หรือ” ผมครุ่นคิด ก่อนเขาจะบอกผมทันทีเพื่อไม่ให้บรรยากาศมันชวนอึดอัด
เขาบอกผมว่า "ที่พวกเรานัดชาวบ้านท่าตาฝั่ง ที่แม่สะเรียง ทางโน้นโทรมาแจ้งให้เลื่อนไปก่อนเพราะช่วงรัฐประหารห้ามออกเดินทางไปตามชายแดน!!!!"
ใจหาย...เหมือนกัน เพราะเราเตรียมตัวกันมาเป็นอย่างดี เพราะรอคอยที่จะนั่งเรือข้ามฝากสาละวิน ตามหาน้องมิยาวดี ตามที่ผมฝันไว้ ท่าตาฝั่งเป็นหมู่บ้านชายแดน ไทยพม่า ว่ากันว่าที่นั่นสวยงามมาก เดินทางโดยเรือยาวลัดเลาะสาละวินประมาณ ชั่วโมงเศษ...
<p class="MsoNormal"><strong><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ทำไงดี</span></strong><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><strong>? </strong><span><strong>....</strong>เมื่อไปไม่ได้เราก็มีแผนสอง เพราะทีมงานเก็บข้อมูลวิจัยเราพร้อมอยู่แล้ว โทรไปขยับนัดชาวบ้านแม่ละนา ปางมะผ้า ขึ้นมาอีก ๒ วัน ดีกว่า</span></span></p> <p class="MsoNormal"><strong><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">พี่หนานรูณ ผู้ประสานในชุมชนแม่ละนา ...แจ้งมาอีกครั้ง <span> </span>ว่าทาง แม่ละนา พร้อม...</span></strong><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">เราจึงเปลี่ยนสถานที่โดยพลัน </span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">เช้าวันนี้รถเราจึงหันหลังกลับไปทาง อ.ปางมะผ้า <span> </span>ไม่วายที่จะให้น้องนู๋แหม่มวิ่งไปซื้อ <strong>หม่านโถว</strong> เจ้าเดิมที่ตลาดแม่ฮ่องสอน สัก ๔ -๕ ลูก <span> </span>ไว้เป็นเสบียงเวลาออกท่องยุทธจักร เวลาหิวเจ้าหม่านโถวหอมกรุ่นเจ้านี้หละครับ...ที่ผมโปรดปรานเป็นที่สุด</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma; background-color: #ffffcc">เราออกเดินทางตามถนนเมือง ไปตามถนนสายปาย </span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span style="background-color: #ffffcc">– ปางมะผ้า ถนนสายนี้สวยไม่ซ้ำถนนเส้นไหน ลัดเลาะตามภูเขาสวยไปเรื่อยๆ บางจุด ฟ้าสีครามตัดกับภูเขาสีสวยสด <span></span>ผมจอดรถยืนชมด้วยความหลงใหลบ่อยๆ ก็อย่างที่บอกครับ ผมพยายามออกเดินทางก่อนเวลาเพื่อจะได้มีเวลา อ้อยอิ่งเป็นนักสุขนิยม...รายทางไปเรื่อยๆ ...หิวก็หม่านโถวไงครับ</span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><strong>เดินทางไปถึงแม่ละนา</strong> ตรงกับเวลาที่เรานัดชุมชนไว้พอดี...กลุ่มเป้าหมายยังมาไม่ครบ ก็ออกเดินเที่ยวในชุมชนถ่ายรูป...พูดคุยกับพี่น้องไทยใหญ่แม่ละนา พอหอมปากหอมคอ</span></p><blockquote><blockquote><blockquote><p class="MsoNormal"> <img src="http://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/000/035/430/original_DSC009083.JPG?1285454460" border="0" align="left"></p></blockquote></blockquote></blockquote> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">วิถีไทยใหญ่แม่ละนาที่นี่ ใกล้เคียงกับ บ้านเมืองปอนที่ขุนยวมครับ เป็นชุมชนไทยใหญ่ดั้งเดิม ตั้งชุมชนมากกว่า ๒๐๐ ปี ที่เด่นดังที่สุดที่นี่ ก็จะเห็นเป็น <strong>ถ้ำแม่ละนา </strong>ที่ว่ากันว่า สวยงามที่สุด ยาวที่สุดในเอเชียอาคเนย์ มีถ้ำไข่มุก มีถ้าที่มีน้ำตกอยู่ภายใน เรียกได้ว่า เป็นของดีที่อยู่ในชุมชนแม่ละนา มายาวนาน</span></p><blockquote><blockquote><p class="MsoNormal"> <img src="http://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/000/035/431/original_4.JPG?1285454466" border="0" align="middle"></p></blockquote></blockquote> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ชุมชนเล็กๆภายในอ้อมกอดของหุบเขา ช่วงฤดูหนาวที่หนาวได้ใจ รอจนถึง ๑๐ โมงเช้า พระอาทิตย์ยังไม่โผล่ภูเขาออกมาให้เห็นสักที ภาพทุ่งนาที่กว้างขวางตามที่ราบทิศใต้ของหมู่บ้าน เป็นภาพมองมุมสูงทางก่อนเข้าหมู่บ้าน น่าดูชมเป็นอย่างยิ่ง</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><strong>วิถีไทยใหญ่</strong> กับ <strong>ทุนทางธรรมชาติที่เหลือเฟือ</strong>นี่เอง ทำให้ ชุมชนแม่ละนา เป็นชุมชนท่องเที่ยวยุคแรกๆของแม่ฮ่องสอน<span> </span>เป็นพี่ใหญ่ที่เป็นชุมชนศึกษาดูงาน ของหมู่บ้านที่จะจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน...ที่นี่จึงมีอะไรดีๆให้พวกเราเก็บเกี่ยวอย่าวมากมาย</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p style="background-color: #ffffcc" class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><strong><font color="#0000cc">"ประสบการณ์ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว ดีเสมอ"</font> </strong></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">พี่หนานรูณ บอกในเวที </span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">แม่ละนา ล้มเหลวเรื่องการท่องเที่ยวโดยชุมชนมา ๓ ครั้ง แต่ละครั้งล้มไม่เป็นท่า แต่ก็มานั่งคิดทบทวนกันใหม่ ว่าจะก้าวกันต่ออย่างไรดี</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">??<span> เป็นคำถามที่ถามกันในชุมชนทุกครั้งที่ล้ม</span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ครั้งที่ ๑ ครั้ง ๒ และครั้งที่ ๓ ที่ล้ม...ไม่ได้ทำให้ชุมชนแม่ละนา ท้อแท้ได้เลย แต่กลับทำให้องค์ความรู้ ผ่านประสบการณ์จริง หล่อหลอมให้ การบริหารจัดการท่องเที่ยวชัดเจนมากยิ่งขึ้น</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><font color="#009933"><strong><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">พัฒนาการของการจัดการท่องเที่ยวที่แม่ละนา ยาวนานน่าสนใจ...ผมจึงไม่ขอนำมาเขียนในบันทึกนี้ครับ แต่อยากชวนให้คิดในบางประเด็นที่เกิดขึ้น</span></strong></font><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ส่วนหนึ่งก็คือ <strong style="background-color: #ffff00">การเดินทางต่อโดยผ่านประสบการณ์ที่ล้มลุกคลุกคลาน...แต่ก็ได้เรียนรู้มาโดยตลอด</strong></span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ที่น่าสนใจก็คือ การท่องเที่ยวโดยชุมชนที่แม่ละนา ช่วยให้เกิดการรื้อฟื้นสิ่งดีๆ ที่เป็นภูมิปัญญาไทยใหญ่ ขึ้นมาอย่างน่าภูมิใจ</span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span> <span style="background-color: #ccffff"> </span></span><strong style="background-color: #ccffff">กลุ่มจ๊าดไต</strong><span style="background-color: #ccffff"> (กลุ่มลิเกไทยใหญ่) ซึ่งประกอบด้วย การแสดงวิถีไทยใหญ่ผ่านการร้องรำ ขับร้องสำเนียงไทยใหญ่ ศิลปะการต่อสู้แบบไตดั้งเดิม รำนางนกกิงกะหล่า(นกกินรี) ถูกรื้อฟื้นขึ้นมาโดยคนในชุมชน มีเด็กเยาวชนเข้าร่วมเรียนรู้วิถีของตัวเอง เกิดจิตสำนึก อยากค้นหาและรู้ตนเอง ยกระดับความรู้และแสดงให้นักท่องเที่ยวได้ชม จากเดิมที่ได้แสดงแต่ในงานบุญไทยใหญ่ แต่ปัจจุบันได้แสดงให้นักท่องเที่ยวชมบ่อยครั้งขึ้น</span></span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><font color="#ccffff"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span> <font color="#000000"><span style="background-color: #ccffff"> </span></font></span><font color="#000000"><strong style="background-color: #ccffff">กลุ่มน้ำมันงา</strong><span style="background-color: #ccffff"> ซึ่งเป็นกลุ่มวิถีภูมิปัญญาไทยใหญ่ดั้งเดิมก็ถูกรื้อฟื้น เครื่องอีดงาแบบโบราณถูกนำมาใช้อีกครั้ง น้ำมันงาจึงเป็นน้ำมันที่เชื่อมประสานอดีตและปัจจุบันได้อย่างกลมกลืน</span></font></span></font><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><strong>ทั้งสองกลุ่มเป็นกลุ่มที่เกิดขึ้นใหม่ ภายใต้การท่องเที่ยวโดยชุมชน ที่แม่ละนา</strong></span></p><blockquote><blockquote><p class="MsoNormal"> <img src="http://cdn.gotoknow.org/assets/media/files/000/035/432/original_thaiyai.JPG?1285454471" border="0" align="middle"></p></blockquote></blockquote><p class="MsoNormal"> สาวน้อยไทยใหญ่...กลางหุบเขา </p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span><strong>สิ่งที่เราได้ในวันนั้น</strong> <span style="background-color: #ffff33">นอกจากความสวยงามของธรรมชาติที่แม่ละนาแล้ว ก็เป็นวิถีชีวิตของคนไทยใหญ่ผ่านการพัฒนาของการท่องเที่ยวโดยชุมชน</span></span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span> </span>แม้ว่า เป็นชุมชนที่จัดการท่องเที่ยวมาก่อนชุมชนอื่น เป็นสถานที่ศึกษาดูงานของชุมชนตลอดจนหน่วยงานอื่นๆ </span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><br>หนานรูณ คนเก่งของชุมชนยังบอกผมก่อนอำลาชุมชนว่า </span><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><font color="#0000ff" style="background-color: #ffffcc"><strong>“<span>ชุมชนยังต้องการพัฒนาศักยภาพอีกมาก ปัญหาใหม่ๆมีเข้ามาตลอด แม้ที่ผ่านมามีการพัฒนาทักษะแต่ถือว่ายังไม่เพียงพอ การท่องเที่ยวจำเป็นต้องพัฒนากระบวนการบริหารจัดการ อย่างต่อเนื่องด้วย</span>”</strong></font></span></p> <h3><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"><span>บ่ายคล้อย - ใกล้พลบค่ำ </span></span></h3><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma"></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: 11pt; font-family: Tahoma">ผมกับทีมงานอำลาชุมชนแม่ละนา ก่อนฟ้าลับเหลี่ยมเขาในวันนั้น พร้อมกับข้อมูลและความรู้สึกที่อิ่มเอมด้วยความหวังที่จะพัฒนากระบวนการท่องเที่ยวแม่ฮ่องสอน ให้สอดคล้องกับวิถีแม่ฮ่องสอน....เพื่อเอื้อให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชนอย่างแท้จริง</span></p><p> </p><hr width="100%" size="2"><strong style="background-color: #ffffcc">"ถิ่นผีแมน แดนร้อยถ้ำ งามล้ำขุนเขา รวมเผ่าชาวดอย"</strong><p> </p><p> คำขวัญอำเภอปางมะผ้า แม่ฮ่องสอน </p><p class="MsoNormal"><font color="#00cc33"> บันทึกนี้เขียนเคล้ากับเพลง <strong>"ค่ำแล้วในฤดูหนาว"</strong> แจ้ ดนุพล</font> </p><p> </p><hr width="100%" size="2"><strong>โครงการสังเคราะห์กระบวนการท่องเที่ยวโดยชุมชนแม่ฮ่องสอน</strong><p> </p><p>สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานภาค </p><p> </p><p> <strong>จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร</strong></p><p> ๒๕ ก.ย.๔๙<br> </p>
Hi Aek, how are u doing there krab?
Just have a time for reading your CBT stories.
Have a nice weekend.
Thanks again for your postcard...hope you got a postcard from Perth, too.
Best of luck and good bye krab.
การเดินทางใช่ขึ้นอยู่กับการไปช้าหรือเร็ว หากแต่อยู่ที่เราไปถึงยังจุดหมายหรือไม่
และจุดหมายก็ไม่ใช่หัวใจที่ยิ่งใหญ่ในการเดินทางหากที่สำคัญไปกว่านั้น คือรายละเอียดระหว่างทางเดินต่างหาก ว่าเก็บเกี่ยวไปได้มากน้อย และยิ่งกว่านั้น ผู้คนที่ร่วมทางเดินไปกับเรา สำคัญยิ่งกว่า
คนในหมู่บ้านนี้ได้รับบัตรประชาชนแล้วหรือยังคะ
จะทำอย่างไร ให้ได้ไปเที่ยงแม่ฮ่องสอน..
ขอบคุณทุกท่านที่มาให้ข้อคิดเห็นและเยี่ยมเยียนบันทึกผมครับ
Pop
ขอบคุณครับผมได้รับโปสการ์ดจาก Australia หลายวันแล้วครับ ...
ช่วงนี้ผมตะลอนไปตามพื้นที่แม่ฮ่องสอน ตามโครงการวิจัยที่ผมทำงานอยู่ครับ...สนุกและถือว่าไปทำงานด้วย
รอคอยวันกลับมาเมืองไทยครับ ป๊อบ!!!
คุณกัลปังหา
การเดินทางสำคัญที่ระหว่างทาง ใช่จุดหมายอย่างที่คุณกัลปังหาเขียนไว้ครับ
ขอบคุณครับ
.................................................................
ตาหยู
คิดในกรอบและคิดนอกกรอบ - - สนุกสนานครับ ว่างๆมีโอกาสเชิญมาเยือนเมืองสามหมอก..
แวะทักทายผมที่เมืองปายด้วยนะครับ
................................................................
อาจารย์แหวว..
ด้วยสัมพันธ์ที่แนบแน่นกับชนกลุ่มน้อยตามขอบชายแดน ไทยใหญ่ที่แม่ละนา มีบางกลุ่มที่ถือบัตรพื้นที่สูง(สีฟ้า)
ขอบคุณอาจารย์ครับ
..............................................................
คุณ Chah
มีเวลาว่าง โอกาสดีๆ เชิญมาทัศนาจรเมืองสามหมอกครับ
..............................................................
สวัสค่ะ พี่เอก
พึ่งกลับมาจากวัดค่ะ คือทาง อบต.ร่วมกับชาวบ้านจัดงานทำบุญร่วมกันในฐานะที่ดูแลในส่วนการศาสนาด้วยก็เลยต้องได้ตามไป ที่นี่ก็มีการรื้อฟื้นประเพณีเหมือนกันค่ะ คือการท่องบทผญา และการท่องสารภัญ ซึ่งปีนี้ไม่มีการแข่งขันแต่ทาง อบต. จะมีของรางวัลให้ คิดกันว่าปีหน้าถึงจะจัดแข่ง เปียกำลังหัดท่องบทสารภัญอยู่ค่ะ เหนื่อยๆกับงานเข้ามาอ่านบันทึกทำให้อารมย์แจ่มใสขึ้น พอที่จะมีแรงทำงานตอนบ่ายได้ ขอบคุณค่ะ
คุณ Pia
บันทึกผมเป็นยาชูกำลังได้ ...ดีจังเลยครับ!!!
ขอให้มีพลังใจในการทำงานเพื่อชุมชน มีเรื่องดีๆเล่าสู่กันฟัง บ่อยๆครับ
ผมได้ไฟล์เอกสารจากเพื่อนคนไกล เกี่ยวกับ CBT. ที่ ลาว น่าสนใจมาก กะไว้ว่า มีเวลาผมจะไปเยือนที่นั่น
เมื่อถึงเวลานั้น ผมคงได้รบกวนปรึกษาคุณ Pia อีกทีครับ
..............................................................
ฺBan Nalan,in Luangnamtha province
น้องชายสิทธิเดช
ขอบคุณมากครับที่ติดตามบันทึกผมเสมอมา และดีใจมากครับที่บอกว่าบันทึกผมเป็นแรงบันดาลใจให้คนหลายๆคนใน Gotoknow
การเล่าเรื่อง(Storytelling) ผ่านการทำงาน อยากให้ทุนคนรับรู้ว่า คนที่นี่ กิน อยู่ กันอย่างไร และมีความสุขกับวิถีพอเพียงอย่างไร
เป็นการร่วมเรียนรู้ด้วยกัน
ขอบคุณน้องชายและขอให้กำลังใจเช่นกันครับ
เรื่องอารมณ์สุนทรียะ ขึ้นอยู่กับใจเรานะครับ หาใช่สถานที่
เพียงแต่สถานที่เป็นตัวช่วยเพิ่มแรงสุนทรียะในใจครับ
หม่านโถว ครับ หม่านโถ ผิดครับ ...ขอบคุณครับ ที่แจ้งผม..
ขอบคุณ พี่เล็ก ศุภลักษณ์ คนเก่งของ บำราศครับ
สวัสดีค่ะ
หนูกำลังจะทำรายงาน กณีศึกษาชุมชนต้นแบบ ด้านการจัดการท่องเที่ยว
แล้วพอดี สนใจ บ้านแม่ละนา
ไม่ทราบว่าพอจะมีข้อมูลเกี่ยวกับแนวคิด หรือทฤษฎี ที่ชุมชนบ้านแม่ละนา
นำมาใช้ในการจัท่องเที่ยวหรือเปล่าคะ
อยากจะรรบกวนขอข้อมูลสักหน่อย
(ถ้ามีนะคะ หรือข้อมูลอื่นๆๆด้วยก็ได้ค่ะ)
หนู ได้ติดตามอ่านงานของ คุณจตุพร ใน
gotoknow
เป็นประโชน์มากๆๆ
และทำให้เกิดแรงบันดาลใจอยากจะไปเที่ยวบ้างจังค่ะ
ขอบคุณ่วงหน้าค่ะ
ติดต่อผมผ่านทางอีเมลล์ครับ
