มอนเตสเซอรี่

รูปแบบการสอนแบบมอนเตสซอรี่

แนวคิดการสอนแบบมอนเตสซอรี่ เป็นแนวคิดที่คำนึงถึงเด็กเป็นจุดหลักในการจัดการเรียนการสอน ความสนใจ ความต้องการ และการมุ่งมั่นตั้งใจในการเรียนรู้ด้วยตนเอง แก้ไข้ผิดพลาดด้วยตนเองของเด็ก ได้นำ มาพิจารณาและวิเคราะห์เพื่อแสวงหาวิธีการที่ดีที่สุด เพื่อให้เด็กเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง ด้วยความรู้สึกของความมีอิสระ ได้ใช้จิตของตนในการซึมซับสิ่งแวดล้อมรอบๆ ตัว เกิดความอยากรู้อยากเห็น และแสวงหาความรู้อย่างมีสมาธิ มีวินัยในตนเอง เกิดการพัฒนาการทุกๆด้านไปในเวลาเดียวกัน การเรียนการสอนแบบมอนเตสซอรี่สามารถพัฒนาเด็กตั้งแต่วัยทารกจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลายทุกกลุ่มทั้งเด็กที่มีความต้องการพิเศษและเด็กปกติ ทุกชนชาติ ศาสนา ดร.มาเรีย มอนเตสซอรี่ (ค.ศ.1870-1952) แพทย์หญิงคนแรกชาวอิตาลี เป็นผู้คิดค้นวิธีการสอนแบบมอนเตสซอรี่ขึ้นครั้งแรก โดยเริ่มจากเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา ทำให้ค้นพบปัญหาของเด็กคือการให้การดุแลเอาใจใส่มากกว่าเหตุผลทาวการแพทย์ มอนเตสซอรี่จึงคิดค้นหาวิธีการที่จะช่วยเด็กให้มีพัฒนาการทางสติปัญญาและอารมณ์ ต่อมาจึงได้พัฒนาการสอนกับเด็กปกติด้วย วิธีการสอนเริ่มจากการสังเกตเด็กว่าเด็กต้องการอะไร สนใจในสิ่งที่ตนเองต้องการและคำนึงถึงเด็กทุกคนมีความสำคัญ จุดมุ่งหมายของการสอนแบบมอนเตสซอรี่ มอนเตสซอรี่กล่าวว่า เด็กมีสิทธิในการพัฒนาบุคลิกภาพของเขาในการเรียน สิทธิที่จะมีอิสระในการทำ กิจกรรม สำรวจโลกสำ หรับตัวของเขาเอง และเรียกร้องสิทธิในการที่จะมีสภาพการทำ งานที่เหมาะสม เด็กปกติในสิ่งแวดล้อมของมอนเตสซอรี่ จะพัฒนาการเรียนรู้ในการทำ งานด้วยตนเอง และความรู้สึกถึงความรับผิดชอบ มีวิธีการที่ควบคุมตนเองให้ทำ งานได้สำเร็จ เรียนรู้ในการรับผิดชอบต่อตนเองเป็นเบื้องแรก และต่อสภาพการณ์ต่างๆ ที่ช่วยให้ค้นพบตนเองพัฒนาการทางสังคม จะสำเร็จได้ด้วยการมีชีวิตทางสังคมที่แท้จริงในห้องเรียน ให้เด็กได้เรียนรู้ที่จะทำ หน้าที่ของแต่ละคน และการเป็นสมาชิกของกลุ่มที่มีหลายระดับอายุ มีส่วนร่วมในการรับผิดชอบ รู้จักรอคอย รวมทั้งพัฒนาการด้านอารมณ์ และการปรับตัวทางด้านสังคม บุคลิกภาพทั้งหมดของเด็กจะได้รับการพัฒนาทั้ง สติปัญญา ความสามารถในการแยกแยะ ความคิดริเริ่มและการเลือกอย่างอิสระ รู้จักควบคุมอารมณ์ สิ่งเหล่านี้เป็นการฝึกเด็กให้มีคุณภาพ พื้นฐานทางสังคม ที่จะนำ ไปสู่การเป็นพลเมืองดีต่อไป วิธีการสอน เริ่มจากการสังเกตเด็ก ศึกษาพัฒนาการของเด็ก ความต้องการและความสนใจของเด็ก โดยมีแนวปรัชญาที่เชื่อมโยงทุกสิ่ง และคำนึงว่าเด็กทุกคนมีความสำคัญ

ปรัชญาและหลักการของการสอนแบบมอนเตสเซอรี่ ๑. เด็กต้องได้รับการยอมรับนับถือ เด็กแต่ละคนมีความแตกต่าง เด็กจึงได้รับการยอมรับในลักษณะเฉพาะของแต่ละคนและได้รับการพัฒนาไปตามความสามารถของแต่ละคน

๒. เด็กมีจิตที่ซึมซับ เด็กมีพลังวิเศษ และมีจิตแห่งการหาความรู้ โดยซึมซับเอาข้อมูล ความรู้จากสิ่งแวดล้อมด้วยตนเอง

๓. ช่วงเวลาหลักของชีวิต ช่วงแรกจนถึง ๖ ขวบ เป็นช่วงสำคัญที่สุดของการพัฒนาทั้งด้านสติปัญญาและจิตใจ เด็กในช่วงนี้ควร มีอิสระในการเสือกกิจกรรมที่ตนสนใจ

๔.การเตรียมสิ่งแวดล้อม เด็กจะได้รับการพัฒนาให้เกิดการเรียนรู้ที่ดีที่สุด จากการจัดสภาพสิ่งแวดล้อมที่มีความพร้อมอย่างมีระบบ และมีจุดมุ่งหมายเป็นไปตามขั้นตอน

๕. การศึกษาด้วยตนเอง นอกจากเด็กจะมีอิสระในสิ่งแวดล้อมที่จัดเตรียมไว้อย่างสมบูรณ์ เด็กจะได้เรียนรู้ระเบียบวินัยของชีวิต โดยมีอิสระในการทำงานด้วยตนเอง เรียนรู้ที่จะรับผิดชอบตนเอง และมีความพึงพอใจ ภาคภูมิใจต่อความสำเร็จในการทำงานเกิดความเชื่อมั่นและเห็นคุณค่าในตนเอง

๖. การวัดผลประเมินผล ใช้วิธีการสังเกตและวิเคราะห์เด็กในสภาพที่เป็นจริงไม่ใช่ในสภาพที่ผู้ใหญ่ต้องการจะให้เด็กเป็น ครูทำหน้า ที่เป็นผู้อำนวยการ (Directress) ให้ชั้นเรียนดำเนินไปตามกระบวนการที่วางแผนไว้อย่างเป็นธรรมชาติ

หลักสูตรของการสอนแบบมอนเตสซอรี่

มอนเตสซอรี่มีความเชื่อว่าการที่เด็กได้เรียนรู้ตามความต้องการด้วยตนเอง และการซึมซับการเรียนรู้จากสิ่งแวดล้อม จะทำ ให้เด็กได้รับสิ่งที่ต้องการ เด็กจะได้รับเสรีภาพในขอบเขตที่จำกัดจากสิ่งแวดล้อมที่ได้เตรียมไว้ และได้รับผลสำเร็จตามความต้องการของเด็ก

พัฒนาการทางสังคมจะสำเร็จได้ด้วยการมีชีวิตทางสังคมที่แท้จริงในห้องเรียนทำให้เด็กได้เรียนรู้ที่จะทำหน้าที่ของแต่ละคนและการเป็นสมาชิกของกลุ่มมีส่วนร่วมรวมในการรับผิดชอบ รู้จักการรอคอยรวมทั้งการปรับตัวทางสังคม บุคลิกภาพความสามารถในการแยกแยะ ความสามารถในการคิดริเริ่มและการเลือกอย่างอิสระ รู้จักการควบคุมอารมณ์เป็นการฝึกให้เด็กมีคุณภาพพื้นฐานทางสังคมที่จะนำไปสู่การเป็นพลเมืองที่ดีต่อไป แหล่งเรียนรู้/แหล่งอ้างอิง http://education.kapook.com http://www.tataya.com http://www.wisaschool.com http://www.dc101mu.com http://www.dc101mu.com จีระพันธุ์ พูลพัฒน์ และ คำแก้ว ไกรสรพงษ์.(2543), สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ

             ถนนสุโขทัย  เขตดุสิต  กรุงเทพฯ 10300. สำนักพิมพ์  บริษัท  อมรินทร์พริ้นติ้งแอนต์     
             พับลิซซิ่ง จำกัด (มหาชน)