บ่อเกิดแห่งปัญญา

มนุษย์สามารถสร้างความจริงขึ้นมาใหม่จากความรู้สึกนึกคิดของตนเองที่มิได้อยู่บนพื้นฐานของความจริงที่เป็นอยู่ตามธรรมชาติของสรรพสิ่งได้ จนกลายเป็นการปิดกั้นความคิดและความรู้สึกที่สอดคล้องและถูกต้องตามความเป็นจริงตามธรรมชาติ

ปัญญาจึงมีลักษณะเป็นความรู้ที่ผุดขึ้นมาเองโดยปราศจากความคิด อันเป็นผลจากจิตที่เป็นสมาธิและมีความเป็นกลางหรืออุเบกขาซึ่งเกิดจากการฝึกปฏิบัติและผ่านการขัดเกลาความประพฤติ ด้วยการคิดแต่ในสิ่งที่ดีอันเป็นผลให้มีแต่การกระทำที่ดีและละเว้นความประพฤติที่ไม่ดีทุกชนิดหรือประพฤติชั่ว

ความประพฤติเช่นนี้คือการรักษาศีลและปฏิบัติธรรมนั้นเอง