สหบทตอนที่1

บทที่ ๒ 

 

การวิเคราะห์ลักษณะการสร้างสหบท

           

การศึกษาลักษณะการสร้างสหบท ในนวนิยายเรื่อง กรูกันออกมา  ของปริทรรศ หุตางกูรเป็นวรรณกรรมร่วมสมัยของไทยที่มีพัฒนาการสู่ลักษณะความเป็นวรรณกรรมแนวหลังสมัยใหม่ กล่าวคือ มีการใช้กลวิธีการเล่าเรื่องแบบงานเขียนหลังสมัยใหม่ ในลักษณะการสร้างความเป็นสหบท (Intertextuality) สะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวบทต่างๆที่ปริทรรศ  หุตางกูร ได้สัมผัสมากับการแต่งนวนิยาย เรื่อง กรูกันออกมา  สอดคล้องกับเสาวณิต  จุลวงศ์ (๒๕๕๐) กล่าวไว้ว่า  วรรณกรรมมิได้มีความเป็นเอกเทศหรือเอกภาวะ หากแต่มีความเชื่อมโยงกับสิ่งที่มีมาก่อนหน้าอย่างปฏิเสธไม่ได้

 

ในบทนี้  ผู้วิจัยได้ศึกษานวนิยายเรื่อง กรูกันออกมา  ของ ปริทรรศ  หุตางกูร ในลักษณะการสร้างความเป็นสหบท โดยแบ่งประเด็นการศึกษา ๒ ประเด็น คือ  ลักษณะการสร้างความเป็นสหบทจากการกล่าวถึงตัวบทอื่น  กับ การสร้างความเป็นสหบทจากการใช้ชุดสัญญะทางวัฒนธรรม

 

๒.๑  ลักษณะการสร้างความเป็นสหบทจากการกล่าวถึงตัวบทอื่น

 

สหบท (intertextuality) หมายถึง การพิจารณางานประพันธ์เป็นตัวบท (text) ที่ประกอบสร้างขึ้นจากตัวบทอื่นๆหรือรหัสทางวัฒนธรรมต่างๆที่ปรากฏก่อนแล้วในวรรณกรรม ในงานศิลปะแขนงต่างๆ  และในบริบทสังคมวัฒนธรรม การประกอบสร้างความหมายของตัวบทใหม่ขึ้นอยู่กับการตีความหรือการอ่านโดยเชื่อมโยงรหัสทางวัฒนธรรมเข้าด้วยกันของผู้อ่าน

 

ลักษณะความเป็นสหบทจากการกล่าวถึงตัวบทอื่น คือ   การนำตัวบท(text) อื่นที่ปรากฏก่อนแล้วในบริบททางสังคมของผู้แต่ง เช่น ตัวบทวรรณกรรม     ตัวบทภาพยนตร์   ตัวบทงานศิลปะ  ตัวบทเรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์  ตัวบทคำกล่าวของบุคคล  และตัวบทเพลง มากล่าวซ้ำอีกครั้งหนึ่ง ในงานเขียน

 

๒.๑.๑  ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรม

 

ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรม คือ ตัวบท(text) ที่ผู้แต่งนำมาจากวรรณกรรมที่สร้างขึ้นก่อนหน้ามากล่าวซ้ำอีกครั้งหนึ่งในงานเขียนใหม่ (fiction)

ในนวนิยายเรื่อง  กรูกันออกมา  ปริทรรศ  หุตางกูร ใช้ลักษณะความเป็นสหบทจากที่ตัวบทปรากฏในวรรณกรรมก่อนเพื่อสร้างหรือบอกบุคลิกลักษณะนิสัยของตัวละคร

 

          ลักษณะความเป็นสหบทในลักษณะนี้  ปริทรรศ ใช้เพื่อการสร้างบุคลิคลักษณะของตัวละครจนกลายเป็นอัตลักษณ์ของตัวละคร คือ หม่อมเจ้ากุสุมา  ระดวงเดือน (หม่อมแม่) และหม่อมกู้แก้ว ระดวงเดือน (หม่อมกู้) เจ้าของบริษัทกู้แก้วพิกเจอร์ โดยใช้ตัวบทวรรณกรรม  คือตัวชี้วัดการประเมินคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษาของสำนักงานการประเมินและรับรองคุณภาพการศึกษา (สมศ.) เป็นเกณฑ์การให้คะแนนของผู้เข้าแข่งขันการประกวดพล็อตเรื่องภาพยนตร์ ในโครงการ “เดอะไพเร็ตอะวอร์ดส์”  ของบริษัทกู้แก้วพิกเจอร์

 

 “นี่เป็นใบกรอกคะแนนโดยประเมินตามช่องพวกนี้”   หม่อมแม่กล่าว

                                ดร.พิศเมรีดูใบกรอกคะแนน   เธอมึนสุดขีดเมื่อพบรายละเอียดบ้าเลือด

ว่าด้วยส่วนที่ ๑   คือ   เป้าหมาย   วิสัยทัศน์   พันธกิจ   ที่ต้องกรอกเป็นตัวหนังสือ 

 และส่วนที่ ๒   ความเชื่อมโยงกับกลยุทธ์ต่าง ๆ ที่แยกย่อยเป็นเรื่องการสร้าง

ภูมิปัญญาแก่สังคม   การพัฒนาคุณธรรม   การสร้างสรรค์   ขีดความสามารถ

ในการแข่งขัน   และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม   ที่ต้องทำเครื่องหมายตามช่อง

(กรูกันออกมา  หน้า  ๑๘)

 

ตัวอย่าง รูปแบบการให้คะแนนของคณะกรรมตัดสินการประกวดพล็อตบทภาพยนตร์ โครงการ

              เดอะไพเร็ตอะวอร์ดส์

 

ความเชื่อมโยงกับกลยุทธ์ต่าง ๆ

 

หม่อมแม่	ดีมาก	ดี	พอใช้	ไม่มี
การสร้างภูมิปัญญา				๑
การพัฒนาคุณธรรม				๑
การสร้างสรรค์				๑
ขีดการแข่งขัน				๑
การทำนุศิลปวัฒนธรรม				๑
สร้างความล่อแหลม	๑

 

 

 

 

หม่อมกู้	ดีมาก	ดี	พอใช้	ไม่มี
การสร้างภูมิปัญญา			๑
การพัฒนาคุณธรรม			๑
การสร้างสรรค์		๑
ขีดการแข่งขัน			๑
การทำนุศิลปวัฒนธรรม				๑
สร้างความล่อแหลม			๑

 

ดร.พิศเมรี	ดีมาก	ดี	พอใช้	ไม่มี
การสร้างภูมิปัญญา	๑
การพัฒนาคุณธรรม		๑
การสร้างสรรค์	๑
ขีดการแข่งขัน		๑
การทำนุศิลปวัฒนธรรม		๑
สร้างความล่อแหลม				๑

 

(กรูกันออกมา  หน้า  ๒๐ - ๒๑)

 

            จากตัวบทข้างต้น  ปริทรรศ  ใช้ตัวบทวรรณกรรม คือ ตัวชี้วัดการประเมินคุณภาพการศึกษาของสำนักงานรับรองและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) เพื่อสร้างบุคลิกลักษณะนิสัยของหม่อมเจ้ากุสุมา  ระดวงเดือน(หม่อมแม่) ผู้เป็นเจ้าของโครงการการประกวดพล็อตบทภาพยนตร์ที่มีแนวคิดล้ำยุคสมัย  เป็นบุคคลที่มีแนวคิดเก่า (หัวเก่า) เพราะในรายการการประเมินโครงร่างบทภาพยนตร์ของหม่อมแม่ แสดงให้เห็นความต้องโครงร่างบทภาพยนตร์ที่ดีนั้นต้องสร้างภูมิปัญญา พัฒนาคุณธรรม และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม โดยใช้ตัวบ่งชี้การประเมินคุณภาพการศึกษา เป็นรายการการประเมินและการประเมินดังกล่าวเป็นการประเมินภายใต้แนวคิดที่ว่าวรรณกรรมหรือภาพยนตร์ต้องสร้างสรรค์สังคม ทำหน้าที่สั่งสอน อบรมคุณธรรมให้กับเยาวชนในสังคม จึงกล่าวได้ว่าตัวละครหม่อมแม่ ใช้เกณฑ์การประเมินดังกล่าว ปริทรรศต้องการแสดงให้เห็นกรอบแนวคิดของหม่อมแม่ เป็นคลที่มีแนวคิดกลุ่มขั้วเก่า

            นอกจากนี้การให้คะแนนโครงเรื่องบทภาพยนตร์เรื่องซือนามิมันนี่ ของพิมพ์โรจน์  ของกรรมการแต่ละคนให้คะแนนที่แตกต่างกันมาก แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างขั้วแนวคิดเก่า กับ ใหม่ ได้อย่างชัดเจน  กล่าวคือ  หม่อมเจ้ากุสุมา  ระดวงเดือน ให้คะแนนเรื่อง  การสร้างภูมิปัญญาแก่สังคม   การพัฒนาคุณธรรม   การสร้างสรรค์   และขีดความสามารถการแข่งขัน ในระดับ ไม่มี แต่ให้คะแนนสร้างความล่อแหลมในระดับ ดีมาก แสดงให้เห็นว่าเป็นขั้วแนวคิดเก่าที่ยึดติดกับกรอบแนวคิดที่ว่าวรรณกรรมหรือภาพยนตร์ต้องสร้างสรรค์สังคมหรือต้องอบรมสั่งสอน ให้ข้อคิดเตือนใจกับผู้อ่านหรือผู้ชมได้  ส่วน ดร.พิศเมรี นั้นให้คะแนนการสร้างภูมิปัญญาแก่สังคม   การพัฒนาคุณธรรม   การสร้างสรรค์   ขีดความสามารถในการแข่งขัน ในระดับ ดีมากและให้คะแนนสร้างความล่อแหลมในระดับ ไม่มี แสดงให้เห็นว่าเป็นบุคคลที่มีแนวคิดใหม่หรือกลุ่มขั้วใหม่ และในการให้คะแนนของหม่อมกู้แสดงให้เห็นลักษณะของบุคคลที่อยู่ระหว่างกลางของขั้วแนวคิดเก่ากับใหม่แต่มีแนวโน้มเอียงไปทางขั้วแนวคิดเก่า

 

ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรม ปริทรรศ ใช้ตัวบทในลักษณะนี้ในการบอกลักษณะนิสัยของตัวละครหม่อมกู้ ให้เป็นบุคคลที่มีความรู้เรื่องวรรณกรรมไทยและสำนวนไทย เพราะหม่อมกู้พูดสำนวนไทยและคำประพันธ์ได้และสามารถนำมากล่าวได้เหมาะสมกับเหตุการณ์  ย่อมเป็นบุคคลที่มีความรู้เรื่องของไทยเป็นอย่างดีและยังสามารถตีความได้ว่าผู้พูดสำนวน ดินพอกหางหมู ต้องเป็นคนมีอายุวัยผู้ใหญ่เพราะเป็นช่วงวัยที่นิยมพูดสำนวนไทยมากกว่าช่วงอายุอื่นๆดังนั้น การที่ปริทรรศ ใช้สำนวนไทยจึงช่วยบอกให้ผู้อ่านเข้าใจถึงบุคลิกลักษณะนิสัยของตัวละครอย่างหม่อมกู้ ว่าอายุอยู่มนช่วงวัยผู้ใหญ่และมีความรู้เรื่องประวัติศาสตร์ไทยและวรรณกรรมไทยเป็นอย่างดี

 

สำหรับเรื่องนี้ผมยังมองเห็นสิ่งที่ดี ๆ อยู่นะหม่อมแม่  เขาพูดถึงอะไรก็ตาม 

ถ้ามันได้โอกาสเพาะเชื้อให้เจริญเติบโตขึ้น  นั่นแหละคืออันตรายใหญ่หลวง   

เหมือนดินพอกหางหมู

(กรูกันออกมา  หน้า  ๔๑)

 

“เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง        นกบินเฉียงไปทั้งหมู่

ตัวเดียวมาพลัดคู่                                  เหมือนพี่อยู่เพียงเอกา

ร่ำร่ำใจรอนรอน                                     อกสะท้อนอ่อนใจข้า

ดวงใจไยหนีหน้า                                    โถแก้วตามาหมางเมิน

                                                                                                                                (กรูกันออกมา  หน้า ๑๑๒)

 

                จากตัวบทข้างต้น ปริทรรศ ใช้ตัวบทเป็นบทกวีนิพนธ์  เรื่องกาพย์เห่เรือ ของเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร เพื่อเน้นย้ำให้เห็นถึงลักษณะนิสัยของหม่อมกู้ ที่มีความสนใจเรื่องประวัติศาสตร์และวรรณกรรมไทย

 

การใช้ความเป็นสหบทที่ปรากฏในวรรณกรรมเพื่อแสดงลักษณะนิสัยของตัวละครอีก คือ พิมพ์โรจน์  ผู้เข้ารอบสุดท้ายการประกวดโครงเรื่องบทภาพยนตร์ของบริษัทกู้แก้วพิกเจอร์

 

 ในการประกวดโครงเรื่องบทภาพยนตร์ของกู้แก้วพิกเจอร์ เรื่องแรกที่ถูกเชิญมาให้นำเสนอเป็นคนแรกคือ เรื่องซือนามิมันนี่ ของ พิมพ์โรจน์ เพชรจันทร์ ก่อนการเริ่มการเล่าโครงเรื่องบทภาพยนตร์ ดร.พิศเมรี อ่านประวัติของพิมพ์โรจน์จากใบสมัครและมีการซักถามกันทัศนคติและประวัติส่วนตัว

 

“คุณพิมพ์โรจน์   เพชรจันทร์   ในใบสมัครบอกเรียนไม่จบศิลปกรรม

ประสานมิตร   เหตุผลที่แจงไว้เพราะต้องการตามหาอาละดิน   ฮ่ะฮ่ะ ๆ ๆ ๆ

ขอโทษที่หัวเราะ   เหตุผลคุณพร่ำเพ้อดี   นี่หมายความว่าอะไรค่ะ”

                                พิมพ์โรจน์อายุราว ๆ ๒๔   เธอดูตื่นเต้น   ยิ้มประหม่าตอบ

                “คือฉันอยากนั่งพรมไปกับอาละดินเที่ยวแคว้นแคชเมียร์   ฉันว่าเปเปอร์มาเช่ที่นั้น

สวยที่สุด   พวกเขาเขียนลวดลายประดับดอกไม้ด้วยเส้นขนเล็ก ๆ ที่ดึงจากแขน

ของตัวเอง   ฉันอยากเรียนกับเขา   และอยากรู้ว่าถ้าเป็นขนหน้าแข้ง   เส้นผม  

หรือขนอื่น ๆ   ลายเส้นจะเป็นยังไง”

(กรูกันออกมา  หน้า  ๕)

 

            ปริทรรศ ได้ใช้ตัวบทที่เป็นนิทานเรื่องอาละดินโดยให้พิมพ์โรจน์ฝันอยากนั่งพรมของอาละดิน ทำให้เห็นบุคลิกลักษณะนิสัยของพิมพ์โรจน์ว่าเธอเป็นคนช่างฝัน มีจินตนาการสูง ถึงขั้นกับรู้สึกได้ว่าเธอเป็นคนช่างเพ้อฝัน แต่การใช้นิทานเรื่องอาลาดินเป็นความฝันของพิมพ์โรจน์มาเสนอใหม่ในเรื่องนี้ ช่วยสร้างให้เห็นแนวการสร้างหนังตามโครงการเดอะไพเร็ตอะวอร์ดส์ที่ต้องเป็นแนวคิดล้ำยุคล้ำสมัย มากที่สุด

                                       

            จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้นสรุปได้ว่า ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรม  ปริทรรศ ใช้เพื่อสร้างบุคลิกลักษณะนิสัยของงตัวละคร ทั้งการใช้ตัวบ่งชี้การประเมินคุณภาพการศึกษาของสมศ.และการให้คะแนนของกรรมการทั้งสามคน  แสดงให้เห็นลักษณะนิสัยของหม่อมแม่เป็นตัวละครที่มีแนวคิดยุคเก่า ส่วน ดร.พิศเมรีเป็นตัวละครที่มีแนวคิดยุคใหม่ นอกจากนี้ยังมีการนำตัวบทที่เป็นนิทานเรื่อง อาละดินมานำเสนอเพื่อแสดงบุคลิกลักษณะของพิมพ์โรจน์ว่าเธอเป็นตัวละครที่มีแนวคิดล้ำยุคสมัย

 

 

ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรมนอกจากปริทรรศ หุตางกูร ใช้เพื่อสร้างบุคลิกลักษณะให้กับตัวละครดังกล่าวมาแล้วข้างต้น ยังมีการใช้ตัวบทจากวรรณกรรมเพื่อช่วยในการดำเนินเรื่อง เช่น  เพื่อแสดงแนวคิดของหม่อมเจ้ากุสุมา  ระดวงเดือน ที่ผู้แต่งเลือกที่จะใช้ตัวบทเป็นพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชการที่ ๕) มากล่าวซ้ำอีกครั้งหนึ่ง

 

ในวันประกาศผลรางวัลเดอะไพเร็ตอะวอร์ดส์ ก่อนที่หม่อมแม่จะเดินทางไปยังโรงแรมที่จัดงานประการผลรางวัล หม่อมแม่ได้อ่านกระแสพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า

 

๖.๓๐ น.   วันที่  ๘ สิงหาคม  ๒๕๕๓  ณ  วังของหม่อมแม่

“..........บัดนี้เราเห็นว่าเป็นเวลาอันสมควรแล้ว  แลพร้อมด้วย

ความเห็นชอบแห่งผู้ซึ่งเป็นที่ปรึกษาราชการทั้งหลายของเรา   จึงได้กำหนด

เวลาที่จะออกจากพระราชอาณาจักรของเราไปในเร็ว ๆ นี้

“ก็การที่เราจะไปในครั้งนี้เป็นระยะทางไกลและเป็นนานเวลา 

 จึงเป็นการจำเป็นที่จะต้องคิดจัดการป้องกันรักษาพระราชอาณาจักรนี้  

ไม่แต่มิให้มีเหตุอันตรายเสื่อมทรามเท่านั้น   จะต้องจัดการให้ราชการทั้งปวง

ดำเนินไปอย่างสม่ำเสมอ   การเปลี่ยนแปลงอันใดที่เราได้จัดแล้วหรือได้เริ่ม

ขึ้นใหม่ให้ดำเนินไปโดยดีตามความมุ่งหมาย   เพื่อให้เป็นที่มั่นคงใน

การปกครองรักษาและระวังกิจสุขทุกข์ของราษฎรทั้งปวงให้ปกติเวลาเราอยู่.......... ”

(กรูกันออกมา   หน้า   ๑๗๓)

 

            จากตัวบทพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชการที่ ๕ แสดงให้เห็นแนวคิดของหม่อมแม่ว่าต้องรักษาเอกลักษณ์และเสริมสร้างความเข้มแข็งของบริษัทกู้แก้วพิกเจอร์ ให้คงอยู่ต่อไป ดังนั้นการอ่านพระราชดำรัสดังกล่าวจึงเป็นเสมือนตัวแทนแนวคิดของหม่อมแม่ที่ยังคงต้องการรักษาแนวความคิดที่จะสร้างภาพยนตร์เพื่อสร้างสรรค์สังคมต่อไป โดยเฉพาะช่วงที่ว่า “การเปลี่ยนแปลงอันใดที่เราได้จัดการแล้วหรือได้เริ่มขึ้นใหม่ให้ดำเนินไปโดยดีตามความมุ่งหมาย เพื่อสร้างความมั่นคงในการปกครองรักษา...”  แสดงให้เห็นถึงแนวคิดของหม่อมแม่อย่างชัดเรื่องความต้องการักษาชื่อเสียงของบริษัทต่อไปและช่วยให้การดำเนินเรื่องชัดเจน

 

            ในตัวบทประเภทลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในวรรณกรรมที่ ปริทรรศ นำมาใช้เพื่อการดำเนินเรื่องอีกตัวอย่างหนึ่ง คือ การกล่าวเพื่อให้กำลังใจในความรักของหม่อมกู้กับนางอรุณโดยตัวละครที่ออกมาปรากฏจริงจากเรื่องเล่าของวานพ ชื่อ เรืองรัตน์ ว่า

 

                                “ความรักเหมือนโรคา บันดาตาให้มืดมน  ไม่ยินและไม่ยล อุปสัคคะใดๆ “

 

                                                                                                                                (กรูกันออกมา หน้า ๑๘๙)

 

            ตัวบทดังกล่าวข้างต้นนั้น ปริทรรศ นำมาจากวรรคดีเรื่อง มัทนะพาทา พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชการที่ ๖)  คือคำพูดของนางมัทนาทที่พูดโต้ตอบจอมเทพสุเทษ ซึ่งตามตัวบทเดิมนางมัทนากล่าวเพื่อต้องการบอกถึงโทษของความรักของจอมเทพสุเทษต่อนาง แต่ปริทรรศใช้ตัวบทนี้เพื่อให้กำลังใจในความรักของหม่อมกู้กับนางอรุณ ช่วยให้การดำเนินเรื่องไปสู่ความคลี่คลายความขัดแย้งภายในจิตใจของตัวละครอย่างหม่อมกู้ได้บริบูรณ์

           

๒.๑.๒  ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในภาพยนตร์

 

ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในภาพยนตร์ คือ ตัวบทที่ผู้แต่งนำมาจากตัวบทที่ปรากฏก่อนแล้วในภาพยนตร์ ทั้งจากชื่อเรื่อง ตัวละคร และฉาก

 

ในนวนิยายเรื่อง กรูกันออกมา ปริทรรศ หุตางกูร นำตัวบทในลักษณะดังกล่าวมาใช้เพื่อบอกลักษณะนิสัยของตัวละคร

 

          การประกวดพล็อตบทภาพยนตร์ ในโครงการ “เดอะไพเร็ตอะวอร์ดส์” ของบริษัทกู้แก้วพิกเจอร์ โดยมีหม่อมแม่(หม่อมเจ้ากุสุมา  ระดวงเดือน)และ หม่อมกู้(หม่อมกู้แก้ว  ระดวงเดือน) เป็นเจ้าของบริษัท  มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการค้นหาผู้ที่มีแนวคิดที่ล้ำยุค  หม่อมกู้จึงต้องหากรรมการที่มีแนวคิดล้ำยุคเช่นกันมาร่วมเป็นกรรมการตัดสินรางวัลไพเร็ตอะวอร์ดส์  เขาจึงตัดสินใจ เลือก ดร. พิศเมรี  เพ็ญพยัคฆ์ มาร่วมเป็นกรรมการตัดสินในครั้งนี้

 

หม่อมตัดสินใจเลือก ดร. พิศเมรีมาร่วมงาน   เธอเป็นนักวิชาการ

และนักออกแบบที่ถวิลแนวคิดซาดิสต์ – ไซไฟ   เขาลือกันอย่างนั้นจริง ๆ  

รวมทั้งที่เคยมีประสบการณ์ร่วมทีมภาพยนตร์แอนิเมชั่น “เดอะไฟนอลแฟนตาซี”

ทั้งสองภาค   กับประสบการณ์สร้างสรรค์เกมประเภททำลายล้างยอดฮิต  

“เดอะคิงออฟคิลเลอร์”   ก่อนจะมาถึง “เดอะควีนออฟคิลเลอร์”  

(กรูกันออกมา  หน้า  ๓)

 

            จากตัวบทข้างต้น ปริทรรศ ใช้ตัวบทที่เป็นชื่อบทภาพยนตร์แอนนิเมชั่น ชื่อดัง คือ“เดอะไฟนอลแฟนตาซี”  และชื่อเกมชื่อดัง คือ “เดอะคิงออฟคิลเลอร์ มากล่าวซ้ำเพื่อ แสดงให้ผู้อ่านได้รับรู้ลักษณะนิสัยของ ดร. พิศเมรี  เพ็ญพยัคฆ์  ว่าเธอมีความสามารถและแนวความคิดเป็นอย่างไร  จากชื่อภาพยนตร์และชื่อเกมดังกล่าวแสดงให้เห็นลักษณะนิสัยของ ดร. พิศเมรี ว่าเป็นผู้หญิงที่มีความสามารถทางด้านงานแอนนิเมชั่น เพราะภาพยนตร์เรื่องเดอะไฟนอลแฟนตาซีสร้างขึ้นจากแอนนิเมชั่นที่สวยงามทั้งเรื่อง  ส่วนเกม“เดอะคิงออฟคิลเลอร์”   เป็นเกมชื่อดังที่มีแนวคิดเน้นการทำลายล้างขั้นสูง สะท้อนให้เห็นลักษณะนิสัยอีกประการของ ดร. พิศเมรี ว่านอกจากเธอจะเป็นผู้หญิงเก่ง มั่นใจในตนเองสูงแล้ว เธอยังมีแนวคิดซาดิสต์  นิยมความรุนแรง

 

          นอกจากนี้ ปริทรรศ ยังแสดงให้เห็นบุคลิกลักษณะนิสัยของ ดร. พิศเมรีโดยใช้ตัวบทเป็นชื่อภาพยนตร์ Fahrenheit  9/11 ของไมค์มัวร์  อีกด้วย

 

การประกวดพล็อตภาพยนตร์ของโครงการ เดอะไพเรตอะวอร์ดส์ หลังจากที่ผู้เข้าแข่งขันเล่าเรื่องจบ จะเป็นการให้คะแนนและการถกเถียงกันของคณะกรรมการ เมื่อพิมพ์โรจน์ผู้เข้าแข่งขันคนแรกเล่าเรื่องจบจึงเป็นการให้คะแนนและถกเถียงกันของคณะกรรมการ คือ หม่อมแม่กับดร. พิศเมรี ซึ่งเป็นผู้ที่มีแนวคิดขัดแย้งกันอย่างรุนแรง  จึงมีข้อถกเถียงกันถึงคะแนนที่ดร.พิศเมรี ให้พิมพ์โรจน์ 

 

หม่อมแม่ :  คะแนนคุณ  ดร. พิศนี่  เดี๊ยนว่ามันเชียร์ออกนอกหน้านะ  มีเนื้อหาตรงไหน

บ้างตามที่คุณใส่คะแนนคือดีมาก  ช่องสร้างภูมิปัญญาสังคม  รวมทั้งคะแนนสร้างสรรค์

ที่ให้ระดับดีมาก

ดร.พิศเมรี :  พิศมีเหตุผลค่ะ  หม่อมแม่  คะแนนไม่ได้ให้ชุ่ยๆ  เรื่องซือนามิมันนี่

ของพิมพ์โรจน์มีบางอย่างที่คล้ายกับ  Fahrenheit  9/11 ของไมค์มัวร์  มันไม่จำเป็นต้อง

เน้นตัวพระเอกนางเอก  แต่มีการเลี้ยงประเด็นให้ขบคิดทางปัญญามากกว่า  พิศชอบ

ความคิดว่าเงินคืองูพิษที่ฉกกล้ามเนื้อของเมืองจนง่อยเปลี้ย  ซึ่งนั่นต้องอาศัยการ

สร้างสรรค์ชั้นเลิศ  บทหนังของพิมพ์โรจน์กำลังตั้งประเด็นให้สังคมได้ขบคิดว่า 

แท้จริงเงินอาจเป็นงูเห่าในอ้อมกอดชาวนา

(กรูกันออกมา  หน้า  ๒๑)

 

            การที่ผู้แต่งใช้ตัวบทที่เป็นชื่อภาพยนต์กับ  Fahrenheit  9/11 ของไมค์มัวร์  เพื่อเป็นการยกตัวอย่างอธิบายเหตุผลของตัวละครอย่างดร.พิศเมรี นั้น ปริทรรศใช้เพื่อแสดงให้เห็นลักษณะนิสัยของดร. พิศเมรีและแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างเรื่องของพิมพ์โรจน์กับ Fahrenheit  9/11 ของไมค์มัวร์  ว่ามีลักษณะคล้ายกันจึงส่งผลให้เรื่องเล่าของพิมพ์โรจน์มีลักษณะความเป็นสากล อีกด้วย

 

          ลักษณะบุคลิกนิสัยของ ดร.พิศเมรีในการเป็นผู้หญิงที่เป็นนักต่อสู้ปริทรรศ ใช้ตัวบทที่เป็นชื่อภาพยนตร์และชื่อตัวละครนำเสนอลักษณะดังกล่าวของดร.พิศเมรี

 

จากการตัดสินเรื่องพล็อตเรื่องซือนามิมันนี่  ที่ดร.พิศเมรี กับหม่อมแม่มีการถกเถียงกันถึงความเหมาะสมของคะแนนที่ให้แตกต่างกันอย่างสุดขั้ว หลังจากตัดสินจบดร.พิศเมรีจึงขึ้นไปสูบบุหรี่บนดาดฟ้าและคิดว่าตัวเองต้องเป็นนักต่อสู้และต้องต่อสู้กับความคิดเก่าๆของหม่อมแม่  ดังที่เธอกล่าวว่า

 

เธอคิดว่าหม่อมกู้ใจกว้างกว่าในแนวทางเนื้อหาที่แตกต่าง  เธออัดเฮือกสุดท้าย

ก่อนขยี้ด้วยปลายรองเท้าบู๊ตส้นสูงหัวแหลม  และคิดว่าคงต้องสวมวิญญาณเดอะไบรด์

ในภาพยนตร์เรื่อง  คิลบิล เพื่อฟาดฟันอย่างตรงไปตรงมา

(กรูกันออกมา  หน้า  ๒๕)

            ตัวบทข้างต้น ผู้แต่งใช้ตัวบทที่เป็นชื่อตัวละครและชื่อภาพยนตร์เพื่อแสดงให้เห็นการต่อสู้ความแตกต่างของขั้วแนวคิดเก่ากับใหม่ คือ การต่อสู่ของตัวละครอย่างดร.พิศเมรีซึ่งมีแนวคิดขั้วใหม่กับหม่อมแม่ซึ่งมีแนวคิดขั้วเก่า  ต้องเข้มข้นและต้องเอาชนะความคิดเก่าให้ได้

 

            จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้นแสดงให้เห็นว่าปริทรรศใช้ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในภาพยนตร์เพื่อแสดงลักษณะนิสัยของตัวละคร จากการใช้ชื่อภาพยนตร์และชื่อตัวละครในภาพยนตร์

 

๒.๑.๓  ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในศิลปะ

 

 ลักษณะความเป็นสหบทจากตัวบทที่ปรากฏในศิลปะ  คือ ตัวบท(text) ที่เป็นชื่องานศิลปะ รวมถึงการนำรูปแบบของการนำเสนองานศิลปะมากล่าวซ้ำในงานเขียน(fiction )อีกครั้งหนึ่ง

 

ในนวนิยาย เรื่อง กรูกันออกมา  ปริทรรศ หุงตางกูรใช้สหบทในลักษณะนี้เพื่อสร้างฉากในเรื่องให้มีความชัดเจนและเพื่อสร้างความขัดแย้งของตัวละคร 

 

ปริทรรศ  ใช้สหบทลักษณะนี้เพื่อสร้างฉากให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ในตอนที่หม่อมกู้พานางอรุณไปส่งที่โรงพยาบาล ขณะหม่อมกู้นั่งรออยู่หน้าห้องฉุกเฉินนั้น เห็นภาพความวุ่นวายของโรงพยาบาล ทั้งคนป่วย หมอ พยาบาล มีคนป่วยร่างกายเต็มไปด้วยเลือด วัยรุ่นถูกฟัน คนเป็นโรคไต โรคเอดส์  โรคมะเร็ง ขณะที่คิดไปนั้นราวกับว่าตนเองกำลังจะบรรลุธรรม แต่หม่อมกู้ก็ทนต่อสภาพเช่นนั้นไม่ไหว จึงเดินไปแผงหนังสือใกล้ๆ และเลือกหยิบนิตยสารหัวนอกชื่อ FHM มีรูปนางแบบกำลังโพสท่าในชุดบิกินี่อย่างเย้ายวน หม่อมกู้จึงซื้อและเดินถือกลับมาอ่านนั่งที่เดิมอย่างสบายใจ แต่อ่านได้ไม่นาน  ก็มีเสียง คนเจ็บ คนป่วยร้องไห้ไม่หยุด และอีกฟากหนึ่งของอาคารมีการก่อสร้างอาคารใหม่เสียงดังอึกทึก หม่อมกู้จึงอุทานออกมาว่า

 

                        “มันอะไรกันวะ  ที่นี่เหมือนนั่งอยู่ในฉากสงคราม  หรือในภาพเกอร์นิกา

ของปีกัสโซ”

(กรูกันออกมา  หน้า  ๖๖)

 

 

 

 

 

 

 

                        รูปที่ ๑ แสดงภาพผลงานของ Picasso ชื่อภาพ เกอร์นิกา(Guernica)

ที่มา: สมเกียรติ ตั้งนโม. [ออนไลน์]. URL:http://www.smarttoday.com/board/home/      

         space.php?uid=21&do=blog&id=26 เข้าถึงเมื่อ วันที่ ๕ มกราคม ๒๕๕๔

 

            คำอุทานของหม่อมกู้  ปริทรรศ ได้ใช้ตัวบทเป็นชื่องานภาพเขียนอันโด่งดัง ชื่อว่า เกอร์นิกาของปีกัสโซ” มากล่าวเพื่อเปรียบเทียบแสดงให้เห็นว่าการตีความตัวบทนั้นขึ้นอยู่กับผู้อ่านมิได้ขึ้นอยู่กับที่ผู้เขียนเสนอเพียงผู้เดียวเพราะใน  ภาพเกอร์นิกาของปีกัสโซ” เราสามารถตีความได้ถึงความวุ่นวายของโรงพยาบาลกับความวุ่นวายของสงครามในภาพเป็นอย่างเดียวกันแต่ผู้อ่านจะเข้าใจได้ดีนั้นจำเป็นต้องเคยเห็นภาพดังกล่าวมาก่อน การใช้ตัวบทที่เป็นชื่อภาพวาดทางศิลปะมากล่าวนั้นช่วยให้ผู้อ่านตีความและจิตนาการฉากและบรรยากาศที่วุ่นวายของโรงพยาบาลวุ่นวายของโรงพยาบาลได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

 

ปริทรรศ  หุตางกูร ใช้ลักษณะสหบทที่เป็นการกล่าวอ้างถึงตัวบทที่เป็นรูปแบบการนำเสนอของศิลปะเรื่อง การจัดวาง (Installation  Art)   เพื่อดำเนินเรื่องไปสู่ความขัดแย้งของตัวละคร โดยเรื่องเริ่มจากการ เรื่องเล่าของนิตย์กำลังเล่าถึงตอนที่ท่านเศรษฐีต้องไปออกรายการที่ตัวเองคิดขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต้องการอยากดังของตัวเอง ขณะเดียวกันภรรยา (เมียเด็ก) ของท่านเศรษฐีหาได้สนใจตามคำขอของท่านเศรษฐีที่ต้องการให้เธอรอรับโทรศัพท์จากรายการเกมโชว์ของท่านอยู่ที่บ้าน แต่เธอกลับออกไปช็อปปิ้งตามปกวิสัยของเธอ ระว่างทางไปช็อปปิ้งนั้นรถเกิดยางแตก หน้าหอศิลปะและเธอได้เดินเข้าไปในหอศิลป์

 

ในหอศิลป์โอ่โถงโล่งใหญ่ไฟสลัวกำลังมีงานแบบจัดวาง  (Installation  Art)  

เธอเข้าไปก็รู้สึกงุนงงเมื่อพบร่างขอทานถูกนำมาวางตั้งเรียงรายตามจุดต่าง ๆ

 มีทั้งคนแก่หญิง   ชาย   เด็กแขนขาด้วน   เธอเหลือบอ่านป้ายชื่อนิทรรศการ

ชื่อ “ขอ ขอ ขอ ” เมื่อเธอเดินเข้ามาอีก   ขอทานที่นั่งนิ่งตามมุมห้องในตอนแรก

เริ่มขยับส่งเสียงขอเงิน