เพลงลูกกรุงลูกทุ่งที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงลาวเจริญศรี

๑. เพลงลาวเจริญศรีเป็นเพลงเริ่มแรกในตับเรื่องพระลอ ประกอบด้วยเพลง ๒ เพลงคือเพลงลาวเล็กตัดสร้อย ๒ ชั้น และเพลงลาวเล่นน้ำ ๒ ชั้น บรรเลงและขับร้องติดต่อกัน เพลงลาวเล็กตัดสร้อยมีเนื้อร้องขึ้นต้นว่า “อายุเยาวเรศรุ่นเจริญศรี พระเพื่อนพี่แพงน้องสองสมร” คนจึงนิยมเรียกชื่อเพลงนี้ว่า “เพลงลาวเจริญศรี” และเรียกชื่อเพลงทั้งตับว่า “ตับลาวเจริญศรี” หรือ “ตับเจริญศรี”

๒. ตับลาวเจริญศรีประกอบด้วยเพลงสำเนียงลาวที่ไพเราะ ๘ เพลง คือ เพลงลาวเล็กตัดสร้อย ๒ ชั้น (ปกติเพลงลาวเล็กมีสร้อยแต่ที่นำมาเล่นในตับลาวเจริญศรีนั้นตัดส่วนที่เป็นสร้อยออก จึงเรียกว่าลาวเล็กตัดสร้อย) ลาวเล่นน้ำ ๒ ชั้น ลาวกระตุกกี่ ๒ ชั้น กระแตเล็ก ๒ ชั้น ดอกไม้เหนือ ๒ ชั้น ลาวเฉียง ๒ ชั้น ลาวครวญ ๒ ชั้น และลาวกระแซ ๒ ชั้น เนื้อร้องกล่าวชมโฉมพระเพื่อนพระแพงให้พระลอฟังจนเกิดจินตนาการ “จะหางามสามโลกก็เหลือหา สมเป็นนางพญาที่สูงสุด ไม่ควรคู่ผู้ใดในมนุษย์ ควรสมมุติแต่กษัตริย์ขัตติยา เจ้าพิภพองค์ใดไม่สวยสม จะร่วมรสภิรมย์เสน่หา เว้นไว้แต่ละอองพระบาทา นอกนั้นจะหาไม่มีเลย” พระลอฟังเข้าถึงกับเคลิ้ม เลยตัดสินใจลาพระมเหสีและหนีพระชนนีเดินทางไปหาพระเพื่อนพระแพงที่เมืองสอง เนื้อร้องของตับลาวเจริญศรีมาจากบทละครเรื่องพระลอของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) และจากบทละครเรื่องพระลอของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ นอกจากเพลงลาวเจริญศรีที่ดังมากแล้ว ตับลาวเจริญศรียังมีเพลงลาวครวญที่ดังพอกันเนื่องจากบทร้องกินใจผู้ฟัง เป็นตอนที่พระลอหลังจากที่หนีพระชนนีออกจากเมืองเพื่อไปหาพระเพื่อนพระแพงแล้วหวนนึกคะถึงถึงแม่ เนื้อร้องมีว่า “โอ้พระชนนีศรีแมนสรวง จะโศกทรวงเสียวรู้สึกระลึกถึง ไหนทุกข์ถึงบิตุรงค์ทรงรำพึง ไหนโศกซึ้งถึงตูผู้หทัย ร้อยชู้หรือจะสู้เนื้อเมียตน เมียร้อยคนหรือเท่าพระแม่ได้” เพลงตับลาวเจริญศรีนี้เป็นคนละตับกับ “ตับพระลอคลั่ง” ซึ่งมีเนื้อหาใกล้เคียงกันกับตับลาวเจริญศรี

๓. ผู้แต่งเพลงลาวเล็กนั้นไม่ปรากฏหลักฐานว่าใครแต่ง ส่วนเพลงลาวเล่นน้ำนั้น หม่อมหลวงต่วนศรี วรวรรณ พระชายาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์เป็นผู้แต่งทำนองเพื่อใช้ประกอบการแสดงละครมาก่อน สำหรับผู้นำเพลงมาแต่งเรียงกันเป็นตับลาวเจริญศรีนั้น ตามประวัติที่ปรากฏ จางวางทั่ว พาทยโกศล เป็นผู้เรียบเรียงและนำมาขับร้องบรรจุเพลงเป็นคนแรก  

๔. โน้ตเพลงลาวเล็กตัดสร้อย ท่อน ๑

----	----	-มํซํรํ	มํรํดํล	----	----	-มํซํรํ	มํรํดํล
--ดํล	ซมซล	-ด-ร	-ม-ซ	----	----	-ลซม	ซรมซ
---ดํ	---ล	-ซ-ม	-ร-ด	-ลลล	ซมซล	-ดํรํมํ	-รํ-ดํ

ลาวเล็กตัดสร้อย ท่อน ๒

----	----	-มํซํรํ	มํรํดํล	----	----	ซลซม	ซรมซ
----	---ด	---รํ	ดํลซดํ	----	----	-ซ-ม	-ซ-ล
ดํลซม	ซรมซ	----	----	ดํรํดํล	-ซ-ม	-ซํดํรํ	มํรํดํล
---ดํ	---ซ	-ม-ซ	-ล-ดํ

ลาวเล่นน้ำ 

----	----	-ดรม	-ซ-ล	-ดํ--	-มํซํรํ	มํรํดํล	ซม-ซ
----	----	-มมม	-ร-ม	-ซ--	-ดํ-ล	-ซ-ม	รด-ร
----	----	-ม-ซ	-ดํ-รํ	--ดํล	ซมซล	-ดํ-รํ	ดํมํรํรํ
----	----	-มํ-รํ	ซํมํมํมํ	-มํ-รํ	ซํมํมํมํ	--ซํรํ	ดํมํรํดํ

๕. เนื้อร้องเพลงลาวเจริญศรี

ลาวเล็กตัดสร้อย ท่อน ๑
“อายุเยาวเรศรุ่นเจริญศรี พระเพื่อนพี่แพงน้องสองสมร”
ลาวเล็กตัดสร้อย ท่อน ๒
“(เอ๋ย)งามองค์งามทรงอ่อนซ้อน ดังอัปสรหยาดฟ้าลงมาเอย”

ลาวเล่นน้ำ

“แม่คุณเอ๋ยเราบ่เคยพบเจ้า สองนางลำเพาสูเจ้างามตา

สาวใดบ่เหมือน สองเพื่อนแพงนา แต่ข้อยดูมา ลักขณาบ่ปาน”

๖. ฟังเพลงลาวเจริญศรี

• ขับร้องโดยสุรางค์ ดุริยพันธ์ http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=skylove&month=09-2007&date=09&group=2&gblog=11
• ขับร้องโดยดวงพร ผาสุข http://www.4shared.com/audio/nuvwBWag/06_.htm
• ขับร้องโดยวงจันทร์ ไพโรจน์ (เพลงลาวเจริญศรีและเพลงลาวกระตุกกี่)http://www.4shared.com/audio/0r8wR_G2/_-__.htm
• เดี่ยวขิมเพลงลาวเจริญศรี http://www.phrapiyaroj.com/diawkhim/page5.html

๗. ยังมีการนำเอาเพลงลาวเจริญศรีไปแต่ดัดแปลงเป็นเพลงประกอบระบำรำฟ้อน ชื่อว่า “รำลาวเจริญศรี” ครูมนตรี ตราโมท แต่งบทร้อง

“ผู้ปรากฏยศศักดิ์เจริญศรี                    ซึ่งเป็นที่ชนเคารพนอบนบไหว้

ย่อมได้สร้างคุณงามความดีไว้               จึงยังให้ไกรเกริกเกียรติคุณ

การสะสมความดีมีในตน                       เหมือนเก็บผลเพิ่มไว้ใช้เกื้อหนุน

ยิ่งได้มากยิ่งทวีให้มีทุน                        คอยค้ำจุลเทิดทวีศักดิ์ศรีเอย”

http://www.thaidances.com/vdo_demo/21_6.htm

๘. มีการดัดแปลงทำนองเพลงลาวเจริญศรี ๒ ชั้นเป็นเพลงลูกกรุงลูกทุ่งเท่าที่รวบรวมได้จำนวน ๗ เพลง  โดยเพลงที่ (๖) – (๗) ดัดแปลงทำนองเฉพาะเพลงลาวเล่นน้ำ

(๑) เพลงจำใจจำจาก คำร้อง เกษม ชื่นประดิษฐ์ ทำนอง สมาน กาญจนผลิน (๒๔๖๔-๒๕๓๘) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทยสากล ประจำปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ร้องคู่ พิทยา บุณยรัตพันธ์ (๒๔๗๖-๒๕๕๓) เพลงนี้บรรเลงดนตรีไทยผสมสากลในลักษณะ “สังคีตประยุกต์” ซึ่งสมาน กาญจนผลินเป็นคนคิดขึ้น

เนื้อร้องเพลงจำใจจำจาก

“(ญ) เห็นดาวจะเคลื่อน เห็นเดือนจะคล้อย ใจจะพลอยลอยลับดับสลาย
(ช) เหมือนใจพี่ขาดหาย เสียดายจำใจจำจาก พี่ต้องพรากจากขวัญกานดา
(ญ) คงนับวันละห้อย หลงคอยหา
(ช) คอยคิดถึงพี่บ้างหนา เจ้าคอยแล้วพี่จะมาปลอบขวัญ
(ญ) พี่อย่าทอดทิ้ง ขอให้จริงเหมือนดังคำมั่น ถึงวันพี่ต้องมาหา
(ช) พี่จะคอยส่งใจฝัน ถึงน้องทุกวันไม่คลาดคลา
(ญ) เกรงนานวันหน่อยเถิดหนา น้องกลัววาจาจะกลับกลาย
(ช) รักล้นทรวงพี่ ถึงนานไปสักกี่ปี ไม่มีสิ้นรักมลาย
(ญ) พี่อย่ารักเพียงลม ๆ ลวงให้น้องตรมใจตาย
(ช) น้องตายพี่ขอตายตาม”
http://www.4shared.com/audio/Vil41Zk5/_-_.htm

 (๒) เพลงคอยอ้อมกอดพี่ สง่า อารัมภีร (๒๔๖๔-๒๕๔๒) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (เพลงไทยสากล) พ.ศ. ๒๕๓๑ เป็นผู้แต่ง ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ขับร้อง บันทึกเสียงครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๐ เพลงนี้บางทีก็เรียกว่าเพลง “คอยอ้อมอกพี่” หรือ “อ้อมอกพี่”

เนื้อร้องเพลงคอยอ้อมกอดพี่

“แก้วเอ๋ยแก้วตา พี่จากเจ้ามา โอ้แก้วตาอยู่ดีหรือไฉน คิดถึงนุชสุดอาลัย เคลิ้มไปครานวลพักตร์เจ้า หยอกเย้าเคล้าทรวงพี่เชย
วอนระริกกระซิกกระซี้ เสียงน้องพี่พร่ำเฉลย เออ......เอย หยอกเย้าเจ้าเอ๋ย เฝ้าชื่นเชยรสสวาท เอ๋ยหยาดพร่างพรม
โอ้เจ้าดวงสมร คงร้าวรอนรานระทม ขวัญเอยอย่าตรม ขวัญจงข่มอย่าร่ำไห้ คอยอ้อมอกพี่ ที่แรมไกล จันทร์เจ้าแจ่มดวงคราใด จงฝากใจให้พี่เชย”

http://www.4shared.com/audio/M4E5XJl3/0043-_-_.htm

(๓) เพลงสวยไม่สร่าง แต่งโดย สง่า  อารัมภีร เมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๕๐๗ ชาญ เย็นแข ขับร้อง

เนื้อร้องเพลงสวยไม่สร่าง                

“อายุมากแล้ว ยังสวยไม่สร่าง พิศแก้มปากคาง หานางใดไป่เหมือน พักตร์ผ่องจิ้มลิ้ม แย้มยิ้มดุจดวงเดือน แม่เสมือนกระดังงาลนไฟ

งามเอวองค์ พาให้หลงใหล (ฮัม) ช่างงามวิไล ไม่แต่งเสริม เหมือนใครๆ สาวรุ่นไหนจะปาน

แม่คุณเอ๋ย ข้อยบ่เคยพบผ่าน บัวทองสะคราญ พุ่งตระหง่านไม่คล้อยเลย กายแม่กลิ่นหอม ใครได้ชมเชย เป็นโชคยิ่งวอทองเกย โอ้อกเอ๋ย บุญเราไม่มีพอ”

http://www.mixpod.com/playlist/38394494 

http://www.4shared.com/audio/RG0_JXqx/02__MP3.htm 

(๔) เพลงเหยื่อรายใหม่ ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ดาวใจ ไพจิตร ขับร้อง

เนื้อร้องเพลงเหยื่อรายใหม่

“ก็คุณมีเมียแล้ว ยังเจื้อยยังแจ้วจีบฉันทำไม แกล้งทำลุ่มหลง นี่คงคิดว่าเหยื่อรายใหม่ ชอบสิ่งใดหนาซื้อหามาให้ โอนอ่อนผ่อนตามทุกโมงยามเอาใจ ไม่ชอบสิ่งไหนไม่ขัดใจซักครา
เคยเห็นใจเข้าใจคุณบ้าง เกือบจะหลงทางรักร่วมชีวา แต่พอนึกขึ้นมา ไปแย่งสามีเขามันบาปกรรม
ให้ไปเป็นเมียน้อย มีหนึ่งในร้อยที่มิชอกช้ำ น้ำใต้ศอกเขา กว่าจะถึงเรากลืนกล้ำ ตำแหน่งเลื่อนลอย  เมียน้อยมักโดนยีย่ำ มิใช่ขาดแคลน เราก็มีแฟนประจำ อย่าตามราวี เหยื่อรายนี้ขอลา”

http://www.baanbaimai.com/forum/index.php?topic=6736.0

http://www.4shared.com/audio/P0zWPm7i/026__-__.htm

(๕) เพลงเมียน้อย ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง สุเทพ วงศ์กำแหง ขับร้อง ร้องแก้เพลงเหยื่อรายใหม่

เนื้อร้องเพลงเมียน้อย

“โอ้กระไรใจเอ๋ย มาเปรียบมาเปรยว่าฉันเจ้าชู้ รักจริงดอกหนา ใช่มาฝืนหน้าแกล้งตู่ แฟนเก่าคนนั้นทุกวันก็ยังอยู่ แฟนใหม่คนนี้สมกันดีเนื้อคู่ ได้โปรดตรองดูอยากให้รู้ความนัย
ทำน้อยใจเสียใจใยเล่า สิทธิ์เป็นของเรารักใครก็ได้ หากใจซึ้งใจ มิใช่แย่งใครเขามาครอบครอง
ได้เธอเป็นเมียน้อย ตำแหน่งเลิศลอยผิดหรือจะลอง เพราะเธอหวั่นไหว จิตใจของเธอจึงข้อง มีดื่นเป็นร้อยเมียน้อยที่เขายกย่อง จะหวั่นไปใยมีใช้ให้เพลินเงินทอง อยากเป็นเจ้าของครอบครองก็เชิญ”

http://www.baanbaimai.com/forum/index.php?topic=6736.0

http://www.4shared.com/audio/jFmBs5ft/025__-__.htm

(๖) เพลงรักทรมาน ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง อรวรรณ วิเศษพงษ์ อรวี สัจจานนท์ ขับร้อง

เนื้อเพลงรักทรมาน

“เกลียดดวงใจตัวเองนัก รักใครไม่เคยได้ชื่นชม มัวแต่เพลินเชื่อคารม เขาลวงจนตรมตลอดใจ เจ็บช้ำคราวก่อน ร้าวรอนจนสุดจะทน กี่คนที่ทิ้งเราไป แรกบอกรักเราจริงจริง  นานหน่อยทิ้งเราจนไกล แล้วใครไม่ช้ำอุรา

จากกันทีที่เคยรัก รักลวงจนใจเราด้านชา คอยรอคนที่เมตตา หลงรอคอยมาจนเนิ่นนาน ความรักเราแน่แท้จริงก็แต่ในฝัน ตื่นพลันขื่นขมซมซาน ทนอยู่ทั้งดวงชีวี มีแต่ทุกข์ทรมาน ร้าวรานจากนี้จนตาย”

อรวรรณ วิเศษพงษ์ ขับร้อง

http://www.youtube.com/watch?v=lAwd8I9_-XI

http://www.youtube.com/watch?v=1JUnv1fFSE4&feature=related

http://www.4shared.com/audio/g84xCDiv/_-__.htm

อรวี สัจจานนท์ ขับร้อง

http://www.charyen.com/jukebox/play.php?id=11869

http://www.4shared.com/audio/mz7jvxKZ/______1_-12-.htm

ยังมีเพลงที่ชื่อเดียวกันคือเพลงรักทรมาน พยงค์ มุกดา แต่ง สายัณห์ สัญญา ร้อง เนื้อร้องขึ้นต้นว่า “กรรมอันใดฉันได้สร้างทำ พบคนงามใจดำ ทำให้เรารัก” เป็นเพลงลูกทุ่งที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงไทยชื่อ “จันทร์โลม” นอกจากนั้นยังมีเพลงลูกทุ่งรักทรมานของศรเพชร ศรสุพรรณ และรักทรมานซึ่งเป็นเพลงเพื่อชีวิตอีกด้วย แสดงว่าชื่อรักทรมานเป็นชื่อเพลงยอดนิยมเพราะมีอย่างน้อย ๔ เวอร์ชั่น

(๗) เพลงสิ่งที่แม่ให้มา ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง สายัณห์ สัญญา ขับร้อง

เนื้อร้องเพลงสิ่งที่แม่ให้มา

“อยากจะกลั้นใจตายนัก รักคนที่มีใจฟุ่มเฟือย คอยรวนเรอยู่เรื่อยๆ เหลือเฟือรักเล่นตลอดมา รอยยิ้ม มีไว้เพื่อเธอ คอยแจกคอยจ่าย ให้ชายเคลิบเคลิ้มอุรา ชายเก่ามิทันไปไกล ชายใหม่ เชื้อเชิญเอามา เคล้าคลออ้อร้อออดอ้อน (หมายเหตุ อ้อร้อเป็นภาษาไทยถิ่นใต้ แปลว่า ดัดจริตดีดดิ้น หรือออกกิริยาอาการเสแสร้งแสดงออกมาจนเกินพอดี เจ้าชู้ แร่ด)
สิ่งที่แม่ให้มานั้น ขวัญตาทำไมใช้ให้เปลือง ชายคนเดียวไม่น่าเคือง นี่เปลืองให้ชายไม่แน่นอน เคยรักเคย ใคร่ หลายคราวเคยให้อภัย แต่เธอกลับมิอาทร ลาก่อนแล้วคนใจบุญ หุ้นส่วนรักจำลาจร ถอนตัวไม่ขอพัวพัน”
http://www.4shared.com/audio/Or8OLZ30/___________.htm

วิพล นาคพันธ์

๓๐ ตุลาคม ๒๕๕๓

อ่านข่าวสารทั้งหมดของวิพล นาคพันธ์ ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/wiphon/toc