ภายหลังจากการประเมินปัญหา ระบุปัญหาวางแผนร่วมกันระหว่างนักสังคมสงเคราะห์กับผู้ใช้บริการ จะต้องนำแผนมาปฏิบัติให้เกิดผลสำเร็จตามที่ได้ตั้งเป้าหมายไว้ ระยะการปฏิบัติการจึงเป็นระยะที่สำคัญ ที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลง ทั้งในแง่ของผู้ใช้บริการและการจัดบริการที่ตอบสนองความต้องการจำเป็น
ผู้ใช้บริการจะต้องใช้ความพยายามและศักยภาพของตนเอง ปฏิบัติตามแผนที่กำหนดไว้ ส่วนผู้ให้บริการจะต้องเสริมพลังให้ผู้ใช้บริการปฏิบัติตามแผนให้ลุล่วง รวมทั้งการติดต่อประสานงาน หรือให้บริการตามแผนเช่นเดียวกัน
กระบวนการปฏิบัติการหรือการดำเนินงานตามแผนเริ่มจากการคลี่เป้าหมายออกเป็นส่วนๆ งานเล็กๆที่สามารถทำได้ง่ายๆ จากงานแต่ละส่วน ก็แยกออกเป็นงานเฉพาะสำหรับนักสังคมสงเคราะห์ และผู้ใช้บริการปฏิบัติในแต่ละครั้งที่นัดหมาย งานที่ปฏิบัตินั้นอาจเป็นการทำหน้าที่ของแต่ละคน หรือการมีปฏิสัมพันธ์กับสภาวะแวดล้อมของผู้ใช้บริการ เช่นที่ทำงาน โรงเรียน โรงพยาบาล หน่วยงานกระบวนการยุติธรรม
หลังจากที่แยกเป้าหมายออกเป็นงานแต่ละส่วนหรือแต่ละกิจกรรมร่วมกับผู้ใช้บริการแล้ว นักสังคมสงเคราะห์ จะต้องออกแบบการช่วยเหลือตามเป้าหมายให้ประสบผลสำเร็จต่อไป
ตัวอย่างการทำแผนสู่การปฏิบัติ
จากกรณีของอนันญา มีแผนว่าจะเข้าร่วมกลุ่มผู้ที่เคยถูกทารุณกรรมทางเพศสมัยเด็ก ณ ศูนย์สุขวิทยาจิต โดยมีเป้าหมายว่าจะต้องเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มให้ได้อย่างน้อย 3 ครั้ง ใน 1 เดือน เมื่อทำการปฏิบัติจะต้องแยกย่อยออกเป็นส่วนๆ เช่น
- จะไปศูนย์สุขวิทยาจิต อย่างไร ต้องวางแผนเส้นทาง
- มีภาระกิจใดบ้างในระหว่าง 1 เดือนที่อาจเป็นอุปสรรคต่อการเข้าร่วมกิจกรรม แล้วจึงต้องหาทางแก้ไขกำหนดการ
- ช่วงเวลาที่เข้ากลุ่มเป็นเวลาที่ใกล้เคียงกับการรับลูกที่โรงเรียน จะวางแผนให้ใครไปรับ และดูแลโจ สักระยะจนกว่าอนันญาจะกลับบ้าน
การติดตามผล เป็นกระบวนการรักษาเป้าหมายให้คงอยู่ตลอดระยะเวลาการแก้ไขปัญหา การติดตามความก้าวหน้า มีเหตุผล 4 ประการ คือ
1. เพื่อประเมินผล ประสิทธิภาพของกลยุทธ์การเปลี่ยนแปลงและการปฏิบัติการ นักสังคมสงเคราะห์จะต้องทำรายงานประเมินประสิทธิภาพความพึงพอใจการใช้บริการให้กับหน่วยงาน หรือหากวิธีการช่วยเหลือ หรือการปฏิบัติการไม่ประสบผลสำเร็จ นักสังคมสงเคราะห์จะต้องสำรวจว่าเพราะเหตุใด หรือเจรจาต่อรองหากลยุทธ์ที่เหมาะสมต่อไป
2. เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ใช้บริการพยายามที่จะปฏิบัติให้ได้ตามเป้าหมายอย่างต่อเนื่อง
3. เพื่ออยู่เคียงข้างผู้ใช้บริการในขณะที่มีผลก้าวหน้าหรือไม่ก้าวหน้าหากผู้ใช้บริการรู้สึกว่าไม่ก้าวหน้าจะท้อแท้ ขาดความเชื่อมั่นในกระบวนการช่วยเหลือ ดังนั้นการติดตามผล นักสังคมสงเคราะห์จะใกล้ชิดคอยให้กำลังใจ หรือสนับสนุนเป็นระยะๆ
4. เพื่อแสดงความใส่ใจที่จะรักษาเป้าหมายของการเปลี่ยนแปลงให้คงอยู่ตลอดการช่วยเหลือ
ไม่มีความเห็น