คราวที่แล้วได้เสนอเรื่องราวการจัดแสดงนิทรรศการถาวรในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร ไปแล้ว 2 หัวข้อ วันนี้เรามาติดตามกันต่อนะค่ะ หัวข้อที่ 3 คือ เรื่องสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ในชุมพร
สมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์
การตั้งถิ่นฐานในสมัยนี้ มีพัฒนาการต่อเนื่องมาจากสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย โดยชนพื้นเมืองมีการรับวัฒนธรรมจากดินแดนภายนอก และเริ่มเคลื่อนย้ายที่ตั้งชุมชนไปสู่พื้นที่ราบใกล้ชายฝั่งทะเลที่มีทางเข้าออกจากแผ่นดินใหญ่สู่ดินแดนอื่นๆ มากขึ้น รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงทางภูมิศาสตร์ทำให้ทะเลแผ่ขยายของเข้าไปในแผ่นดิน ชุมชนเดิมกลายเป็นชุมชนเมืองท่าที่มีบทบาทสำคัญในการแลกเปลี่ยนสินค้า แหล่งโบราณคดีที่สำคัญของจังหวัดชุมพรในสมัยนี้ เช่น แหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว อำเภอเมืองชุมพร เป็นต้น
แหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว
ตั้งอยู่บนเนินเขาสามแก้ว บริเวณ หมู่ที่ ๑ ตำบลนาชะอัง อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร มีเส้นทางน้ำที่ปรากฏร่องรอยว่าในอดีตสามารถใช้เป็นเส้นทางออกสู่ทะเลได้ คือ ลำน้ำท่าตะเภา ซึ่งไหลผ่านทางทิศตะวันตกของแหล่งโบราณคดี และออกไปสู่ทะเลอ่าวไทยที่ปากน้ำชุมพร ซึ่งแหล่งโบราณคดีนี้น่าจะเป็นเมืองท่าโบราณในเส้นทางข้ามคาบสมุทรที่สำคัญ ๒ สาย คือ
- จากอำเภอหลังสวนไปตามแม่น้ำหลังสวน อำเภอพะโต๊ะ ข้ามเขาไปจังหวัดระนอง
- เส้นทางกระบุรี – เขาสามแก้ว เริ่มจากฝั่งทะเลอันดามันตอนล่างของแม่น้ำกระบุรี อำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง ผ่านแหล่งโบราณคดีเขาพระขยางค์ สันปันน้ำ จปร. ข้ามช่องเขาเข้าเขตจังหวัดชุมพร ผ่านแหล่งโบราณคดีถ้ำสนุกสุขารมย์ ท่าตะเภา ผ่านแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว และลงทะเลที่ปากน้ำชุมพร
หลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี
เขาสามแก้ว เป็นแหล่งโบราณคดีที่สำคัญที่สุดแหล่งหนึ่งที่มีการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ที่รับอารยธรรมจากอินเดีย จากการสำรวจและขุดค้นของกรมศิลปากรในปี พ.ศ.๒๕๒๔- ๒๕๒๕ พบหลักฐานสำคัญ เช่น กลองมโหระทึกสำริด ประติมากรรมจำลองสำริด (รูปคน,สัตว์) เครื่องมือเหล็กรูปใบหอก แท่นหินบดมีลายตัดทอนส่วนของสถูปและธรรมจักร ลูกปัด (แก้ว, หิน) กำไล (แก้ว, หิน) แหวน และแผ่นทอง รวมทั้งลูกปัดหินคาร์เนเลี่ยนแกะสลักอักษรโบราณ
|
จากการขุดค้นทางโบราณคดี สามารถแบ่งชั้นวัฒนธรรมได้ ๒ ชั้น คือ
ชั้นวัฒนธรรมที่ ๑ สมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ พบภาชนะดินเผาเนื้อดินธรรมดา เช่น หม้อก้นกลม หม้อมีสันตกแต่งด้วยลายเชือกทาบ ตุ้มถ่วงแหดินเผา ชิ้นส่วนกำไลสำริด ลูกปัดหินและแก้ว เศษแก้ว-หลอม เศษเครื่องมือเครื่องใช้สำริด ชิ้นส่วนเครื่องมือเหล็ก และเศษภาชนะดินเผา
ชั้นวัฒนธรรมที่ ๒ สมัยประวัติศาสตร์ร่วมสมัยรัตนโกสินทร์ พบเครื่องถ้วยเคลือบสมัยรัตนโกสินทร์
จากผลการขุดค้นทางโบราณคดี สามารถสันนิษฐานได้ว่า บริเวณเขาสามแก้วเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของกลุ่มคน ๒ สมัย คือ สมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ และสมัยประวัติศาสตร์ร่วมสมัยรัตนโกสินทร์ หลักฐานที่พบจากการสำรวจและขุดค้นทางโบราณคดีส่วนใหญ่เป็นของชุมชนสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ ซึ่งตั้งถิ่นฐานอยู่บนเนินและพื้นที่ราบ โดยยังคงสืบทอดวัฒนธรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ รวมทั้งมีการติดต่อกับวัฒนธรรมอินเดีย (สมัยอินโด – โรมัน ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๕ - ๙ ) และวัฒนธรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วยกันเอง เช่น วัฒนธรรมดองซอน เป็นต้น และจากการพบเศษแก้วหลอม หินวัตถุดิบที่มีรอยขัดแต่ง รวมทั้งลูกปัดและเครื่องประดับจำนวนมากที่แหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว อาจสันนิษฐานได้ว่า แหล่งโบราณคดีนี้น่าจะเป็นแหล่งผลิตลูกปัดและเครื่องประดับ เพื่อตอบสนองคนในชุมชนและชุมชนอื่นๆ รวมทั้งน่าจะเป็นเมืองท่ารุ่นแรกๆ ที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งในภาคใต้ของประเทศไทยที่รับวัฒนธรรมอินเดีย
การจัดแสดงหัวข้อสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ในชุมพร
- หุ่นจำลองแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว
- ภาพถ่ายโบราณวัตถุ
- ภาพถ่าย
มาเยี่ยมชมค่ะ ได้ข้อมูลและความรู้มากมาย ขอบคุณค่ะ
หนูจะทำรายงานเกียวกับชุมชนโบราณเขาสามแก้วอยากทราบข้อมูลเกี่ยวกับลูกปัดชนิดต่างๆ และเกี่ยวกับชุมชนโบราณเขาสามแก้ว แต่จะต้องเป็นข้อมูล ปีพ.ศ.2551 ลงไปนะคะ