เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ
ท่านที่เป็นชาวพุทธหรือมิใช่ชาวพุทธ แต่มีความสนใจใฝ่หาความรู้จากคำสอนของพระพุทธเจ้าในเชิงปรัชญา ชีวิตก็คงจะเคย ได้ยินได้ฟังหรือได้อ่านคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับความทุกข์ อันเกิดจากการเป็นหนี้ ซึ่งปรากฏอยู่ในฉักกนิบาต อังคุตตรนิกาย แห่งพระไตรปิฎกเล่มที่ 22 หน้า 392 และอาจารย์สุชีพ บุญญาณภาพ ผู้เป็นปราชญ์ในทางศาสนาได้นำมารวบรวม และเรียงโดยตัดข้อความที่ซ้ำๆ กันออก ทำให้ง่ายต่อการอ่านจึงขอนำมาเสนอท่านอ่านดัง ต่อไปนี้
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย! ความจนเป็นทุกข์ในโลกของผุ้บริโภคกาม"
ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า เป็นอย่างนั้น พระเจ้าข้า!"
จึงตรัสต่อไปว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย! คนจนไม่มีเป็นของตนเอง ไม่มั่งคั่ง ย่อมกู้หนี้ แม้การกู้หนี้ก็เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม"
"คนจนกู้หนี้แล้วก็จะต้องเสียดอกเบี้ย แม้การเสียดอกเบี้ยก็เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม"
"คนจนที่ต้องเสียดอกเบี้ย ไม่ให้ดอกเบี้ยตามกำหนดก็ถูกเขาทวง แม้การถูกเขาทวงก็เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม"
"คนจนถูกทวง ไม่ให้เขาก็ถูกตามตัว แม้การถูกตามตัวก็เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม"
"คนจนถูกตามตัว ไม่ให้เขาย่อมถูกจองจำ แม้การถูกจองจำก็เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม"
"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความจนก็ดี การกู้หนี้ก็ดี การเสียดอกเบี้ยก็ดี การถูกทวงก็ดี การถูกตามตัวก็ดี การถูกจองจำก็ดี เป็นทุกข์ในโลกของผู้บริโภคกาม ด้วยประการฉะนี้"
โดยนัยแห่งคำสอนของพระพุทธเจ้าดังกล่าวข้างต้น สรุปได้ว่ามีคนจนอยู่ 2 ประเภท คือ
1. คนจนเงิน ได้แก่ คนที่ไม่มีเงินเพียงพอจะนำมาจับจ่ายใช้สอยในการดำรงชีวิตให้มีความสุขเพียงพอแก่อัตภาพ และต้องกู้หนี้ เมื่อกู้หนี้ก็จะมีความทุกข์ตามมาจากการเสียดอกเบี้ย การถูกทวง ตามตัว และถูกจองจำ
2. คนจนในความหมายของการไม่มีธรรมประจำใจ อันได้แก่ การขาดศรัทธา ขาดหิริ ขาดโอตตัปปะ ขาดความเพียร และขาดศรัทธาในการประกอบกุศลกรรม จึงทำให้กลายเป็นคนประพฤติทุจริตในทางกาย ทางวาจา และทางใจ เป็นเหตุให้เกิดความทุกข์ ความเดือดร้อนทั้งแก่ตนเอง และผู้คนในสังคมโดยรวม
ด้วยเหตุนี้ คนจนไม่ว่าจะจนเงินหรือจนคุณธรรม ถือได้ว่าเป็นคนมีทุกข์ด้วยกันทั้ง 2 ประเภท และถ้ายิ่งเป็นคนจนทั้งเงิน ทั้งคุณธรรมด้วยแล้ว ก็ยิ่งจะเป็นทุกข์ 2 เท่าหรือเป็นทวีคูณ
ความเห็น (2)
- ได้อ่านบันทึกของน้องแล้ว พบความจริงอีกด้านหนึ่ง
- คงได้มีการ ลปรร อีกนะ
