สิ้นสงครามโลกครั้งที่ 2 (ค.ศ. 1945) ญี่ปุ่นกลายเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม ความหวังในการสร้างจักรวรรดิญี่ปุ่นที่สร้างมานานนับสิบปีได้พังทลายลง สหรัฐอเมริกาได้เข้ามามีอำนาจในญี่ปุ่นและช่วยพัฒนาญี่ปุ่นจนกลานเป็นมหาอำนาจของโลกได้อีกครั้ง
รัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 1946
หลังจากผ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 แล้ว สหรัฐอเมริกาได้เข้ามาจัดการญี่ปุ่น โดยให้ญี่ปุ่นมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ในปี ค.ศ. 1946 ถือเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ดีที่สุดที่เคยมีมา สมเด็จพระจักรพรรดิทรงประกาศใช้อย่างเป็นทางการ ณ ที่ประชุมสภาไดเอท ในเดือนพฤษจิกายน ค.ศ. 1946 นับว่ามีส่วนสำคัญในการพัฒนาประเทศอย่างยิ่ง ซึ่งมีสาระสำคัญดังนี้
- เป็นการประกาศว่าอำนาจอธิปไตยมาจากปวงชนชาวญี่ปุ่น และให้จักรพรรดิมีแต่เพียงอำนาจตามระเบียบอย่างที่กัตริย์อังกฤษมีเท่านั้น
- มีรายการที่แสดงถึงสิทธิและเสรีภาพของผมเมืองไว้อย่างละเอียด เช่นสิทธิในการทำงาน และเสรีภาพทางสังคม
- กำหนดให้ผู้ใหญ่ทุกคนมีสิทธิในการลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง
- ให้คณะรัฐมนตรีรีบผิดชอบต่อสภาผู้แทนราษฎร
- แยกศาสนาและรัฐออกจากกัน
แนวทางการปฏิรูปประเทศ
- ออกกฏหมายห้ามการผูกขาดทางด้านการค้าเพียงบุคคลกลุ่มเดียว (ไซบัสสุ) จัดตั้งคณะกรรมาธิการควบคุมร้านค้าไม่ให้เกิดการขายตัดราคาหรือขายเกินราคา
- ส่งเสริมให้มีการจัดตั้งสมาคมกรรมกรต่าง ๆ
- ปฏิรูปการเป็นเจ้าของที่ดิน ให้ประชาชนมีที่ดินทำกินในราคาถูก
- กระจายอุตสาหกรรม เพื่อไม่ให้ตกอยู่ภายใต้อำนาจของนายทุนเพีงกลุ่มเดียว
การพัฒนาทางด้านการเมือง
- หลังจากปี ค.ศ. 1961 ญี่ปุ่นทำสัญญาสันติภาพสิ้นสุดการยึดครองจากสหัฐอเมริกา ญี่ปุ่นมีสิทธิในการตั้งกองกำลังเพื่อรักษาตนเองได้เท่านั้น
- หลังจากปี ค.ศ. 1962 ญี่ปุ่นเชื่อว่าสังคมในอุดมคติควรมีลักาณะคือ มีความผาสุขของสังคมประชาชนเหมือนสังคมโซเวีย มีมาตรฐานการครองชีพที่ดีแบบอเมริกา มีสมาชิกรัฐสภาที่ช่ำชองในการโต้เถียงเหมือนกับรฐสภาของอังกฤษ
องค์ประกอบอันนำปสู่ความสำเร็จ
- แม้ญี่ปุ่นจะได้รับความเสียหายจากสงครามมากมาย แต่ความรู้ความสามารถ ทางวิชาการ ความมีระเบียบวินัย ความขยันขันแข็ง ของชาวญี่ปุ่นเองที่ได้วางเอาไว้ในช่วงพัฒนาประเทศก่อนส่งคราม ทำให้ญี่ปุ่นฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว
- ความช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกา เช่นการช่วยซื้อสินค้า และจ้างการบริการของชาวญี่ปุ่นะหว่างเกิดสงครามเกาหลี ทำให้ญี่ปุ่นมีรายได้ นำไปใช้พัฒนาประเศได้อย่างรวดเร็ว
- รัฐบาลส่งเสริมการลงทุน ด้วยนโยบายเกี่ยวกับภาษีและเงินกู้ มีการจัดตั้งองค์กรการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจ
- รัฐธรรมนูญฉบับปี ค.ศ. 1946 ที่สั่งห้ามญี่ปุ่นไม่ให้มี ทหาร ยุทธปัจจัย อาวุธสงคราม ทำให้ญี่ปุ่นไม่ต้องช่เงินในการพัฒนากองทัพ งบประมาณได้นำมาใช้พัฒนาการพัฒนา เศรษฐกิจ วิทยาศาสตร์ การศึกษา สาธารณะสุขได้อย่างเต็มที่
ปัจจุบัน ญี่ปุ่นได้ชื่อว่าเป็นผู้นำด้านเศรษฐกิจประเทศหนึ่งของโลก เป็นประเทศเดียวที่ดำเนินการผลิตเพื่อสันติสุขแทนที่จะผลิตเพื่อสงคราม สินค้าอิเลคโทรนิค อุตสาหกรรมการต่อเรือของญี่ปุ่น เครื่องแต่งกาย อาหารสำเร็จรูป ฯลฯ เป็นที่นิยมไปทั่วโลก
วาทิน ศานติ์ สันติ : เรียบเรียง
จากการเรียนการสอนและหนังสือของ ศ.จันทร์ฉาย ภัคอธิคม. ประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกสมัยใหม่ = History of modern East Asia : HI 461. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2544.
สวัสดีครับ ได้ความรู้เพิ่มเติมได้มากทีเดียว แถมได้ฟังเพลงที่ชอบและหาฟังยาก อย่างนี้ถ้ามีรายการประจำจะติดตามครับ คุ้มทุนเวลาครับ ได้กองทุนปัญญาและกองทุนอารมณ์สุนทรีย์ที่สุดยอดครับ ขอชื่นชม
ขอบคุณมากๆเลยค่ะ><