บันทึกถึงระหว่างทางการเปลี่ยนผ่านจากความไร้รัฐ ไร้สัญชาติ ของคนมอญอพยพสามรุ่นในรัฐไทย
บันทึกถึงระหว่างทางการเปลี่ยนผ่านจากความไร้รัฐ ไร้สัญชาติ และไร้สิทธิ
ของคนมอญอพยพสามรุ่นในรัฐไทย
ดรุณี ไพศาลพาณิชย์กุล
นักศึกษาปริญญาเอก คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์[1]
๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๔ แก้ไขเพิ่มเติม ๖ ธันวาคม ๒๕๕๔
๑. เกริ่นนำ
แสนถีหรือสันทีหรือป้าสันที และครอบครัว นับเป็นกรณีศึกษาที่น่าสนใจสำหรับนักกฎหมายด้านสถานะบุคคลและสิทธิ หรือพูดให้กว้างขึ้นก็คือคนที่สนใจกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคลในส่วนของสิทธิของบุคคลภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล รวมถึงคนทำงานในแวดวงเรื่องนี้ฅ
เพราะชีวิตจริงของครอบครัวนี้ได้บอกเล่าให้เรียน-รู้จักถึงความเป็นคนไร้รัฐ ไร้สัญชาติ ไร้สิทธินับตั้งแต่คนรุ่นที่หนึ่ง คือสันที หญิงชาวมอญผู้เป็นแม่ นายสอน ชายพม่าผู้เป็นพ่อ ซึ่งเดินเท้าอพยพเข้ามาในประเทศไทย มาถึงคนรุ่นที่สองและสามคือลูกๆ ๕ คนและหลานอีกหนึ่งที่เกิดและเติบโตบนผืนแผ่นดินไทย ชีวิตที่ดำเนินไปของคนทั้งสามรุ่นนี้ยังได้บอกเล่าถึงความพยายามที่จะเดินตามกติกาของสังคมไทย (กฎหมายและนโยบายฉบับต่างๆ) เพื่อเปลี่ยนหรือพัฒนาสถานะที่ไร้รัฐ ไร้สัญชาติ ไร้สิทธิซึ่งติดตัวมานับตั้งแต่วันที่พวกเขาปรากฎตัวในผืนแผ่นดินนี้
- คนมอญอพยพที่ถูกบันทึกว่าเป็นผู้พลัดถิ่นสัญชาติพม่า และมีสถานะเป็นราษฎรต่างด้าวของรัฐไทย
ท.ร.๑๓ ฉบับสำเนา ระบุว่าสมาชิกครอบครัวทุกคนอาศัยอยู่ที่บ้านเลขที่ ๗๘๓ ตำบลหนองลู อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี และได้รับการกำหนดเลขประจำตัวประชาชน ๑๓ หลัก ขึ้นต้นด้วยเลข ๖-๗๑๐๘-๐๐๐๓๙-xxx
ประมาณปี ๒๕๓๓ ขณะที่ปัจจราพบรักกับนายเล็ก ชายเชื้อสายมอญ จึงย้ายไปทำงานเป็นลูกจ้างในโรงงานพลากสติกแห่งหนึ่งในอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ส่วนแสนถีและลูกๆ คนอื่นๆ คืออำพล อดุลย์ ชาญชัย และบุญชัยย้ายที่อยู่อีกครั้ง โดยย้ายมาอาศัยอยู่ที่อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ จนถึงปัจจุบัน
๘ ธันวาคม ๒๕๓๗ ปัจจราและนายเล็กมีลูกด้วยกันคือ เด็กชายวิษณุ โดยคลอดที่โรงพยาบาลบ้านโป่ง อำเภอบ้านโป่ง
ปี ๒๕๓๘ ปัจจราและครอบครัวได้ย้ายมาอยู่กับแม่และน้องๆ ที่จังหวัดสมุทรปราการ
จนถึงปัจจุบัน ทุกคนอาศัยอยู่ที่บ้าน(ไม่มีเลขที่) ตำบลปากคลองบางปลากด อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ โดยที่ไม่ได้ย้ายกลับไปที่อำเภอสังขละบุรี หรือไม่ได้ย้ายไปที่ไหนอีกเลย
อ่านฉบับเต็มได้ที่ บันทึกถึงระหว่างทางการเปลี่ยนผ่านจากความไร้รัฐ ไร้สัญชาติ และไร้สิทธิของคนมอญอพยพสามรุ่นในรัฐไทย
[1] เอกสารประกอบการพัฒนาวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกหัวข้อ “แนวคิดทางกฎหมายในการพัฒนาและพิสูจน์สิทธิในสถานะบุคคล”
วัตถุประสงค์เริ่มต้นนั้นเกิดจากการต้องการพัฒนางานเขียนที่(ตั้งใจจะใช้)ชื่อว่า “สิทธิที่จะได้รับการรับรองตัวบุคคลในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) ศึกษากรณีครอบครัวนางแสนถีหรือสันที เนื่องจากเป็นผู้ตกหล่นนโยบายพัฒนาสถานะบุคคลกลุ่มผู้พลัดถิ่นสัญชาติพม่า” แต่กลับพบว่าข้อเท็จจริงของกรณีศึกษานี้มีความกระจัดกระจาย ไม่ต่อเนื่อง จึงจำเป็นต้องบันทึกข้อเท็จจริงของกรณีศึกษานี้ก่อน โดยจะไม่ลึกลงถึงการวิเคราะห์ข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสิทธิในสถานะบุคคลด้านต่างๆ ของกรณีศึกษา
บันทึกข้อเท็จจริงฉบับนี้ เขียนหรือเล่าเรื่องโดยอาศัยข้อมูลที่มีอยู่ ซึ่งเขียน รวบรวมโดยหลายบุคคล รวมถึงตัวผู้เขียนเองด้วย ในระหว่างการทำงานในฐานะนักกฎหมาย ให้กับสถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ (SWIT)
ขอบคุณอาจารย์กิติวรญา รัตนมณี สำหรับข้อมูลที่อยู่ในความรับผิดชอบระหว่างการดำเนินการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายแก่สันทีและครอบครัว
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น