๓๑.สาบหมา สาบแมว....


            ช่วงเดือนวาเลนไทน์ ๒๕๕๓ ที่ผ่านมา  ผมได้รับไอรัก

และไออุ่นจากผืนป่าขุนแม่ยะ อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดังและ

จากผืนป่าเขตอำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่  โดยมี

ต้นพญาเสือโคร่งหรือต้นซากุระเมืองไทย

              

ไม้ประจำอำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่  ทอดอกสีชมพู

แต่งแต้มสีสัน ม่อนดอยและผืนป่า ต้อนรับผมและพรรคพวก

 อย่างพร้อมเพรียงและแสนประทับใจยิ่ง ในความสวยงาม

มีเสน่ห์ มีมนต์ขลังให้เคลิบเคลิ้มหลงใหล ลืมตัวไปชั่วขณะจิต

อยู่บ่อยครั้ง

             เมื่อผ่านที่รกร้างว่างเปล่า ก็ได้พบกับต้น “ สาบหมา  ” 

ขึ้นแซมปะปนกับไม้ล้มลุกทั่วไป เมื่อเปิดพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน

พ.ศ.๒๕๔๒ ดู คำว่า “ สาบ “  ได้ให้ความหมายอยู่ ๒-๓

 ความหมาย หนึ่งในนั้น ก็คือ กลิ่นเหม็นชนิดหนึ่ง เช่น

กลิ่นเสื้อผ้าที่ใช้แล้ว  แต่ยังไม่ได้ซัก หรือกลิ่นประจำตัวของสัตว์ 

                ต้น “ สาบหมา “  ก็เช่นเดียวกัน ใบและต้นจะมีกลิ่น

เหม็นสาบเฉพาะตัว  เดิมเป็นไม้ที่มีถิ่นฐานอยู่แถบทวีปอเมริกากลาง ลักลอบเข้ามาเติบโตในประเทศไทย ราวๆ ๔๐ กว่าปีมาแล้ว  

มีชื่อสามัญว่า Crofton weed หรือ Pamakani มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ageratina adenophorum

 

            ต้นสาบหมา

มักพบในที่สูงจากระดับน้ำทะเล มากกว่า ๕๐๐ เมตรขึ้นไป 

และในบรรดาไม้ล้มลุกที่มีกลิ่นสาบ มีอยู่อีกหลายชนิด ที่พบเห็นมากและกำลังระบาดอยู่ในพื้นที่ปลูกพืชไร่และพื้นที่ปลูกยางพารา ก็คือ 

ต้น “ สาบแมว"

    

                      ต้นสาบแมว

ซึ่งมีชื่อสามัญว่า . praxelis มีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า  “Praxelis clematidea  (Griseb.) R.M.King & H.Rob (Eupatorium catarium Veldk)  เป็นไม้ที่มีใบคล้ายต้นสาบเสือมาก แต่ใบจะ

มีขนาดเล็กกว่า มีดอกสีม่วงอ่อน คล้ายกับสาบแร้งสาบกามาก

 

                        ต้นสาบแร้งสาบกา

ส่วนข้อแตกต่าง ที่สังเกตได้โดยทั่วไป เช่น 

  * ต้นสาบแมว ดอกจะมีก้านเกสรตัวผู้ยาวกว่าสาบแร้งสาบกา

ทรงดอกของสาบแมวและสาบเสือจะยาว ส่วนสาบแร้งสาบกา จะมีทรงป้อม

  * ลำต้นและใบของสาบแมว จะมีขนน้อยกว่าสาบแร้งสาบกา 

เมื่อจับที่ใบ แล้วบีบเบาๆ ใบของสาบแร้งสาบกาจะนิ่มกว่า

  * ขอบใบของสาบแมว จะมีรอยหยักๆ ข้างละ ๗-๙ หยัก

ส่วนสาบแร้งสาบกา จะมีรอยหยักข้างละ ๑๒-๑๗

 * ความสูงเฉลี่ยของสาบแมว จะเตี้ยกว่าต้นสาบเสือและต้นสาบแร้ง

สาบกา

  

  * สาบแมว จะแตกกิ่งก้านสาขา แล้วออกอย่างกระจายตัว

ก้านละ ๓-๕ ดอก ส่วนสาบแร้งสาบกาออกดอกเป็นกระจุก 

   * เมื่อดอกแก่ การหลุดร่วงหล่นจะต่างกัน โดยสาบแร้งสาบกา

จะมีฐานรองดอกติดอยู่กับก้าน ส่วนสาบแมว เมื่อดอกแก่ จะ

หลุดล่วงหมด(ตามรูป)

      * สาบแมว เป็นวัชพืชอายุปีเดียว(Annaul) บางพื้น จึงเรียก

ไม้ชนิดนี้ว่า หญ้าดอกม่วงบ้าง ต้นสาบม่วง ซึ่งเป็นชื่อที่พ้องกับ

ไม้อีกชนิดหนึ่งที่มีดอกสีม่วง มีใบคล้ายคลึงและอยู่ในสกุลเดียวกัน

ที่มีชื่อว่า  Mist Fiower หรือ Hardy Ageratum มี

  

 ดอกต้นสาบม่วง
 

ชื่อวิทยาศาตร์ว่า Eupatorium coelestinum บางพื้นที่

นำมาใช้ตกแต่งสวนหิน(Rock garden)

          ส่วน “ สาบแร้ง สาบกา “Ageratum conyzoides 

และต้นสาบเสือ หลายๆ ท่านคงรู้จักกันดี จึงขออนุญาต

ไม่นำรายละเอียด มากล่าว ณ ที่นี้มากนัก

          ครับ ถึงแม้ ...สาบหมา สาบแมว สาบแร้งสาบกา  

สาบเสือ แม้จะมีชื่อ ดูน่ารังเกียจน่ากลัว ไม่พึงประสงค์  

แต่ในอนาคต เชื่อว่า พืช ๓-๔ สาบข้างต้น จะมีประโยชน์

ในการผลิตสินค้าอินทรีย์ในภาคเกษตรกรรมไม่น้อย 

 เพราะในปัจจุบัน  ได้มีการศึกษาวิจัยและค้นคว้านำมา

ใช้ประโยชน์ ทางด้านการป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช และ

การควบคุมการงอกของวัชพืชชนิดอื่นกันแล้ว ที่สำคัญ  

เป็นพืชที่งอกง่าย ตายยาก โตเร็ว  เป็นพืชที่ช่วยคลุมผิว

หน้าดิน ไม่ให้ถูกชะล้างและพังทลายได้ดีในระดับหนึ่งทีเดียว  

             ผิดกับคนบางคน บางกลุ่ม  ที่พยายามแซะและ

ไชชอนแผ่นดินถิ่นเกิด แตกแยก พังทลายเดือดร้อนวุ่นวาย

 สังเวยด้วยชีวิตคนไทยด้วยกันเอง โดยไม่รู้วัน รู้เดือนที่จะจบสิ้น  เพราะเนื่องมาจาก ความเห็นแก่ได้ เห็นแก่ตัวที่มีมากเกินไป 

 จนบังตา บังใจ เหมือนไม่ใช่คนไทย ไร้จิตสำนึก พอที่จะ

แยกแยะความชั่วดี ถูกหรือผิดได้.....ผมว่า คนเหล่านี้

มีกลิ่นสาบ กลิ่นสาง ที่เหม็นบูด เหม็นหืน มากกว่าสาบหมา

 สาบแมว.. เป็นหลายพัน หลายหมื่นเท่า

            แล้วท่าน ล่ะ...ได้กลิ่นเหม็นกลิ่นสาบ และเหม็นเบื่อ

.คน..คน(กวน)แผ่นดิน..เหล่านั้น กันบ้างไหม???

                               สามสัก

                            ๑๖ พค ๒๕๕๓

 

อ้างอิงและสืบค้น เพิ่มเติมได้ที่

ต้นสาบหมา Ageratina adenophora

1.http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=AGAD2

2. http://en.wikipedia.org/wiki/Ageratina_adenophora?


สาบแมว   Praxelis clematidea  (Griseb.) R.M.King & H.Rob (Eupatorium catarium Veldk) Common name .. praxelis/agriculture/pests-weeds/weeds/profiles/praxelis

 1.http://www.dpi.nsw.gov.au

2.http://www.flmnh.ufl.edu/herbarium/cat/search.asp?genus=Praxelis&species=clematidea&sort=

3.http://www.hear.org/species/praxelis_clematidea

4. http://www.weeds.gov.au/publications/guidelines

หมายเลขบันทึก: 359190เขียนเมื่อ 16 พฤษภาคม 2010 19:40 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 22:55 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (24)

สวัสดีครับคุณ สามสัก แวะมาทักมาชม เรื่องสาบๆ สาบสัตว์ สาบพันธ์ไม้ ไม่เข้าไกล้ก็หายสาบ

แต่สาบคน สาบนาน สาบตลอดกาล คือสาบแช่งครับ

สวัสดีค่ะท่านสามสัก ดีใจนัก สบายดีนะคะ ยังระลึกถึงค่ะ

สาบเสือ พญาเสือโคร่งสวยงามมากๆ เลยค่ะ ชอบๆ จัง อยากไปชมวิวอีก ;)

เพิ่งทราบว่าดอกกระจุ๋มกระจิ๋มนี้ชื่อ สาบแมว เอ มีสาบแร้ง สาบกา ด้วยรึคะนี่

น่าสนใจจังค่ะกับความรู้ใหม่ และการเล่นคำ สาบนี้ ส่วนคนคงถูกสาปด้วยกรรมค่ะ ;)

 

*** คิดถึงบันทึกที่ดึงธรรมชาติมาใกล้ชิดมากเลยค่ะ...

*** แม้จะขึ้นด้วยสาบ...แต่ดอกมันมีเสน่ห์ลุ่มลึกนัก

*** ได้กลิ่นสาบบาป....เครียด..แล้วก็ปลงว่าสัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรมค่ะ

  • สวัสดีค่ะ
  • บุษราแวะทักทาย หายไปนานเลย สบายดีนะค่ะ  "พูดถึงการเมืองแล้วเครียดไปตาม ๆ กันค่ะ"
  • วันนี้บุษราได้นำภาพที่ดูแล้วคลายเครียดมาฝากกันค่ะ

                       

  • สวัสดีครับท่าน
  • สาบพืช  สาบสัตว์  ถึงจะมีกลิ่นสาบ แต่ประโยชน์อักโขนะครับ
  • อย่างน้อยก็ให้ออกซิเจนแก่โลก
  • แต่สาบคน  โดยเฉพาะคนที่รกแผ่นดิน  ไร้ประโยชน์  รกโลก ที่สุดครับท่าน
  • ระลึกถึงท่านเสมอครับ

 

สวัสดีค่ะท่านสามสัก

ห่างหายจาก G2K ไปซะนาน มัวไปหลงเสน่ห์คุณนางพญาเสือโคร่งนี่เอง อิอิ

อย่าว่าแต่ท่านสามเลยค่ะ ขนาดดาวเป็นผู้หญิงแท้ๆ เห็นแล้วยังอดหลงเสน่ห์คุณเธอไม่ได้...แถมดอกสาบแมวก็แสนจะน่ารัก ชอบๆถึงจะกลิ่นไม่หอม แต่ก็มีประโยชน์นะคะ ^o^

ส่วนคนที่มีกลิ่นสาบของความเห็นแก่ตัว คิดๆ แล้วก็น่าสงสารนะคะ...เพราะไม่รู้จักพอ จึงต้องเติมอยู่เรื่อยๆ เท่าไหร่ก็ไม่เต็มซักที...เฮ้อ!!!

น่าสงสารที่เค้าเพาะเมล็ดความเห็นแก่ตัวไว้ในจิตใจ...จนสิ่งเหล่านั้นกลายเป็นแรงผลักดันให้เค้ากระทำในสิ่งที่ไม่ดี ทำลายเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน แทนที่จะเลือกเพาะดอกไม้ไว้ในใจ...

  • ขอขอบคุณ ผู้อาวุโส วอญ่า ที่กรุณาแวะเวียน มาเมนท์ให้บันทึกนี้สมบูรณ์ชัดเจนมากขึ้น ขอขอบคุณ อีกครั้งครับ
  • เฉกเช่นเดียว กับคุณ POO ที่กรุณามาแวะเยี่ยมเยียน ให้กำลังใจ โดยไม่ขาด ขอบคุณหลายๆครับ
  • มาพร้อมกับเสียงนก ที่มียศเป็นจ่า..อิอิ มิใช่ใครที่ไหน อ.กิติยา อาจารย์คนเก่ง... นั่นเอง
  • นี่ก็นก เหมือนกัน คุณบุษรา ขอขอบคุณมากที่มาแวะเวียนไม่ขาดเช่นกัน และขอขอบคุณสำหรับของฝาก..ดูแล้วสบายใจ น้อ
  • ไม่ได้ไปแวะทักทายท่านอาจารย์ก้ามกุ้งเสียนาน .ท่านคงสบายดีน๊ะครับ  ขอขอบคุณอาจารย์จริงๆ ที่แวะเข้ามาทักทาย
  • ตอนนี้ คงเป็นนักศึกษาไปแล้ว ขอขอบคุณที่กรุณาแวะเข้ามาทักทายก่อนไปศึกษาต่อเพิ่มเติม ขอเป็นกำลังใจให้..ตลอดไปครับคุณหมอดาว
  • สวัสดีค่ะ
  • แวะมาเยี่ยมเยียนกันค่ะ สบายดีนะค่ะ  พร้อมกับมาเชิญชวนไปชม "สุดยอดส้วม...โรงพยาบาลพะโต๊ะ"
  • ขอบคุณค่ะ
  • แวะมาทักทายคะ ดูต้นไม้แล้วสดชื่นดีคะ

    • แวะเวียนมาอ่านเรื่องสาบๆค่ะ
    • ได้ความรู้ต้นสาบหมา  สาบแมวด้วย
    • ส่วนสาบคน ขอถอนใจดังๆค่ะ.. เฮ้อ!!!! 

     สามสักหลานรัก ไปศึกษาต่อนี่เอง คิดถึงนะคะ  ขอให้ศึกษาจบเร็วๆๆ  เอาดีกรีด๊อกเตอร์มาฝากป้านะคะ   ขอบคุณมากนะคะ ที่นำรูปใบสาบทั้งหลายมาให้ชม ซึ่งป้าสุเคยเห็นต้นมันทั้งหลาย พึ่งรู้ว่า มันมีชื่อสาบขึ้นหน้า สาบเสือรู้จักชื่อ ใช้เป็นสมุนไพร ขยี้ ขยี้ เอาไปแปะแผลห้ามเลือดได้ ส่วนสาบแมวสาบหมา พึ่งรู้ และพึ่งเห็นว่าเป็นแบบนี้ เคยเห็นสาบทั้งหลาย แต่ไม่รู้จักชื่อคะ

    -สาปแล้วไม่ขอรักใครใฝ่ปอง  คงจะคนละสาปแล้วคะ ไปหละ  

     -สาบสิงห์โต มีไหมคะ เอาภาพสวยมาฝากคะ

    สวัสดีค่ะท่านสามสัก..ไม่ได้มาเยี่ยมนานมากๆค่ะ..ยังระลึกถึงนะคะ..สาบเสือ..สาบแร้ง..สาบกา..ทั้งหมดสาบจริงๆกลิ่นแรง..แต่..สาบเสือเป็นยาใส่แผลสด..แจ๋วจริงค่ะ..

    ขอขอบคุณ

    • เกษตร(อยู่จังหวัด)
    • คุณนก บุษรา
    • คุณประกาย
    • คุณครูแป๋ม
    • คุณป้าสุ ที่เคารพรักของหลานๆ และ
    • คุณครูrinda

    ด้วยครับ ที่กรุณาแวะเวียนมาทักทายให้กำลังใจ ขอขอบคุณอีกครั้งครับ

    สวัสดีค่ะท่านสามสัก

    สบายดีนะคะ เป็นไงบ้างคะ กับวิถีชีวิต การงาน แวะมาทายทัก ยังระลึกถึงค่ะ

    • ขอขอบคุณ คุณPOOมากครับ ที่กรุณาแวะมาทักทาย
    • ยังระลึกถึงเสมอครับ แต่โอกาสไม่ค่อยอำนวยให้เข้ามาทักทายครับ

    สวัสดีค่ะ

    แวะมาอ่านบันทึก

    พร้อมกับมารับข้อคิดดีๆ นะคะ

    ระลึกถึงเสมอค่ะ

    ขอบคุณสำหรับบันทึกนี้ค่ะ^__^

    อ่านแล้วได้ความรู้มากมาย

    ได้รู้จักสาบทั้งหลาย

    สาบหมาสาบแมวสาบแร้งสาบกา

    สาบม่วงสาบเสืออ่าน..ไม่เบื่อ

    สาบคน เฮ้อ ไม่จางหายไปเสียที

     

    ขอบคุณสำหรับความรู้ค่ะ

    • ขอขอบพระคุณน้อง Pเฟิร์น และท่านอาจารย์ Ico32ภูสุภา ที่กรุณาแวะเข้ามาทักทาย ครับ

    เคยได้ยินแต่ สาบเสือ ทางบ้าน Krudala เรียก หญ้าเมืองวาย

    เมื่อตอนเด็กเวลามีแผลถลอก ก็วิ่งใบรูดใบมาตำๆๆแล้วโปะลงไปที่แผล วันรุ่งขึ้นก็หายสนิท

    สาบ...อื่นๆ เห็นอยู่บ่อยๆ แต่ไม่เคยได้ยินว่าใช้ประโยชน์อย่างไร

    ขอบคุณความรู้ดีๆค่ะ

    • นอกเหนือจาก สาบเสือแล้ว ต้นสาบหมา สาบแมว สาบแร้งสาบกา แถวๆ ลำพูนก็พอมีให้เห็นน๊ะครับ
    • โดยเฉพาะเมืองลี้  มีเยอะครับ

    ขอบคุณค่ะ

    เป็นสาบ กลิ่นสาบในบางครั้งก็รู้สึกดีนะคะ

    อย่าไปยืนใต้ลม แต่ให้ยืนเหนือลมในยามเช้า

    ก่อนพระอาทิตย์จะยกล้อมาสำแดงเดชได้ยิ่งดี

    ดอกมี่เปื้อนน้ำค้าง และกลิ่นอ่อนๆก็ทำให้รู้สึกดีค่ะ

    อย่างดอกสาบสีม่วงมองใกล้ๆชวนให้หลงใหล

    ทุกครั้งที่เจอก็ชอบเก็บดอกน่ารักมาไว้ในกล้องค่ะ

    แล้วนึกเลยไปถึงดอกแห้งที่นำมาวางบนการ์ดน่ารัก

    ส่งมอบเป็นกำลังใจให้กัน สาบแบบนี้เรียกว่ามีประโยชน์นะคะ

    ขอบคุณค่ะ

    • ทุกเรื่อง ทุกอย่าง มีมุมมือ มุมสว่างเสมอ..ครับ พี่ครู Ico32
    • ขอบพระคุณ ที่กรุณามาเมนท์ให้บันทึกนี้สมบูรณ์ขึ้นครับ

    หลานสามสัก

    รู้สึกดีใจที่หลานมีความสนใจเรื่องสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเรื่องราวเกี่ยวกับวัชพืช ถ้าหากเราตระหนักถึงผลกระทบจากวัชพืชแล้ว ไม่นำพืชต่างถิ่นที่รุกราน เข้ามาในประเทศ เราก็จะช่วยกันป้องกันไม่ให้มีวัชพืชร้ายแรงใหม่ๆ เข้ามาในประเทศไทย ไม่ต้องเสียเงินทองไปนำเข้าสารกำจัดวัชพืชจากต่างประเทศ ปีละประมาณ 10,000 ล้านบาท และที่ำสำคัญยังเป็นการปกป้องพืชพรรณท้องถิ่นของบ้านเราด้วย

    ขอเรียนชี้แจงเรื่องเกี่ยวกับสาบๆ ทั้งหลายหน่อยนะคะ สำหรับชื่อไทยมีหลายชื่อมาก

    Praxelis clematidea หรือสาบม่วง หญ้าสาบ .... พบทั่วประเทศแล้ว เริ่มจากสวนยางในภาคใต้และภาคตะวันออก เมื่อขยายพื้นที่ปลูกยาง ทำให้วัชพืชชนิดกระจายไปทั่วประเทศ ยังไม่พบข้อมูลการศึกษาถึงผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ

    Eupatorium adenophorum หรือ Ageratina adenophorum สาบหมา พบตามที่สูงในภาคเหนือ ลำต้นสีแดง ใบเขียวเข้ม ดอกสีขาว บานช่วงเดือนมกราคม - กุมภาพันธ์

    Ageratum conyzoides สาบแร้ง สาบกา พบทั่วไป

    Ageratum houstonaianum Mill. เป็นสาบแร้งสาบกาประดับ ที่มีสีสรรสวยงาม โดยเฉพาะในที่สูง

    ส่วนสาบเสือ ที่มีชื่อสามัญภาษาอังกฤษว่า Siam weed นั้น มิได้มีถิ่นกำเนิดในไทย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Chromolaena odoratum (L.) R.M.King & H.Rob. หรือ Eupatorium odoratum L. ซึ่งดอกกำลังบาน เห็นเป็นสีขาวไปทั่ว

    พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
    ClassStart
    ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
    ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
    ClassStart Books
    โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท