สำนวนไทย7

ม-ล

*หมวด ม*
สำนวน	ความหมาย
มดแดงเฝ้ามะม่วง,มดแดงแฝงพวงมะม่วง	ชายที่ปองรักหญิงที่อยู่ใกล้กัน และคอยกีดกันไม่ให้ชายอื่นมารัก
มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก	พูดจาตลบตะแลงพลิกแพลง กลับกลอกจนจับคำพูดไม่ถูก, คนกลับกลอก
มะพร้าวตื่นตก ยาจกตื่นมี	เห่อหรือตื่นเต้นในสิ่งที่ตนไม่เคยมี ไม่เคยได้จนเกินพอดี
มั่งมีในใจแล่นใบบนบก	คิดฝันในเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ คิดสมบัติบ้า,สร้างวิมานในอากาศ
มัดมือชก	บังคับหรือใช้วิธีการใดๆ ให้อีกฝ่ายหนึ่งอยู่ในอำนาจ แล้วจัดการเอาตามใจชอบ
มาเหนือเมฆ	มีความคิดหรือชั้นเชิงเหนือผู้อื่น, มาหรือปรากฏขึ้นโดยไม่คาดหมาย
ม้าดีดกระโหลก	มีกิริยากระโดกกระเดกลุกลน หรือไม่เรียบร้อย(ใช้แก้ผู้หญิง)
มากขี้ควายหลายขี้ช้าง	มากมายเสียเปล่าใช้ประโยชน์ไม่ได้
มากหมอมากความ	มากคนมากเรื่อง
มีทองเท่าหนวดกุ้ง นอนสะดุ้งจนเรือนไหว	มีสมบัติเพียงเล็กน้อย แต่กังวลจนนอนไม่หลับ
มีเฟื้องมีสลึง	มีเงินเล็กน้อย
มีภาษีกว่า	ได้เปรียบเหนือกว่า
มือถือสาก ปากถือศีล	ภายนอกแสดงตัวเป็นผู้มีศีลธรรม แต่ที่จริงประพฤติชั่ว
มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ	ไม่ช่วยแล้วยังขัดขวางการทำงานของผู้อื่น
มือสะอาด	มีความประพฤติดี, มีความซื่อสัตย์สุจริต
มือสั้นตีนสั้น	ขาดกำลังหนุนช่วยในการประกอบ กิจการให้สำเร็จด้วยดี
มือห่างตีนห่าง	สุรุ่ยสุร่าย,เลินเล่อ, สะเพร่า,ไม่ระมัดระวัง
เมื่อพีเนื้อหอม เมื่อผอมเนื้อเหม็น	ยามรวยคนมาห้อมล้อมประจบประแจง ยามจนคนพากันหน่ายหนี
เมื่อเอยเมื่อนั้น	ชักช้า อืดอาด ยืดยาด
แม้กระชังหน้าใหญ่	ผู้ที่ชอบแสดงตัวออกหน้าเป็นหัวเรือใหญ่
แม่สายบัวแต่งตัวค้าง	ผู้ที่แต่งตัวคอยผู้มารับออกนอกบ้าน แต่เขาไม่มาตามนัดหรือแต่งตัวเตรียม จะไปไหนแต่แล้วไม่ได้ไป
ไม่เข้ายา	ไม่ได้ความ,ไม่ได้เรื่อง
ไม่ใช่ขี้ไก่	ไม่เลว,มีอะไรดีเหมือนกันดูหมิ่นไม่ได้
ไม่ดูดำดูดี,ไม่ดูดำดูแดง	เลิกเกี่ยวข้องกันอย่างเด็ดขาด
ไม่ดูตาม้าตาเรือ	ไม่พิจารณาให้รอบคอบ
ไม่ได้เบี้ยออกข้าว	ไม่มีส่วนได้อะไร แล้วยังต้องเสียผลประโยชน์อีก
ไม่ได้เบี้ยเอาข้าว	ไม่ได้อย่างหนึ่งก็ต้องเอาอีกอย่างหนึ่ง, ไม่ยอมกลับมือเปล่า
ไม่พูดพร่ำทำเพลง	ไม่รอให้ชักช้า,ทันทีทันใด
ไม่มีปี่มีกลอง,ไม่มีปี่มีขลุ่ย	ไม่มีเค้า,กระทันหันไม่รู้เนื้อรู้ตัว
ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้	ไม่มีเหตุย่อมไม่มีผล
ไม่รู้จักเสือเอาเรือเข้ามาจอด	ไม่รู้จักมอดเอาเรือเข้ามาขวาง ทำสิ่งที่ไม่รู้ว่าจะมีภัยมาถึงตัว
ไม่รู้จักหัวนอนปลายตีน	ไม่รู้จักความเป็นมาหรือฐานะพื้นเพ
ไม่รู้อีโหน่อีเหน่	ไม่รู้เรื่องรู้ราวที่เกิดขึ้น
ไม่เห็นน้ำตัดกระบอก ไม่เห็นกระรอกก่งหน้าไม้	ด่วนทำอะไรลงไปทั้งๆที่ยังไม่ถึงเวลาอันควร
ไม่เหลือบ่ากว่าแรง	ไม่เกินความสามารถที่จะทำได้
ไม่เออออห่อหมก	ไม่ตกลงด้วย,ไม่ยินยอม
ไม้ใกล้ฝั่ง	แก่ใกล้จะตาย
ไม้งามกระรอกเจาะ	หญิงสวยมักไม่บริสุทธิ์
ไม้นอกกอ	คนที่ประพฤตินอกแบบแผนของ วงศ์ตระกูล(ใช้ในทางไม่ดี)
ไม้ป่าเดียวกัน	พวกเดียวกัน
ไม้ร่มนกจับ	ผู้ที่มีอำนาจวาสนาย่อมมีคนพึ่งบารมี
ไม้ล้มเงาหาย	คนที่เคยมีวาสนาเมื่อตกต่ำลง ผู้ที่มาพึ่งบารมีก็หายหน้าไป
ไม้หลักปักเลน,ไม้หลักปักขี้ควาย	โลเล,ไม่แน่นอน
ไม้อ่อนดัดง่ายไม้แก่ดัดยาก	อบรมสั่งสอนเด็กให้ประพฤติดี ง่ายกว่าอบรมสั่งสอนผู้ใหญ่
*หมวด ย*
ยกตนข่มท่าน	พูดทับถมผู้อื่น แสดงให้เห็นว่าตัวเหนือกว่า
ยกตัวขึ้นเหนือลม	ปัดความผิดให้พ้นตัว, ยกตนเหนือคนอื่น
ยกภูเขาออกจากอก	โล่งอก,หมดวิตกกังวล
ยกเมฆ	เดาเอา,นึกคาดเอาเอง,กุเรื่องขึ้น
ยกหางตนเอง	ยกตนเองว่าดีกว่า เก่งกว่า
ยักษ์ปักหลั่น	ผู้ที่มีรูปร่างใหญ่โต
ยักษ์มักกะสัน	ผู้ที่มีใจคอดุร้าย
ยาหม้อใหญ่	น่าเบื่อ,น่าเอือมระอา
ยาวบั่น สั้นต่อ,รักยาวให้บั่น รักสั้นให้ต่อ	รักจะอยู่ด้วยกันนานๆ ให้ตัดความคิด อาฆาตพยาบาทออกไป รักจะอยู่กันสั้นๆ ให้คิดอาฆาตพยาบาทเข้าไว้
ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว	ทำอย่างเดียวได้ผล 2 อย่าง หรือ 2 ทาง ลงทุนครั้งเดียวได้ผลกำไร 2 ทาง
ยิ้มด้วยปาก ถากด้วยตา	เยาะเย้ยด้วยกิริยาท่าทาง
ยืนกระต่ายสามขา,ยืนกระต่ายขาเดียว	พูดยืนยันอยู่คำเดียว ไม่เปลี่ยนแปลงความคิดเดิม
ยื่นแก้วให้วานร	เอาของมีค่าให้แก่คนที่ไม่ใช่ธุระของตน
ยื่นจมูก	เข้าไปสอดแทรกในเรื่องที่ไม่ใช่ธุระของตน
ยื่นหมูยื่นแมว	แลกของกันโดยต่างฝ่ายส่งยื่น และรับในเวลาเดียวกัน
ยืมจมูกคนอื่นหายใจ	อาศัยผู้อื่น มักไม่สะดวก
ยุให้รำตำให้รั่ว	ยุให้แตกกัน,ยุให้ผิดใจกัน
ยุ่งเหมือนยุงตีกัน	ยุ่งเหยิง,สับสนปนเปกัน
*หมวด ร*
ร่มไม้ชายคา	ที่พึงพาอาศัย
รวบหัวรวบหาง	รวบรัดให้สั้นหรือให้เสร็จโดยเร็ว ฉวยโอกาสเมื่อมีช่องทาง
เรียบเรียงเคียงหมอน,ร่วมหอลงโรง	แต่งงานกัน,อยู่กินกันฉันผัวเมีย
ร้อนวิชา	เกิดความเร่าร้อนเนื่องจากคาถาอาคม จนอยู่ไม่เป็นปกติ เร่าร้อนอยากแสดงวิชา ความรู้พิเศษ หรือคาถาอาคมจนผิดปกติวิสัย
ร้อนอาสน์	มีเหตุหรือมีเรื่องเดือดร้อนทำให้อยู่เฉยไม่ได้
รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา	ใฝ่ดีหรือประพฤติดีจะมีความสุขความเจริญ ใฝ่ชั่วหรือประพฤติชั่วได้รับความลำบาก
รักพี่เสียดายน้อง	ลังเลใจ,ตัดสินใจไม่ถูกว่าจะเลือกอย่างไหนดี
ราบเป็นหน้ากลอง	ราบเรียบ,หมดเสี้ยนหนาม
รำชั่วโทษพากย์,รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง	ทำไม่ดีหรือทำผิดแล้วไม่รับผิด กลับโทษคนอื่น
รื้อแต่หลังคาเขาหลังคาเราไม่รื้อ	คิดแต่จะเอาของผู้อื่นมาใช้ของของตัวเก็บไว้, คิดแต่จะเอาไม่คิดจะให้
รู้งู ๆ ปลา ๆ	รู้เล็ก ๆน้อย ๆ ,รู้ไม่จริง
รู้จักเก็บรู้จักเขี่ย	รู้จักสะสม,รู้จักหาไว้ใช้
รู้เห็นเช่นชาติ	รู้กำพืด,รู้นิสัยใจคอ
รู้น้อยพลอยรำคาญ	รู้น้อยไม่เข้าใจทำให้เกิดความรำคาญใจ
รู้มากยากนาน	รู้มากเกินไป ทำให้ลำบากยุ่งยากใจ
รู้ยาวรู้สั้น	รู้จักผ่อนสั้นผ่อนยาว
รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาม	เรียนรู้ไว้ไม่หนักเรี่ยวแรงหรือ เสียหายอะไร,รู้ไว้ดีกว่าไม่รู้
รู้หลบเป็นปีก รู้หลีกเป็นหาง	รู้จักหลบหลีกเอาตัวรอดหรือ ปรับตัวให้เข้ากับเหตุการณ์
รู้หาญรู้ขลาด	กล้าในที่ควรกล้า กลัวในที่ควรกลัว
รู้อย่างเป็ด	รู้ไม่จริงสักอย่างเดียว
เรียนผูกต้องเรียนแก้	รู้วิธีทำก็ต้องรู้วิธีแก้ไข, รู้กลอุบายทุกทางทั้งทางก่อและทางแก้
เรือขาดหางเสือ	คนที่ขาดสติสัมปชัญญะ, ครอบครัวที่ขาดผู้ดูแลรับผิดชอบ, การทำงานหรือหน่วยงานองค์การ ที่ขาดหัวหน้าหรือผู้นำ
เรือร่มในหนอง ทองจะไปไหน	คนในเครือญาติแต่งงานกันทำให้ ทรัพย์มรดกไม่ตกไปอยู่กับผู้อื่น
เรือล่มเมื่อจอด ตาบอดเมื่อแก่	ทำอะไรมาด้วยดีตลอดแต่พอ จะสำเร็จก็มีอุปสรรค,คนที่ทำตนเป็น คนดีโดยตลอดแต่มาเสียคนเมื่อแก่
เรือใหญ่คับครอง	คนที่เคยเป็นใหญ่เป็นโต เมื่อตกต่ำลง ก็วางตัวอย่างคนสามัญไม่ได้,จมไม่ลง
*หมวด ฤ*
ฤาษีแปลงสาร	ทำเรื่องร้ายให้กลายเป็นดี
ฤาษีเลี้ยงลิง	ผู้เลี้ยงเด็กซุกซนหรือปกครองคนหมู่มาก ที่ไม่อยู่ในระเบียบวินัยย่อมเดือดร้อนรำคาญ
*หมวด ล*
ละเลงขนมเบื้องด้วยปาก	ดีแต่พูด
ลากหนามจุกช่อง	ยกเรื่องต่าง ๆ มาอ้างป้องกันตัว, ขัดขวางไม่ให้คนอื่นได้รับ ประโยชน์เมื่อตนเองไม่ได้รับประโยชน์ด้วย
ลางเนื้อชอบลางยา	ต่างคนต่างชอบไม่เหมือนกัน, ของสิ่งเดียวกัน คนหนึ่งชอบ อีกคนหนึ่งไม่ชอบ
ลำหักลำโค่น	ใช้กำลังหรือชั้นเชิงอย่างรุนแรง
ลิงตกต้นไม้	ผู้เชี่ยวชาญในวิชาใดก็ตาม อาจพลาดพลั้งในวิชานั้นได้
ลิงหลอกเจ้า	ล้อหลอกผู้ใหญ่เวลาผู้ใหญ่เผลอ
ลิดตีนปู	ตัดกำลังไปทีละน้อย ๆ
ลิ้นตวัดถึงหู	พูดจาตลบตลบตะแลงเชื่อถือไม่ได้
ลิ้นไม่มีกระดูก	พูดสับปลับ กลับกลอก เอาแน่นอนไม่ได้
ลิ้นลังกา	พูดพล่อย ๆ จนไม่น่าเชื่อถือ
ลูกไก่อยู่ในกำเมือ	ผู้ที่ตกอยู่ในอำนาจ, ผู้ที่ไม่มีทางสู้
ลูกขุนพลอยพยัก	ผู้ที่คอยว่าตามหรือเห็นด้วยกับผู้ใหญ่ เป็นเชิงประจบสอพลอ
ลูกผีลูกคน	เอาเป็นที่แน่นอนไม่ได้, ก่ำกึ่งกัน
ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น	ลูกย่อมไม่ต่างกับพ่อแม่มากนัก
ลูกสมภารหลานเจ้าวัด	ลูกเจ้านายหรือผู้มีอำนาจ, ลูกท่านหลานเธอ
ลูบหน้าปะจมูก	ทำอะไรเด็ดขาดจริงจังไม่ได้ เพราะจะกระทบกระเทือนพวกพ้อง
เล่นกับไฟ	ลองดูผู้มีศีลมีอำนาจหรือบารมีสูง;เสี่ยงกับความรัก
เล่นเพลงยาว	ลอบมีจดหมายรักถึงกัน, เขียนหนังสือโต้ตอบกันไปมาไม่จบสิ้น
เล่นเอาเถิดเจ้าล่อ	หลบกันไปหลบกันมา, สวนกันไปสวนกันมา ไม่พบกัน
เลี้ยงช้างกินขี้ช้าง	หาผลประโยชน์โดยมิชอบจากงานที่ทำ
เลี้ยงลูกเสือลูกจระเข้	เลี้ยงลูกศัตรูหรือลูกคนพาล จะได้รับความเดือดร้อน
เลือกที่รักมักที่ชัง	ลำเอียง
เลือกนักมักได้แร่	เลือกมากนักมักจะได้คนที่ไม่ดี ( ใช้พูดตำหนิผู้ที่เลือกคู่ครอง )
เลือดขึ้นหน้า	โกรธ, โมโห
เลือดเข้าตา	ทำหรือต่อสู้อย่างไม่กลัวตาย
เลือดในอก	ลูก
ไล่ที่ทำวัง	บังคับให้ย้ายที่ไปให้พ้น เพื่อตนจะได้เข้าไปอยู่
ไล่ลูกฆ้อง	ดุด่าว่ากล่าวหรือลงโทษเรียงแถว