หงส์ สัตว์ป่าหิมพานต์

หงส์ สัตว์ป่าหิมพานต์

หงส์หรือSwanโดยปกติแล้วจะไม่พบในประเทศไทย  หงส์จึงเป็นนกในนิยายถือว่าเป็นนกในตระกูลสูง  มีเสียงไพเราะ เป็นสัตว์พาหนะของพระพรหม  จัดเป็นนกน้ำขนาดใหญ่อยู่ในสกุล Cygnus ในวงศ์Anatidae อันเป็นวงศ์เดียวกับเป็ดและนกเป็ดน้ำ  ลักษณะทั่วไปของหงส์มีขนสีขาวทั้งตัว จะงอยปากสีเหลืองส้ม และมีปุ่มสีดำที่ฐานปาก  มักรวมฝูงอยู่ในบึงน้ำเพื่อกินพืชน้ำและสัตว์น้ำขนาดเล็ก

หงส์พบในทวีปเอเซียตอนเหนือ  ยุโรปตอนเหนือ อเมริกาและออสเตรเลีย  หงส์มี 6 ชนิด ได้แก่

หงส์ดำ (Cygnus atratus)

หงส์ทรัมปีเตอร์ (cygnus  buccinator)

หงส์ทุนดรา (Cygnus  columbianus)

หงส์วูเปอร์ (Cygnus  cygnus)

หงส์ขาวคอดำ (Cygnus  melancoryphus)

หงส์ขาว (Cygnus  olor)

หงส์เป็นสัตว์ที่มีความสวยสง่างาม ท่วงท่าอ้อนช้อย ถือเป็นสัญลักษณ์ของความรักและความงามต่างๆ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่มีคู่เดียวไปตลอดชีวิต หงส์จึงใช้เป็นสัญลักษณ์ต่างๆ เช่น

ชาวจีนถือว่าหงส์เป็นสัญลักษณ์ของเพศหญิง  เป็นสัญลักษณ์ประจำพระองค์ของฮองเฮา  เคียงข้างมังกรซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของเพศชาย เป็นสัญลักษณ์ประจำพระองค์ฮ่องเต้ แต่ในบางครั้งหงส์ก็อาจเหนือมังกรได้  

ในศาสนาพราหมณ์หงส์เป็นสัตว์พาหนะของพระพรหม  1 ใน ตรีมูรติ  

บัลเล่ต์เรื่องที่ลือลั่นไปทั่วโลก คือเรื่อง Swan Lake ซึ่งได้เค้ามาจากนิทานของรัสเซียและตำนานพื้นเมืองของเยอรมัน  ในปี 2010 มีภาพยนตร์เรื่องหนึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับคณะบัลเล่ต์กำลังจะเปิดการแสดงเรื่อง Swan Lake  นำแสดงโดย นาตาลี พอร์ตแมน  ภาพยนตร์เรื่องนี้คือ Black Swan ได้รับรางวัลมากมายรวมทั้งภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ผู้กำกับยอดเยี่ยม และนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม  

ชาวมอญถือว่าหงส์เป็นสัญลักษณ์ของชาวมอญ  เพราะเมืองหลวงของชนชาติมอญได้แก่หงสาวดี  ไม่ว่าชาวมอญจะอพยพไปอยู่ในดินแดนใดจะสร้างรูปหงส์ไว้เป็นสัญลักษณ์เสมอ

หงส์เป็นสัตว์ป่าหิมพานต์ที่ได้กล่าวถึงในหนังสือไตรภูมิพระร่วง  หงส์จึงมีบทบาทอย่างมากในวงวรรณกรรมไทย  หงส์เป็นสัญลักษณ์แทนคนที่มีศักดิ์สูง เช่นจากเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนขุนแผนบริภาษนางวันทอง

เมื่อแรกเชื่อว่าเนื้อทับทิมแท้            มาแปรเป็นพลอยหุงไปเสียได้

กาลวงว่าหงส์ให้ปลงใจ                  ด้วยมิได้ดูหงอนแต่ก่อนมา

คิดว่าหงส์เราจึงหลงด้วยลายย้อม ช่างแปลกปลอมท่วงทีดีหนักหนา

ครั้นลับถิ่นมุจลินท์ไม่คลาดคลา      พอลับตาฝูงหงส์ก็ลงโคลน

อีกตอนหนึ่งในขุนช้างขุนแผน  นางพิมพิลาไลยด่าเปรียบเปรยขุนช้าง

.เหมือนแมลงปออวดอิทธิว่าฤทธิ์สุดจะแข่งครุฑข้ามอ่าวทะเลใหญ่

ก้อนเส้าหรือจะเท่าเมรุไกร              หิ่งห้อยไพร่จะแข่งแสงสุริยง

ชาติชั่วตัวดังนกตะกรุม                  จะเอื้อมอุ้มอิงอกวิหคหงส์

เขาสิปองเล่นมุจลินท์ลง                  ตัวพะวงตมกลับทะนงใจ

จากมหาเวสสันดร กัณฑ์มัทรี

...แม่มาสละเจ้าไว้เป็นกำพร้าทั้งสององค์  เสมือนหนึ่งลูกหงส์เหมราชปักษิน  ปราศจากมุจลินท์ไปตกคลุกในโคลนหนอง  สิ้นสีทองอันผ่องแผ้ว...

มีเพลงสุนทราภรณ์เพลงหนึ่ง ชื่อ หงส์เหิน คำร้องโดย แก้ว  อัจฉริยะกุล  ทำนองโดย เวส  สุนทรจามร  และขับร้องโดย เพ็ญศรี  พุ่มชูศรี

      ...หงส์เหมราชเอย                       สง่าผ่าเผยงามสคราญ

ณแดนหิมพานต์หวงตัวรักวงศ์วาน    หิมพานต์สถานสำราญมา

     ...หงส์ร่อนผกเผิน                         บินดั้นเมฆเหินเกินปักษา

กางปีกกวักลมท่วงทีสมสง่า               เหินลมล่องฟ้านภาลัย...

เพลงนี้จังหวะควิกวอลซ์  ทั้งท่วงทำนองและคำร้องไพเราะงดงามมาก  เวลาลีลาศเพลงนี้จึงรู้สึกประหนึ่งกำลังเต้นรำอยู่ท่ามกลางธรรมชาติอันงดงามของป่าหิมพานต์  

[ยายธี]

หงส์ กับ..ห่าน..บ้านเรา..คงเป็นญาติ..สนิทกัน..แต่อยู่กันคนละมุมโลก..อิอิ..ยายธี

[ครูแป๊ว กัลยาณี]

สวัสดีค่ะ คุณยายธี

หงส์และห่านเป็นสัตว์ในวงศ์เดียวกันค่ะ  คนไทยเราไม่เคยเห็นหงส์  เพราะหงส์เป็นสัตว์ที่พบในเอเชียเหนือและยุโรปตอนเหนือ  ภาพหงส์ที่คนไทยวาดจึงจินตนาการจากห่านค่ะ  

[นาตาชาร์ เอ็ม. สีทองสุข]

ได้ความรู้ใหม่ๆ เพิ่มขึ้นมากเลยครับ เมื่อก่อนผมยังคิดว่าหงส์กับห่านเป็นชนิดเดียวกันอยู่เลย แต่เรียกต่างกันตามเพศ  นับว่าได้เปิดหูเปิดตาจริงๆครับ