การอยู่ร่วมกันด้วยดี เป็นสุขอย่างยิ่ง

สุข ภาพอันหมายถึงสุขภาวะที่สมบูรณ์ ทั้งทางกาย ทางจิต ทางสังคม และ ทางจิตวิญญาณนั้น สุขภาวะในมิติทั้ง ๔ เชื่อมโยงสัมพันธ์และเป็นปัจจัยต่อกัน เช่น เมื่อพูดถึง สุขภาวะทางสังคม ย่อมมีองค์ประกอบแห่งสุขภาวะทางกาย ทางจิต และ ทางจิตวิญญาณ เชื่อมโยงอยู่ด้วย
สุขภาวะทางสังคม หมายถึงสุขภาวะที่เกิดจากการอยู่ร่วมกันด้วยดีของกลุ่มคน ในขนาดและลักษณะต่างๆ เช่น ในครอบครัว ในชุมชน ในสถานที่ทำงาน ในเมือง ในสังคมขนาดใหญ่หรือประเทศ และการอยู่ร่วมกันด้วยดีทั้งโลก
ความร่วมกัน การกระจุกตัว การอยู่ด้วยกันเป็นฝูง เป็นธรรมชาติ เพราะสิ่งมีชีวิตย่อมพบเองโดยธรรมชาติว่าการกระจุกตัวหรืออยู่ร่วมกันเป็น ฝูงทำให้มีโอกาสรอดชีวิตมากกว่าอยู่เดี่ยว ๆ อะมีบาซึ่งเป็นสัตว์เซลล์เดียว เวลาวิกฤต มันจะอยู่กันเป็นกระจุกช่วยกันทำตามหน้าที่ ผึ้งอยู่เป็นสังคม ปลาอยู่กันเป็นฝูง หมาไนทั้งฝูงร่วมมือกันสามารล้มสัตว์ใหญ่กว่ามันหลายเท่าตัว
มนุษย์แต่ก่อนก็อยู่ร่วมกันเป็นธรรมชาติ ไม่ว่าในสมัยที่ยังอยู่ในยุคล่าสัตว์เก็บของป่ากิน หรือในยุคเกษตรกรรม ก็อยู่ด้วยกันเป็นกลุ่ม หรืออยู่ด้วยกันเป็นชุมชนเกษตรกรรม เมื่อมีศาสนาเกิดขึ้น หัวใจของคำสอนของทุกศาสนาก็เหมือนกัน คือความดีซึ่งประกอบด้วย
1. ความมีเมตตากรุณาหรือมีความรักในผู้อื่น และมีการให้เรียกว่า ทาน
2. มีการอยู่ร่วมกันด้วยดี ไม่เบียดเบียนกันที่เรียกว่า ศีล
3. ทำใจให้บริสุทธิ์ที่เรียกว่า ภาวนา ทาน ศีล ภาวนา เป็นหลักปฏิบัติในทุกศาสนา และเป็นไปเพื่อการอยู่ร่วมกันด้วยดี หรือสุขภาวะทางสังคม สังคมใดที่มีการอยู่ร่วมกันด้วยดี จะมีความสุขอย่างยิ่ง เช่น
ครอบครัว ที่มีการอยู่ร่วมกันด้วยดีั มีความสุขทั้งครอบครัว
ชุมชน ที่มีการอยู่ร่มกันด้วยดี มีความสุขทั้งสังคม
สถานที่ทำงาน ทีมีการอยู่ร่วมกันด้วยดี มีความสุขและความสร้างสรรค์อย่างยิ่ง
เมือง ที่มีการอยู่ร่วมกันด้วยดี เป็นเมืองที่น่าอยู่
สังคม หรือประเทศ ที่มีการอยู่ร่วมกันด้วยดีเป็นสังคมสันติ
โลก ที่มีการอยู่ร่วมกันด้วยดีั ทั้งโลกยังไม่เกิดขึ้น แต่บางส่วนของโลกที่มีสันติเป็นครั้งคราว ก็เกิดความสงบสุข

โดย ศ.นพ. ประเวศ วะสี [20 เม.ย. 2546