ฉันท์
ผู้เขียนขอลงเนื้อหาเกี่ยวกับฉันท์เพื่อให้นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปี่ที่ 6 ที่กำลังเรียนอยู๋ได้สืบค้น หลักการแต่งคำประพันธ์ปประเภทฉันท์
หลักการแต่งคำประพันธ์ประเภทฉันท์
นักเรียนได้เรียนรู้การแต่งคำประพันธ์กาพย์ กลอน โคลง และร่ายมาแล้วในชั้นก่อนในชั้นนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้การแต่งคำประพันธ์ประเภทฉันท์ซึ่งเป็นคำประพันธ์ที่แต่งยาก และอ่านยากกว่าคำประพนธ์ทุกชนิด เพราะฉันท์มีข้องบังคับเรื่องคำครุหุเพิ่มขึ้นและคำและคำที่ใช้ในการแต่งฉันท์นั้นส่วนใหญ่เป็นคำที่มาจากภาษีบาลี สันสกฤต เพราะคำไทยหาคำลหุที่มีความหมายได้ยากการศึกษาให้เข้าใจรูปแบบและลักษณะบังคับของฉันท์ จะช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจคำประพันธ์ประเภทฉันท์ สามารถอ่านออกเสียงได้ถูกต้อง และเข้าใจความหมายได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ความรู้เรื่องฉันท์ที่จะกล่าวถึงต่อไปในบทนี้ มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับลักษณะบังคับหรือฉันท์ของฉันท์ที่กวีไทยนิยมแต่ง และปรากฏอยู่ในวรรณคดีประเภทคำฉันท์ของไทย เพื่อให้นักเรียนใช้เป็นความรู้พื้นฐานในการแต่งฉันท์ และในการอ่านวรรณคดีไทยให้เข้าใจยิ่งขึ้น
ความหมายของฉันท์
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ ฉันท์ น. ชื่อคำประพันธ์ประเภทหนึ่งที่วางคำครุ ลหุ เป็นแบบต่าง ๆ”
กำชัย ทองหล่อ อธิบายความหมายว่า “ ฉันท์” คือ ลักษณะถ้อยคำที่กวีได้ร้อยกรองขึ้นให้เกิดความไพเราะซึ่ง โดยกำหนดคณะ ครุลหุ และสัมผัสไว้เป็นมาตรฐาน” กล่าวโดยสรุป ฉันท์ หมายถึง คำประพันธ์ชนิดหนึ่งของไทยที่มีข้อบังคับ เรื่องครุลหุ เพิ่มขึ้น นอกเหนือจากเรื่องคณะและสัมผัสซึ่งเป็นข้อบังคับในคำประพันธ์ชนิดอื่นประเภทของฉันท์
ฉันท์มากมายหลายชนิด การแบ่งชนิดของฉันท์ตามฉันทลักษณ์ให้สะดวกแก่การศึกษาอาจแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้ประเภทที่ ๑ ฉันท์ ๑๑ ฉันท์ ๑๒ และฉันท์ ๑๔ ฉันท์ประเภทนี้แบ่งเป็น ๒ บาท มีสัมผัสเหมือนกัน แต่ลักษณะกานอ่านแตกต่างกันตามตำแหน่งคำครุ ลหุ มีสัมผัสบังคับ คือ สัมผัสระหว่างบาทและระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของบทเอก ( บาทที่หนึ่ง) ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายในวรรคแรกของบาทโท ( บาทที่สอง) ถ้าต่างมากกว่าหนึ่งบท ต้องมีสัมผัสระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของบทแรกจะต้องส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของบทบาทเอกในบทต่อไป ส่วนสัมผัสที่เป็นเส้นประในแผนผัง เป็นสัมผัสระหว่างวรรคแรกส่งสัมผัสไปยังคำที่สามของวรรคที่สองในบาทเดียวกัน เป็นสัมผัสที่ไม่บังคับ บางบทจะมีสัมผัสดังกล่าว แต่บางบทก็ไม่มี
ฉันท์ ๑๑ หมายถึง ฉันท์ที่มีจำนวนคำครุ ลหุ บาทละ ๑๑ คำ เช่น อินทรวิเชียรฉันท์
อุเปนทรวิเชียรฉันท์ อุปชาติฉันท์ สาลินีฉันท์
๑ อินทรวิเชียรฉันท์ มีลักษณะบังคับตามแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้
ความเห็น (19)
สำราญ คชพงษ์
เรียนอ.สายสิน
ขยันมากเลยนะ สมกับเป็นศิษย์ อ.มานิต แวะมาเยี่ยม
ขอเป็นกำลังใจให้ คำประพันธ์ประเภทฉันท์มีเสน่ห์มาก โดดเด่นด้วยครุ ลหุ นักเรียนม.6 น่าจะอ่านได้ทุกประเภทนะ มรดกของชาติเชียวนะ หนังสือที่รวมฉันท์ไว้ในเล่มเดียวคงมีแต่ "สามัคคีเภทคำฉันท์" ชื่นใจจัง
ที่เห็นเยาวชนของชาติเห็นความสำคัญของบทร้อยกรอง แล้วจะแวะมาเยี่ยมบ่อยๆนะ
หลักฐานไปจีนยังไม่ครบ ไปไม่ได้ ขอบอก ( ขาดทะเบียนสมรส) ดำเนินการด่วน
อ.สวย
สวัสดีค่ะ อาจารย์
พอดีหนูจะทำรายงานเรื่องลักษณะคำประพันธ์ แล้วบังเอิญค้นหามาเจอเว็บนี้พอดี อยากแสดงความชื่นชมอาจารย์ที่ตั้งใจถ่ายทอดความรู้ให้แก่เด็กๆ ค่ะ หนูเห็นด้วยที่เราน่าจะช่วยกันศึกษาและสืบทอดความสวยงามทางภาษาอย่างบทประพันธ์เอาไว้...คนรุ่นหลังๆ จะได้รู้ว่า ของเราดีจริงๆ....
คาดว่าอาจารย์คงเป็นอาจารย์ภาษาไทยใช่ไหมคะ หนูเองก็อยากเป็นครูสอนภาษาไทยเหมือนกันค่ะ หนูอยากให้เด็กๆ รักภาษาไทยเหมือนหนู(เหมือนอุดมการณ์จะแรงกล้าแฮะ)
อ้อ..เกี่ยวกับเนื้อหาที่อาจารย์ลงไว้ ไม่ทราบว่าเป็นที่เครื่องหนูหรือเปล่า คือ แผนผังมันไม่ขึ้นอ่าค่ะ อยากให้อาจารย์ตรวจสอบหน่อยะคะ
ด้วยความเคารพค่ะ
เด็กม.6
สวัดดีคะ
คือว่าดิฉันต้องการตัวอย่างคำฉันท์ ที่เเต่งเกี่ยวกับพ่อ เป็นเเนวทางในการทำรายงานคะ
ทำไมไม่มีตัวอย่างเลยละค่ะ ช่วยหาตัวอย่างมาลงด้วยค่ะ จะเอาไปทำรายงานค่ะ ช่วยหนอยนะค่ะ เกี่ยวกับการครองราช 80 นะค่ะ
สักกรลิขิต
วสันตดิลกฉันท์ 14
ปูชา จ ปูชนียนาฏ วรบาทบทบงส์
รังสรรค์พจีลิขิตผจง บ่งคนึงคุณคณา
กราบบาทอัญเชิญสถิตสถาน ณ พิมานดุสิตา
เสด็จสวรรคมรรคา บุปผชาติบำบวง
สรวงสรรค์สุคันธรวรส สนิทโสตเสนาะทรวง
รายล้อมสุคันธรวปวง ณ แดนอมราวดี
สราญสถานอุตรทิพย์ สิปปพรรณมาลี
อมตสุราลัยวรรุจี พิสุทธิอันนิรันดร...
คัดลอกจาก http://www.ttkschool.com/
มีเรื่องอยากให้อาจารย์ช่วยหน่อยค่ะ..
หนูอยากได้ฉันท์วสันตดิลกฉันท์ 14 หัวข้อเรื่องพระคุณของครู 2 บทค่ะ
ดิฉ้นเรียน กศน ช่วงนี้เรียนภาษาไทย เรียนไม่เก่งเลยใครเก่งช่วยสอนหน่อนนะค่ะ
Nutcharin Talodpong
ถ้าใช้Internet เป็น ให้หนูเข้าไปค้นความรู้ที่ http://www.sahavicha.com/ ที่นั่นจะมีความรู้ทุกสาขาวิชาที่ครูสอนดีสอนเก่งทั่วไปประเทศได้เขียนไว้ ลองไปค้นดู หรือมีคำถามที่สงสัยก็สามารถเลือกสอบถามครูทุกคนที่เป็นทีมงาน สหวิชาดอทคอม ทุกคนยินดีช่วยเหลือและจะตอบทุกคำถาม
น่าจามีผางฮ่ายดูเนอะ
มีเรื่องอยากให้อาจารย์ช่วยหน่อยค่ะ.. หนูอยากได้ฉันท์วสันตดิลกฉันท์ 14 หัวข้อเรื่องกตัญญูคุณครู 2 บทค่ะ
มีเรื่องอยากให้อาจารย์ช่วยหน่อยค่ะ.. หนูอยากได้ฉันท์วสันตดิลกฉันท์ 14 หัวข้อเรื่องกตัญญูคุณครู 6 บทค่ะ
ขอบคุณครับ ที่ช่วยให้ผมรอดตายในวิชาภาษาไทย (ซาบซึ้ง)
อยากจะขอร้องให้อาจารย์ช่วยแต่ง อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ ให้หน่อยนะครับ
อยากจะได้เรื่องราวเกี่ยวกับวันพ่อนะครับ ขอสัก ๒ บท นะครับ
ภัณฑิรา พรหมวิเศษ
แต่งเองเลยนะในคาบภาษไทย
จากเด็ก ม.4/1 โรงเรียนนาบอนคะ
คิดถึงนะรู้ไหม จะห่วงใยนะน้องยา
คิดถึงตลอดมา ขณะนี้และเรื่อยไป
ถึงน้องมิคิดถึง จะตริตรึง ณ ดวงใจ
จะรักและห่วงใย ก็จำไว้นะน้องนาง
สวัสดีปีใหม่ครับ...ตังเม