เทคนิคการบริหารงานของคุณอำนวย

 

เครือข่ายกองทุนหมู่บ้าน ตำบลในคลองบางปลากด อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ

ในการดำเนินกิจกรรมใด ๆ ก็ตาม จำเป็นต้องมีผู้ที่ทำหน้าที่ในการอำนวยความสะดวกและช่วยเหลือกลุ่ม องค์กร และเครือข่าย ให้มีการดำเนินการบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้

คุณอำนวย ต่างจาก คุณอำนาจ เพราะแนวการดำเนินงานตั้งแต่เริ่มจนกระทั่งจบของคุณอำนวยคือ ไปไหนไปด้วยกัน แต่หากเป็นคุณอำนาจเข้ามาก็จะกลับกันไปว่า ต้องไป ต้องทำ

สำหรับพื้นที่ของในคลองซึ่งเป็นชุมชนที่มีการพัฒนาจากเกษตร มาเป็นเมือง เนื่องมาจากมีการขยายตัวของชุมชนและโรงงานอุตสาหกรรมเข้ามาในพื้นที่ ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับที่มีขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ (คนเมืองกรุง)

ในการสังเกต วิเคราะห์ แล้วมองหาคุณอำนวย ในเบื้องต้น ยอมรับว่า ไม่แน่ใจนักว่าอย่างไรที่เรียกว่าคุณอำนวย

คุณลักษณะ “คุณอำนวย”

มีคำถาม 2 คำถาม คือ

1. คุณอำนวยคือใคร

2. คุณอำนวยมีคุณลักษณะอย่างไร

เป็นคำถามที่ตอบแล้ว เราผู้แสวงหาความรู้จะเข้าใจและรู้จักคุณอำนวยมากยิ่งขึ้น

คำถามที่ 1 คุณอำนวยคือใคร จากการเข้ารับการศึกษาเกี่ยวกับการจัดการความรู้ด้วยเวลาที่จำกัด พอจะทราบได้ว่า คุณอำนวยคือ บุคคลผู้ทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยการในการจัดการให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากบุคคลอย่างน้อย 2 กลุ่มคือ กลุ่มผู้ผ่านประสบการณ์หรือ มีความรู้กับกลุ่มผู้กำลังแสวงหาประสบการณ์เพื่อบรรลุผลของเป้าหมายหรือกลุ่มผู้ศึกษาความรู้จากผู้ผ่านประสบการณ์แล้วนำไปใช้ให้เหมาะสมกับสภาพเพื่อการบรรลุเป้าหมายที่ควรจะเป็น คุณอำนวยจะเป็นผู้ดำเนินการให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของทั้ง 2 กลุ่มนี้

จากการศึกษาเพื่อพัฒนาเครือข่ายองค์กรการเงินชุมชน ตำบลในคลองบางปลากด โดยใช้การจัดการความรู้เป็นเครื่องมือนั้น พบว่า บุคคลในพื้นที่ทำหน้าที่นี้ได้เด่นชัดที่สุดคือ คุณเทพพิทักษ์ ทนทาน ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 13 หมู่บ้านสุขสวัสดิ์ อดีตรองประธานกองทุนหมู่ที่ 13 (ลาออกระหว่างการดำเนินการวิจัยยังไม่สิ้นกำหนดเวลา นอกจากนั้นก็จะเป็นประธานกองทุนหมู่ที่ 4….)

คำถามที่ 2 คุณอำนวยมีคุณลักษณะอย่างไร คำถามนี้แม้จะเป็นคำถามที่ 2 รองจากคำถามที่ 1 แต่ถือว่าเป็นประเด็นหลักและประเด็นใหญ่ในหัวเรื่องข้างต้น หากมีคำถามว่า ประโยชน์อะไรกับการศึกษาคุณลักษณะของคุณอำนวย คำตอบที่ตั้งไว้คือ

1. หากผู้ใดต้องการเป็นคุณอำนวย หรือต้องการเลือกให้ใครเป็นผู้ทำหน้าที่เป็นคุณอำนวย การตรวจสอบบุคคลที่มีลักษณะนิสัยโดยธรรมชาติตามคุณลักษณะคุณอำนวยก่อนการปล่อยให้เป็นคุณอำนวยน่าจะดีกว่าการเริ่มฝึกฝนใหม่

2. หากไม่สามารถแสวงหาบุคคลที่มีลักษณะนิสัยโดยธรรมชาติเช่นนั้นได้ ทางเลือกที่ควรจะทำคือ การฝึกฝน อบรมให้เกิดคุณลักษณะดังกล่าว น่าจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับการนำเอาระบบการจัดการความรู้แบบนี้ไปใช้

อย่างไรก็ตาม เมื่อเข้าไปศึกษาเครือข่ายองค์กรการเงินชุมชน ตำบลในคลองบางปลากด พบว่า คุณลักษณะของ “คุณอำนวย” แยกออกเป็น 2 ส่วนคือ 1) คุณลักษณะภายใน 2) คุณลักษณะภายนอก

คุณลักษณะภายใน

คุณลักษณะภายในนอกจากจะเป็นพลังในการเสริมแรงแล้วยังส่งผลต่อความละเอียดถี่ถ้วน ความพิถีพิถัน ความคงเส้นคงวา และความมั่นคงทางอารมณ์ที่ส่งผลมาสู่คุณลักษณะภายนอกได้ด้วยคุณลักษณะภายในของคุณอำนวยโครงการวิจัยการจัดการความรู้เพื่อพัฒนาเครือข่ายฯ ตำบลในคลองบางปลากดนั้น พอจะจำแนกออกได้เป็น 2 ส่วนคือ 1) ส่วนที่เป็นมนุษยธรรม 2) ส่วนที่เป็นมโนคติ 3) ส่วนที่เป็นสามัญสำนึก