สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในประเทศไทย
“สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์” นับเป็นทรัพย์สินทางปัญญาหนึ่ง ซึ่งเกิดจากความเชื่อมโยงระหว่างแหล่งภูมิศาสตร์ซึ่งเป็นปัจจัยทางธรรมชาติกับสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่มีการสั่งสมประสบการณ์มาเป็นระยะเวลายาวนานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์มีคุณภาพชื่อเสียงและคุณลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากสินค้าชนิดเดียวกันที่มีมาจากแหล่งกำเนิดอื่น ความโดดเด่นและมีคุณลักษณะพิเศษชองสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ คือวิธีการผลิตที่เน้นความหลากหลาย เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของชุมชน ประเพณี วัฒนธรรม ประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน นับแต่สมัยโบราณสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
ด้วยความมีคุณค่าและเอกลักษณ์ในตัวเองของสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ จึงทำให้ได้รับการตอบรับจากตลาดระดับบน (Premium grade) เป็นอย่างดี ราคาสินค้ามีมูลค่าสูงกว่าสินค้าอื่นๆ อีก ทั้งยังเป็นการประชาสัมพันธ์ เผยแพร่วิถีชีวิตของชุมชน ประเพณี วัฒนธรรม ตลอดจนภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น เกิดผลพวงในด้านการส่งเสริมการท่องเที่ยวควบคู่กันไปด้วย
ปัจจุบันสินค้าไทยที่ได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ มี ๙ รายการ ส้มโอนครชัยศรี มะขามหวานเพชรบูรณ์ ข้าวสังหยดเมืองพัทลุง หมูย่างเมืองตรัง กาแฟดอยตุง ไวน์ที่ราบสูงภูเรือ ส้มโอขาวแตงกวาชัยนาท หอยนางรมสุราษฎร์ และสัปปะรดศรีราชา ซึ่งสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์แตกต่างจากประเภทอื่นๆ คือสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์เป็นสิทธิชุมชนไม่ว่าผู้ขอขึ้นทะเบียนจะเป็นส่วนราชการ ผู้ประกอบการหรือผู้บริโภคก็ตาม แต่ผู้มีสิทธิใช้ชื่อสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์คือ ผู้ผลิตและผู้ประกอบการที่อยู่ในท้องถิ่นนั้นๆ
แต่อย่างไรก็ตาม ความคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาด้านสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ มีจุดมุ่งหมายให้ผู้ใช้ได้รู้ว่าสินค้านั้นมาจากที่ใด มีคุณภาพอย่างไร และเป็นการคุ้มครองสิทธิชุมชน จึงไม่สามารถโอนสิทธินี้ไปให้ท้องถิ่นอื่นได้ มีอายุความคุ้มครองไม่จำกัด ตราบใดที่สภาพแหล่งภูมิศาสตร์ยังคงเดิมไม่เปลี่ยนแปลง ดังนั้น การใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์จึงเปรียบเสมือน Brand ของชุมชน ที่จะช่วยสร้างเสริมให้สินค้าในชุมชนนั้นๆ มีมูลค่าเพิ่มขึ้นได้เช่นกัน
ที่มา วารสารกรมทรัพย์สินทางปัญญา
ความเห็น (8)
สรรเพชฐ์ ศิริสุทธารมย์
กัลยรัตน์
ดิฉันกำลังหาข้อมูลเรื่องสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตรกรณีสินค้าเกษตรเพื่อจะนำเอาไปทำวิทยานิพาธ์ค่ะ แต่ข้อมูลที่ได้มามีน้อยมาก ช่วยแนะนำหน่อยได้ไหมคะว่าควรจะหาจากที่ไหน
ยินดีที่ได้รู้จักค่ะ คุณกัลยรัตน์
ถ้าคุณ ต้องการหาข้อมูลเรื่องสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หาได้จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ที่ชั้น 8 นะค่ะ โทร 02-5474700 และห้องสมุดกรมทรัพย์สินทางปัญญา ที่ชั้น 4 ค่ะ
หรือมีอะไร ให้ช่วยเหลือฝากคำถามได้ที่ Gotoknow ได้นะค่ะ / อุ๋ย
แล้วเครื่องหมายของสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ของแต่ละจังหวัด หรือ โลโก้ ของแต่ละที่
มีความเหมือน หรือต่างกัน อย่างไรบ้างครับ
ผมก็ทำวิทยานิพนธ์เกี่ยวกับสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ครับ ดีใจมากที่มีคนสนใจเรื่อง GI เหมือนกันด้วย
ตอนนี้หนูเรียนปริญญาตรีอยู่ค่ะ
มีหัวข้อรายงานเรื่อง การนำสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์มาเป็นประกันการชำระหนี้
แต่ไม่มีข้อมูลให้ค้นคว้าเลยค่ะ
ช่วยแนะนำหน่อยได้ไหมคะ
ขอบคุณค่ะ