แม่ผู้เป็นครูคนแรกของลูกๆ
ครูเฉลิมจิตต์ (ศิริสวัสดิ์) เภกะนันทน์ แห่งโรงเรียนสตรีประจำจังหวัดนครสวรรค์เมื่อ ๗๕ ปีก่อน คือแม่ผู้เป็นครูของลูกๆทั้ง ๘ คน ที่ พลตรี พงศ์ เภกะนันทน์ พ่อของพวกเราตั้งใจเลือกสรรผู้หญิงคนนี้ ให้มาเป็นแม่ศรีเรือนด้วยความรักและไว้วางใจตลอดชั่วชีวิต ตามคติโบราณแห่งการถือไม้เท้ายอดทอง กระบองยอดเพชร..
<h1 “=””>
</h1>
ด้วยความที่แม่เป็นลูกกำพร้าพ่อ (รองอำมาตย์โท ขุนอรรควันวิจารณ์ (ต่วน ศิริสวัสดิ์) รับราชการเป็นป่าไม้จังหวัดนครสวรรค์) ตั้งแต่อายุเพียง ๘ ปี และเป็นลูกสาวคนสุดท้องจากจำนวน ๖ คน ที่พี่ๆทยอยออกเรือนไปตามลำดับ แม่จึงเป็นลูกสาวติดบ้านที่ใกล้ชิดกับคุณยายของเรา (ปริก ศิริสวัสดิ์) ผู้ถ่ายทอดความเข้มแข็ง ขยันทำมาหากินในการดูแลเรือกสวน ที่อุดมด้วยผลไม้ตามฤดูกาล สำหรับค้าขาย และการแปรรูปเป็นขนมจำหน่ายตลอดทั้งปี ในขณะเดียวกับที่แม่มุ่งมั่นเรียนหนังสือจนจบหลักสูตรวิชาครู ได้รับประกาศนียบัตรประโยคมัธยม(ปม.) เพื่อประกอบอาชีพนี้ตลอดมาในช่วงก่อนแต่งงานกับพ่อ ซึ่งมียศทางทหารเป็นนายร้อยโท ในตอนปลายสงครามโลกครั้งที่สอง
<h1 “=””></h1>
วิธีสั่งสอนอบรมของแม่ ที่ฝังแน่นจดจำในจิตใจของลูกๆ คือ
... ทำให้ดู อยู่ให้เห็น ในวิถีพอพียง ดังนั้นทุกครั้งที่พวกเราตั้งใจจะทำสิ่งใดในชีวิต แบบอย่างดีๆที่แม่ปลูกฝังไว้อย่างเป็นรูปธรรมจะเป็นเสมือนแสงส่องนำทางเสมอ
...ไม่นิยมใช้ไม้เรียวเฆี่ยนตี หรือจู้จี้บ่นว่าให้ช้ำใจ แม่บอกว่าวิธีนั้นแม่เจ็บปวดกว่าลูก และไม่เชื่อว่า การลงโทษด้วยความรุนแรง จะทำให้ลูกหลาบจำ หากแต่เลือกกลยุทธ์แบบใช้น้ำเย็นเข้าลูบให้ตายใจ ค่อยๆสอดแทรกคำสอนศีลธรรมแบบเนียนๆ และหยิบยกนิทานเปรียบเทียบมาเล่าให้ฟังอย่างเพลิดเพลิน พวกเราจึงคล้อยตามอย่างสมัครใจ ..(ยกเว้นกรณีเผลอเล่นกันเอะอะเสียงดังจนน้องคนเล็กตกใจตื่น แม้เตือนแล้วยังไม่เงียบอีก แม่จะขอความช่วยเหลือจากพ่อ ให้ใช้วินัยทหารมาจัดการกับลิงทะโมนกลุ่มนี้ ไปกักบริเวณนอนเรียงกันหน้าโต๊ะทำงาน สร้างความอึดอัดคับที่ จนต้องหลับไปด้วยความเซ็งในอารมณ์มาก..ลูกๆเข็ดไปอีกนาน)
.. กล่าวถ้อยคำไพเราะให้กำลังใจ และหมั่นให้ศีลให้พร โดยหยิบยกความดีงามที่แม่ค้นพบได้ในตัวลูกๆแต่ละคน มาพูดยกย่องภายในครอบครัว และแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน วิธีนี้ของแม่ ทำให้พี่น้องมีความรักใคร่ เคารพซึ่งกันและกันตราบจนทุกวันนี้
... สร้างความสุขในครอบครัวด้วยการดึงทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมในทุกเรื่อง เป็นการวางรากฐานของระบอบประชาธิปไตย และความสามัคคีจากภายในบ้านของเราเอง.. หนึ่งเสียงจากทุกคน มีความเท่าเทียมกันตั้งแต่พ่อบ้าน แม่บ้านลงมาจนถึงลูกชายคนสุดท้อง
... สอนให้เจริญจิตด้วยความเมตตา ไม่เอารัดเอาเปรียบเพื่อนมนุษย์ แต่เชื่อผลของความสุขที่เกิดจากการให้ตามกำลังความสามารถของตน
... ไม่ลืมตัว กลัวตาย ให้เตรียมพร้อมไว้ทุกขณะจิตด้วยสติแห่งความไม่ประมาท ในครอบครัวเราจึงมักพูดถึงความตายกันแบบทีเล่นทีจริงจนเป็นเรื่องธรรมดา
ในที่สุด แม่ได้ละสังขารด้วยความสงบเมื่อกว่าสิบปีมาแล้ว ในวัย ๘๒ (ก่อนพ่อแปดปี)ตามวาระของความเสื่อมแห่งสภาพบนเตียงนอนภายในบ้านท่ามกลางการเฝ้าปรนนิบัติของลูกๆพร้อมหน้า ที่ได้เห็นวิธีตายแบบของแม่ที่เป็นครูให้พวกเราประจักษ์ว่า ความตายคือ ความยินดีในการละวางภาระทางกายทั้งปวง ที่แบกไว้ตลอดช่วงหนึ่งจนถึงที่สุดแห่งความเป็นมนุษย์ ด้วยจิตที่ฝึกมาดีแห่งสติ ย่อมเป็นอานิสงส์สู่สุคติในภพหน้าต่อไป
<h1 “=””>
</h1>
ความเห็น (22)
ชอบวิธีการสอนของคุณแม่ของพี่ใหญ่มากครับ ;)...
"ทำให้ดู อยู่ให้เห็น ในวิถีพอเพียง"
แม่..พระในบ้าน แม่..ผู้สร้างจิตวิญญาณให้ลูก
เอาเพลงพระอรหันต์ (พระในบ้าน) มาฝากคุณครูพี่ใหญ่
ครับผม
สวัสดียามดึกค่ะคุณพี่ใหญ่
อ่านคำสอนมาจนถึง...การกล่าวถ้อยคำไพเราะให้กำลังใจ - ชื่นชมการสอนของคุณแม่คุณพี่ใหญ่มากค่ะ
และฉุกคิดว่าคุณพี่ใหญ่ก็กล่าวถ้อยคำไพเราะให้กำลังใจกัลยาณมิตรในที่นี้ตลอดเวลาเลยค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ฝันดีค่ะ ;)
ขอบคุณค่ะป้าใหญ่ที่นำแนวคิดเรื่องการสอยจากแม่มาแบ่งปัน ชอบค่ะ เอาไว้สอนไจ่ไจ๋ ค่ะ
แม่เฉลิมจิตต์ สอนหลายอย่างมากเลยนะคะ สมกับที่เป็นคุณครูจริงๆ ขอเก็บคำสอนมาไว้ใช้ด้วยนะคะ
- สวัสดีค่ะท่านนงนาท
- คุณแม่เฉลิมจิตต์เป็นทั้งคุณแม่ และคุณครูมืออาชีพนะคะ
มากราบขอบพระคุณคุณแม่และพี่ใหญ่ที่ทำให้เราได้รับรู้ถึงวิถีปฏิบัติที่ดีงาม ท่านคงเฝ้าดูลูกหลานของท่านสร้างความดีงามให้โลกอย่างมีความสุขอยู่เบื้องบนนะคะ ความดีไม่มีวันหายไปจากโลกนี้จริงๆค่ะ
- อ่านเรื่องเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างคุณแม่ของคุณหมอทิมดาบ หนูปริม และพี่ใหญ่ ไม่มีท่านใดเหมือนน้องเลยค่ะ มีคุณแม่ของ Kunrapee ที่มีส่วนคล้ายอยู่บ้าง ทั้งนี้คงเป็นเพราะคุณแม่ของน้องต้องเลี้ยงลูกกำพร้า 5 คนตั้งแต่แม่เองอายุแค่ 30 ต้นๆ จึงแทบจะไม่มีเวลาอบรมสั่งสอนและแสดงความรักกับลูกๆ เลย แต่ในปัจจบันลูกๆ ทุกคนก็เอาตัวรอดทำประโยชน์ให้กับสังคมได้ตามอัตภาพและแรงจูงใจของแต่ละคนค่ะ
- ชื่นชมวิธีการอบรมกล่อมเกลาให้ลูกๆ เติบโตอย่างมีคุณภาพและมีความสุข ของคุณแม่ของพี่ใหญ่มากค่ะ
ไม่นิยมใช้ไม้เรียวเฆี่ยนตี หรือจู้จี้บ่นว่าให้ช้ำใจ แม่บอกว่าวิธีนั้นแม่เจ็บปวดกว่าลูก และไม่เชื่อว่า การลงโทษด้วยความรุนแรง จะทำให้ลูกหลาบจำ หากแต่เลือกกลยุทธ์แบบใช้น้ำเย็นเข้าลูบให้ตายใจ ค่อยๆสอดแทรกคำสอนศีลธรรมแบบเนียนๆ และหยิบยกนิทานเปรียบเทียบมาเล่าให้ฟังอย่างเพลิดเพลิน พวกเราจึงคล้อยตามอย่างสมัครใจ
...
สมบูรณ์แบบ งดงาม และทรงพลัง
บ่งบอกหัวใจของความเป็นแม่ อย่างน่ายกย่องครับ
เรียนพี่ใหญ่ ..ชอบกุศโลบายสอนลูกที่แยบคาย เมื่อได้ใจ จะสอนอะไรก็ยอมรับ
อ่านบันทึกพี่ใหญ่แล้ว สบายใจและสบายตา
- แม่เฉลิมจิต เป็นครูคนแรกของลูก
- และเป็นครูของอีกหลายๆคนค่ะ
- มาซึมซับความอบอุ่นดีงามจากครอบครัวของคนยุคก่อน
- ภาพทุกภาพคลาสสิกมาก คิดถึงภาพเก่าๆที่บ้าน(จมน้ำเสียหายเกือบหมด)
- ขอให้มีความสุขที่ได้คิดถึงแม่และได้ทำหน้าที่เป็นแม่ของลูกๆ ครับ
- คุณแม่เป็นครูคนแรกของลูกและสอนวิถีการดำเนินชีวิตให้แก่ลูกโดยไม่มีตำราที่ไหนสอน
- ท่านเป็นแบบอย่างของคุณแม่และครูที่ดีมากค่ะ คำสอนท่านเปี่ยมไปด้วยคุณธรรมและความดีงามที่ส่งต่อให้ลูก ๆ ทุกคน
- ขอบพระคุณคำสอนที่ได้ธรรมทานต่อจากพี่ใหญ่ค่ะ
แวะเข้ามากราบเท้าป้าใหญ่แบบออนไลน์ ในวันเกิด
หนูตื่นมาเห็นแมดเสดอวยพรที่ป้าส่งมาให้ตั้งแต่เช้า รู้สึกดีใจ พิมตอบป้าไปแบบภาษาอังกฤษก็คิดว่า อาจจะยังสื่อความได้ไม่มาก เลยมาบอกในนี้อีกทีดีกว่า
ขอบคุณนะคะป้าใหญ่ สำหรับความรักความเมตตาที่ป้ามีให้มดมาตลาด 24 ปี ตั้งแต่เด็กๆ จนโต มดก็มีป้าใหญ่มาคอยดูแล แนะนำให้คำปรึกษา ดีๆ เก๋ๆ มาตลอด ถึงแม้ว่าช่วง ม ปลาย กับมหาวิทยาลัย จะไม่ค่อยได้เจอกัน เพราะว่า มดต้องเรียนเตรียมเข้ามหาวิทยาลัย แถมพอเข้าจุฬาได้ ก็เอาแต่ทำกิจกรรมแล้วก้มาเร่งสปีดเรียน เราก็เลยไม่ค่อยได้เจอกัน
แต่พอเรียนจบ เริ่มมีเวลา ก็เริ่มได้ไปมาหาสู่ป้า รู้สึกดีที่ได้เข้ามาอยู่ในวงจรชีวิตป้าอีกรอบ หลังจากมดหายตัวไปทำโน่นทำนี่ มาเจ็ดปี ป้าใหญ่ยังน่ารักเหมือนเดิม เหมือนสมัยมดเป็นเด็กๆ จนตอนนี้ความเมตตาของป้าก็ยังมีอยู่มากมายไม่เปลี่ยนแปลง
ความรักที่ป้ามีให้ทั้งที่จับต้องได้และที่จับต้องไม่ได้(แต่จริงซะยิ่งกว่าของที่จับต้องได้) ทำให้เชื่อว่า มดเป็นหนึ่งในมนุษย์บนโลก ที่มีความสุข และมีทุกสิ่งพร้อม ไม่เดือดร้อนและไม่ทุกข์ใจ แถมยังทำให้มดมีความสามารถและมีเวลาในการนำสิ่งที่ป้าให้เหล่านี้ มาทำประโยชน์ให้กับคนรอบๆ ข้างตัวมด
มดเรียนรู้ที่จะ"ให้" มากขึ้น เพราะป้าเป็นตัวอย่างที่ดีใน"การให้" และป้าให้โอกาสและความสามารถที่มดจะ"ให้" โดยที่ตัวเอง จะไม่เดือดร้อน และทำให้มดมีโอกาสได้ทำตัวเป็นลูกที่ดี หลานที่ดี และเป็นคนดีในสังคม เพราะมดได้เรียนรู้ว่า ความสุขจากการให้นั้นเป็นอย่างไร
รักป้าใหญ่มากกกกกกกกกกก ขอบคุณนะคะ ป้า
สวัสดีค่ะพี่ใหญ่ที่คิดถึง
- ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้นจริงๆนะคะ พี่ใหญ่มีบุคคลต้นแบบที่ดีเยี่ยมเลยค่ะ
- ขอบคุณความดีทั้งปวงที่คุณแม่ได้ทำไว้นะคะ
- สุขสันต์วันหยุดค่ะพี่
แม่จะขอความช่วยเหลือจากพ่อ ให้ใช้วินัยทหารมาจัดการกับลิงทะโมนกลุ่มนี้ ไปกักบริเวณนอนเรียงกันหน้าโต๊ะทำงาน สร้างความอึดอัดคับที่ จนต้องหลับไปด้วยความเซ็งในอารมณ์มาก..ลูกๆเข็ดไปอีกนาน)
อ่านแล้วมีสุขไปด้วยค่ะ
ชื่นชมคุณแม่พี่ใหญ่ ในความเป็นครู สอนลูกทุก ๆ สิ่ง
ประทับใจวิธีลงโทษที่คัดลอกมาจังค่ะ อ่านแล้วยิ้มและเห็นตามว่า คงอึดอัดคับที่จนต้องหลับไป อิ อิ
คุณแม่ของพี่ใหญ่ยิ่งใหญ่มากครับ...รู้สึกอุ่นใจมากครับที่อ่านบันทึกนี้ครับ
ส่งต่อกำลังใจถึงป้าใหญ่นงนาท
ชื่นชมวิธีการอบรมสั่งสอนลูก
มากคะ ใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย
ครบทุกด้าน ต่อไปในวันข้างหน้า
หากมีครอบครัวและมีลูกจะสอนเค้าแบบนี้คะ
- พี่ใหญ่ครับ
- เชื่อว่าแม่เป็นครูของลูกจริงๆ
- เห็นครอบครัวพี่ใหญ่แล้วมีความสุขครับ
สวัสดีค่ะพี่ใหญ่
น้องเคยอ่านบันทึกนี้แล้ว มาอ่านอีกครั้ง ยิ่งอ่านยิ่งชอบ
ช่างเป็นครอบครัวที่น่ารัก อบอุ่นอย่างยิ่งค่ะ
ขอบคุณที่พี่ใหญ่บันทึกเรื่องดีๆ ให้อ่านค่ะ
ขอนำคำสอนเหล่านี้ไปใช้ในการเลี้ยงลูกค่ะพี่ใหญ่
ขอบคุณมากค่ะ
สวัสดีค่ะ ขอบคุณมากค่ะสำหรับกำลังใจมอบแก่บันทึกรำลึกพระคุณของแม่นี้ค่ะ
- อาจารย์Wasawat..ลูกๆซึมซับคำสอนของแม่ทุกวันมาตั้งแต่เด็กๆ..ทุกวันนี้พวกเราได้ถ่ายทอดสู่ลูกหลานที่โตทันได้ใกล้ชิดคุณย่าค่ะ
-
น้องอ.นุ.. แม่-พ่อ คือพระอรหันต์ของลูกๆ ผู้ให้ชีวิต..ผู้เป็นแบบอย่างแห่งความดีงาม..ผู้เป็นหลักใจตลอดไปค่ะ
. ขอบคุณเพลงไพเราะประทับใจที่นำมาฝากกันเสมอๆค่ะ - น้องปริม..แม่พูดคะขากับลูกๆทุกคำ..จะใช้สอยการอันใด เมื่อแล้วเลร็จ มีคำกล่าวให้ศีลให้พรทุกครั้งด้วยค่ะ
- น้องชลัญธร..ดีใจจังค่ะที่จะนำคำสอนของแม่ไปถ่ายทอดต่อยังหลานไจ่ไจ๋ที่เป็นเด็กเฉลียวฉลาด เข้าใจเหตุผลค่ะ
- น้องkunrapee..ยินดีมากค่ะที่มาร่วมรับคำสอนของแม่ไว้พิจารณาด้วย..จริงๆแล้วยังมีอีกมากหลายข้อ เก็บไว้เล่าต่อไปค่ะ
-
น้องเอื้องแซะ...แม่รักการเป็นครูมากค่ะ และมีจิตวิทยาและวิธีการที่โน้มน้าวให้เกิดอิทธิบาทสี่ในการเล่าเรียน
- น้องโอ๋..คงเป็นจริงดังความเห็นของน้องโอ๋เรื่องการรับรู้ของคุณย่า ในการถ่ายทอดมรดกทางพฤติกรรมสู่รุ่นหลาน จากที่พวกเขามักพูดถึงแรงบันดาลใจหลายอย่างที่จดจำมาจากแบบอย่างของท่าน ซึ่งบางกรณีเข้มข้นกว่ารุ่นลูกเสียอีกค่ะ
- น้องผศ.วิไล..แม่ของทุกคนล้วนมีชีวิตความเป็นมาที่แตกต่างกัน หากมีความเหมือนกันที่ความรักต่อลูกทั้งเลี้ยงดูให้อยู่รอดตามกำลังกายและใจ เต็มที่ เป็นที่น่าเทอดทูนสำหรับลูกๆทุกครอบครัวนะคะ
-
น้องแผ่นดิน..แม่สร้างวัฒนธรรมไม่เฆี่ยนตีลูก..รุ่นหลานจึงเติบโตมาแบบไม่เคยโดนไม้เรียวเช่นกันค่ะ ..
- ท่านวอญ่าฯ..ยินดีมากค่ะที่เห็นประโยชน์จากเรื่องเล่านี้ ซึ่งอยากเล่ามานานแล้ว แม้เวลาจะผ่านไปกี่ปี ไม่เคยลืมเลือนเลยค่ะ
- น้องKRUDALA ..แม่เป็นครูในทุกโอกาสจริงๆ มีลูกศิษย์ทั้งในบ้านและนอกบ้านตลอดชีวิตของแม่ ..สอนเหมือนไม่สอน..ต่อยอดจากการคุยในประเด็นของคู่สนทนาค่ะ.
- น้องสันติสุข.. ภาพเก่าเหล่านี้ของแม่ เก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี ย้ายบ้านมาหลายครั้งจากบ้านเกิดที่ปากน้ำโพ >>ค่ายจักรพงศ์ เพชรบูรณ์>>บ้านคุณย่าที่นครศรีธรรมราช>>บ้านพักนายทหารที่ กทม.>>บ้านลาดพร้าวที่กทม...ปัจจุบันเป็นสมบัติตกทอดที่ลูกสาวคนโต ถ่ายลงไฟล์ภาพแจกจ่ายลูกหลานและประกอบหนังสือประวัติของพ่อ-แม่ ในหลายโอกาสค่ะ
- น้องSila..ยินดีอย่างยิ่งที่เห็นประโยชน์จากคำสอนของแม่ ซึ่งกลั่นออกมาจากจิตใจที่อ่อนโยนและมองโลกในเชิงบวกด้วยพลังที่เต็มเปี่ยม ด้วยศรัทธาของความดีและความสุขค่ะ
- หลานมด...สุขสันต์วันเกิด และดีใจมากที่แวะมาเยี่ยมที่นี่..
- ขอบใจมากสำหรับข้อเขียนที่น่ารัก สะท้อนความสัมพันธ์อันงดงามของคนสองวัย ที่พูดคุยกันด้วยความเข้าใจกันลึกซึ้งเช่นนี้
- มดเองเป็นหลานที่มีความดีงามสม่ำเสมอ..หลานคงสัมผัสได้ดีว่าป้ามี ความสุขทุกครั้งที่เราพบกัน..ที่ต่างมีรสนิยมตรงกัน..มีความเห็นสอดคล้องกัน อย่างสมเหตุผล..
- เป็นบุญของป้าเช่นกันที่มีหลานในสายเลือดคนนี้ ที่เป็นเพื่อนคู่ใจจ้ะ..
- น้องมนัสดา..ดีใจจังค่ะที่มาเยี่ยมคุยกันอีกหลังจากหายไปนาน รออ่านเรื่องน้องนางบ้านนาที่สะท้อนความรักของแม่-ลูกค่ะ
- น้องหมอภูสุภา..ครอบ ครัวของเราเป็นอยู่แบบสมัยเก่า ที่มีความสุขภายในบ้าน ไม่ใคร่ได้ออกไปเที่ยวเตร่มากนัก ยกเว้นตามฤดูกาล เช่น ช่วงหน้าร้อน ไปพักผ่อนชายทะเล (ดังที่เห็นรูปหมู่ในชุดว่ายน้้ำ ที่พ่อจัดระเบียบการถ่ายภาพ)..และเพราะบันทึกนี้เป็นเรื่องของแม่ มีพ่อแทรกบทบาทอยู่บ้าง..แต่ได้มีเรื่องเล่าเฉพาะของพ่อที่บันทึก " มรดกล้ำค่าจากพ่อ"..
- น้องหมออนามัยทิมดาบ..ยินดีมากค่ะที่ซึมซับความรู้สึกดีๆจากบันทึกนี้..ทุกวันนี้ ลูกๆยังสัมผัสได้ถึงความเป็นครูของแม่ที่ฝังอยู่ในจิตสำนึกของพวกเราค่ะ
- น้อง EGA..ยินดีมากค่ะที่จะนำคำสอนของแม่ไปพิจารณาในชีวิตครอบครัวต่อไป..เหมือนอย่างที่พวกลูกๆ ได้สืบทอดถึงลูกหลานเช่นกัน..
- น้องดร.ขจิต... แม่เป็นนักอ่านที่ชอบนำหลักคิดดีๆจากหนังสือ มาย่อยให้เข้าใจง่าย เพื่อเล่าให้ลูกๆฟังเป็นคติสอนใจ ทั้งจากหนังสือธรรมะและประวัติบุคคล
- น้องหยั่งรากฝากใบ..ดีใจมากค่ะที่ชอบเรื่องเล่าถึงแม่และความอบอุ่นในครอบครัว..บัดนี้ได้ส่งผ่านวัฒนธรรมครอบครัวมาถึงรุ่นลูกหลานอย่างต่อเนื่องค่ะ
-
น้องบุษยมาศ...ขอบคุณมากค่ะที่นำบันทึกนี้ไ่ปถอดบทเรียนในพื้นที่ Happy Ba
http://www.gotoknow.org/posts/540166
* พี่ได้ติดตามอ่านจดหมายถึง ลูกภัครจากคุณแม่บุษยมาศ ที่สะท้อนคำสอนดีๆและสายสัมพันธ์อันอบอุ่นสืบทอดมาจนถึง หลานฟ้าคราม ที่กำลังเติบโตน่าชื่นใจค่ะ น้องดร.จันทวรรณ...ยินดีมากค่ะที่เห็นประโยชน์.. พี่ใหญ่ได้ติดตามอ่านเรื่องเล่าถึงวิธีบ่มเพาะน้องต้นไม้จากคุณพ่อธวัช ชัย-คุณแม่จันทวรรณ มาอย่างต่อเนื่อง เห็นบทเรียนดีๆมากมายที่สนับสนุนให้น้องต้นไม้เติบโตต่อไปเป็นคนดีมีวิชา ขอเป็นกำลังใจให้นะคะ