ปรากฎการณ์ของการเข้าแถวอันยาวเหยียดเพื่อรอซื้อของใน สยามสแควร์ซอย 4ในช่วงเวลาเกีอบปีที่ผ่านมา เป็นเหตุการณ์ที่ดึงดูดสายตาของผู้ที่ผ่านไปผ่านมาเป็นอย่างมากว่า พวกเขาเหล่านั้นยืนต่อแถวเพื่อซื้ออะไร มีการลดแลกแจกแถมสินค้าใดหรือ?
ด้วยความอยากรู้อยากเห็น ทำให้ผู้เขียนได้เข้าไปสอบถามผู้ที่กำลังเข้าแถวรอและได้ความว่า พวกเขากำลังรอซื้อขนมปังอบก้อนที่มีกลิ่นกาแฟหอมกรุ่นจากร้านrotiboy ซึ่งเป็นร้านที่มีต้นกำเนิดมาจากประเทศมาเลเซียเพื่อนบ้านของเรา และทำให้ผู้เขียนต้องต่อแถวเพื่อขอลองรสชาติของขนมปังอบดังกล่าว และเมื่อได้ลองลิ้มชิมรส ก็ต้องยอมรับว่าของเขาอร่อยจริง ๆ
ด้วยความสนใจ ทำให้ผู้เขียนได้ลองเข้าไปค้นหาประวัติของrotiboy ทำให้ทราบว่าเป็นของนักธุรกิจชาวมาเลเซียที่ชื่อ ฮิโร ตัน ( HIRO TAN) ซึ่งเริ่มทำธุรกิจขายขนมชนิดนี้มาตั้งแต่ปีพ.ศ 2541 แต่ได้เริ่มมาใช้ชื่อว่า rotiboy นี้ในปี พ.ศ 2545 และด้วยความอร่อยของขนมปังอบก้อนที่มีรสชาติกลมกล่อมที่หอมกรุ่นไปด้วยกลิ่นของกาแฟ จึงส่งผลให้ขนมชนิดนี้ภายใต้เครื่องหมายการค้า rotiboy มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายของประชาชนในเวลาอันรวดเร็ว และทำให้ชาวต่างชาติซึ่งรวมทั้งนักธุรกิจชาวไทยได้พากันมาสมัครเป็นสมาชิกในระบบแฟรนไชส์จากนักธุรกิจผู้นี้ และมีการเปิดร้านrotiboy ในประเทศไทยในเวลาต่อมาและก็ได้รับการตอบรับเป็นอย่างมากจากคนไทย จนทำให้ HIRO TAN ได้เข้าจัดตั้งบริษัทในประเทศไทยเพื่อควบคุมดูแลและจัดหาวัตถุดิบในการผลิตสินค้าเพื่อทดแทนการนำเข้ามาจากประเทศมาเลเซีย
ผู้เขียนเห็นว่า เราสามารถนำข้อเท็จจริงในเรื่องของ rotiboy นี้มาเป็นตัวอย่างในการศึกษากฎหมาย ซึ่งเราจะพบว่ามีกฎหมายต่างๆเข้ามาเกี่ยวข้องมากมายเช่น กฏหมายที่เกี่ยวกับการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว กฎหมายที่เกี่ยวกับการทำงานของคนต่างด้าว กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาและรวมทั้งกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคลด้วย ดังที่จะได้นำเสนอแง่มุมดังต่อไปนี้คือ
การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว
จากการนำเสนอข่าว ผ่านทางหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันที่ 6 กรกฎาคม 2549 ทำให้ทราบว่าHIRO TAN ชาวมาเลเซียได้เข้าจัดตั้งบริษัท รอตตี้บอย เบคช้อปป์ จำกัด ในประเทศไทย เพื่อดูแลการผลิตวัตถุดิบที่จะใช้ทำขนมและเพื่อดูแลการขยายการผลิต และเพื่อลดการนำเข้าวัตถุดิบจากประเทศมาเลเซีย รวมทั้งเข้ามาจัดตั้งโรงงานในย่านรามอินทรา อีกทั้งเพื่อควบคุมคุณภาพของสินค้า แต่เนื่องจากบริษัทที่จัดตั้งขึ้นนั้นเป็นบริษัทที่ร่วมทุนกับคนสัญชาติไทย ทำให้บริษัทนี้เป็นบริษัทไทยและไม่ตกอยู่ภายใต้ พระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ 2542
การทำงานของคนต่างด้าว
HIRO TAN ได้เข้ามาดำรงตำแหน่งกรรมการผู้จัดการ ของบริษัทดังกล่าว ที่จัดตั้งขึ้นในประเทศไทย ซึ่งหากเขาประสงค์จะเข้ามาบริหารงานด้วยตนเอง ย่อมหมายความว่าเขาประสงค์จะเข้ามาทำงานในประเทศไทย และต้องไดร้บใบอนุญาตให้ทำงาน(work permit) จากกระทรวงแรงงานฯ อันเป็นไปตามพระราชบัญญัติการทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ 2521
ทรัพย์สินทางปัญญา
1 เครื่องหมายการค้า
ชื่อ rotiboy ที่ใช้เป็นที่หมายในการสังเกตุจดจำถึงสินค้าขนมปังอบก้อนกลมที่มีรสอร่อยนี้ มีลักษณะเป็นเครื่องหมายการค้า ซึ่งHIRO TAN แห่งบริษัท เอนด์เลสส์ อินสไปเรชั่น เอสอีเอ็น บีเอชดี จากประเทศมาเลเซีย ก็ได้นำเครื่องหมายการค้า rotiboy นี้เข้ามาจดทะเบียนในประเทศไทยเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ตามคำขอ/ทะเบียนเลขที่ 539458/ค219661 ทำให้ได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ 2534 แก้ไขเพิ่มเติม(ฉบับที่ 2) พ.ศ 2543
จากข้อเท็จจริงดังกล่าว ทำให้เห็นได้ว่ากฎหมายเครื่องหมายการค้าของไทย ไม่ได้มีข้อห้ามบุคคลหรือนิติบุคคลต่างด้าวเข้ามาจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในประเทศไทย หรือกล่าวได้ว่าความเป็นต่างด้าวไม่ได้เป็นอุปสรรคในการขอรับความคุ้มครองตามกฎหมายนี้ในประเทศไทย เพียงแต่มีเงื่อนไขบางประการที่จะต้องปฎิบัติตาม ซึ่งเป็นไปตามมาตรา 10 ที่กำหนดว่า เครื่องหมายการค้าอันพึงรับจดทะเบียนได้นั้น ผู้ขอจดทะเบียนหรือตัวแทน ต้องมีสำนักงานหรือสถานที่ที่นายทะเบียนสามารถติดต่อได้ตั้งอยู่ในประเทศไทย หรือเราอาจเรียกโดยย่อว่าต้องมีสถานที่ส่งบัตรหมายในประเทศไทย ซึ่งในกรณีนี้สามารถทำได้โดยแต่งตั้งคนหรือนิติบุคคลในประเทศไทยให้เป็นตัวแทนในการดำเนินการและเป็นที่ในการติดต่อ ก็สามารถแก้ไขข้อจำกัดอันนี้แล้ว
นอกจากนี้ หากประเทศไทยได้บรรลุข้อตกลงการค้าเสรีกับสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีเรื่องของการให้ความคุ้มครองเครื่องหมายการค้าเสียงและกลิ่น ในแบบที่สหรัฐฯได้ทำก้บประเทศสิงคโปร์และชิลี อันทำให้ประเทศไทยจะต้องแก้ไขกฎหมายเพื่อให้ความคุ้มครองเครื่องหมายการค้ายุคใหม่นี้ และหากกลิ่นอันหอมกรุ่นของ rotiboy สามารถผ่านเงื่อนไขที่จะออกมาเหล่านั้น ไม่แน่ว่าเราอาจจะมีเครื่องหมายการค้าที่เป็นกลิ่นของrotiboy ที่จดทะเบียนในประเทศไทย ก็อาจที่จะเป็นไปได้
2 ระบบธุรกิจแฟรนไชส์
จากให้สัมภาษณ์ของคุณพรเพ็ญ อังควานิช ผ่านทางนิตยสารเนชั่นสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 17 มีนาคม 2549 ทำให้ทราบว่าเธอเป็นคนไทยรายแรก ๆ ที่ได้เข้าไปติดต่อขอแฟรนไชส์ rotiboy เพื่อเข้ามาเปิดร้านในประเทศไทยในบริเวณสยามสแควร์ ซอย 4
จากข้อเท็จจริงดังกล่าวทำให้ทราบว่ามีการนำทรัพย์สินทางปัญญามาใช้ประโยชน์อีกวิธีหนึ่งด้วยและเป็นสัญญาแฟรนไชส์ที่ทำขึ้นระหว่างคนสัญชาติมาเลกับคนสัญชาติไทย ทำให้นิติสัมพันธ์ของเอกชนนี้มีลักษณะระหว่างประเทศ กล่าวคือนิติสัมพันธ์นี้ไม่ตกอยู่ภายใต้กฎหมายของรัฐใดรัฐหนึ่งที่เกี่ยวข้อง แต่จะตกอยู่ภายใต้กฎหมายของรัฐทุกรัฐที่เกี่ยวข้องและทำให้ลักษณะดังกล่าวตกอยู่ภายใต้กฎหมายขัดกันหรือกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล
จากตัวอย่างกรณีศึกษาดังกล่าว ทำให้เห็นได้ว่าในปัจจุบันนี้มีการติดต่อทำการค้าในลักษณะระหว่างประเทศกันมากขึ้นไม่ว่าจะเป็นกรณีของคนต่างด้าวที่เข้าประกอบธุรกิจหรือลงทุนหรือเข้ามาทำงานในประเทศไทย หรือในกรณีที่คนไทยได้ออกไปลงทุนหรือทำงานในต่างประเทศ ทำให้บทบาทของกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล มีความสำคัญมากยิ่งขึ้น และจำเป็นอย่างยิ่งที่นักกฎหมายในยุคปัจจุบันต้องเรียนรู้หรือศึกษากฎหมายนี้อย่างลึกซึ้งเพื่อที่จะสามารถนำมาใช้แก้ไปปั้ญหาที่อาจจะเกิดขึ้นกับสังคมและธุรกิจระหว่างประเทศ
ใจตรงกันค่ะอัมรินทร์ อ.ว่าจะวิเคราะห์เรื่องของ Roti Boy ในครั้งหน้า
ฮิฮิ ต้องหาใหม่ แต่ก็ดีค่ะ วิเคราะห์ดีมากค่ะ
สิ่งที่วัชรชัยเสนอ ก็เป็นประเด็นที่นักกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภคสนใจมากค่ะ ถือเป็น "ความรับผิดชอบของผู้ผลิตสินค้าต่อผู้บริโภค"
แต่ประเด็นที่น่าสนใจนะคะ ถ้ามีการฟ้องนะ จะฟ้องใครบ้างเนี่ย ? ฟ้องผู้ผลิตภายใต้ Franchise เท่านั้นหรือฟ้องถึงเจ้าของ Franchise อีกด้วย ?
นอกจากนั้น ถ้า สสส.มาผลักดันการห้ามขานขนมปังที่ให้ไขมันสูง เหมือนห้ามขายขนมหวานให้แก่เด็กในโรงเรียนนะคะ มันจะเป็นอย่างไร ? ในแง่กฎหมายไทย ทำได้ไหม ? ในแง่กฎหมายระหว่างประเทศ ทำได้ไหม ?
ผมมีประเด็นที่จะอยากนำเสนอในเรื่องนี้ คือ
การพุ่งเป้าในการพิจารณาเฉพาะสินค้าอาหารบางอย่างเท่านั้น เป็นการเลือกปฎิบัติหรือไม่? เพราะเท่าที่ทราบอาหารที่เรารับประทานกันอยู่บ่อย ๆ เช่น ข้าวขาหมู พิซซ่า โรตียุคโบราณ ฯลฯ ก็มีปริมาณไขมันสูงไม่ใช่น้อย
อีกทั้งการยินยอมเข้าแถวกันเป็นชั่วโมง เพื่อซื้นขนมปังชนิดนี้ ก็เป็นการสมัครใจของผู้ซื้อ จึงจะไปเข้าหลักการที่ว่า ความยินยอมไม่เป็นละเมิดหรือไม่?
มาทักทายนะค่ะ วิเคราะห์ดีมากค่ะ
(แต่ก็ชอบทานมากค่ะ เนื่องกลิ่นชวนทานมากค่ะ