รวมพลังสร้างชุมชนเข้มแข็ง (๓)


พลังที่เกิดในชุมชนจะย้อนกลับมาเสริมพลังให้พวกเราต่อไป...

เมื่อวันที่ ๒๓ สิงหาคม ๒๕๔๘ ได้มีการประชุมกลุ่มแกนนำชุมชนนำร่องที่ศูนย์สุขภาพชุมชนได้เลือกให้เข้าร่วมประชุมเชิงปฏิบัติการ "รวมพลังสร้างชุมชนเข้มแข็ง" เมื่อกลางเดือนมิถุนายน ที่ผ่านมา โดยครั้งนั้นไปประชุมกันที่อำเภอวังม่วง  ๔ ชุมชนนี้ได้แก่ ชุมชนป่าสัก ชุมชนหลังวัดทอง ชุมชนบ้านบึง และ ชุมชนประปา บางท่านอาจจะเรียกว่าเป็นรุ่นหนูทดลองเพราะเป็นการประชุมที่ทีมวิทยากรกระบวนการใช้วิธีการเปิดตำราอ่าน และประยุกต์หลักสูตรขึ้นมา แล้วจัดทีมกันไปดำเนินการประชุม ก่อนที่จะส่งทีมงานส่วนหนึ่งไปอบรมหลักสูตรวิทยากรกระบวนการที่จัดโดยศูนย์อนามัยที่ ๔ 

โครงสร้างของหลักสูตรการฝึกอบรมในรุ่นนำร่องนี้ใกล้เคียงกับหลักสูตรที่คปสอ.เมืองนำมาทำโครงการในรุ่นต่อมา ตามที่ผมได้เคยเล่ารายละเอียดไว้แล้ว  สิ่งที่แตกต่างคือเราไม่ได้ดำเนินการให้มีการสร้างวิสัยทัศน์ร่วมของทั้ง ๔ ชุมชน และไม่ได้ก่อตั้งภาคีเครือข่ายของทั้ง ๔ ชุมชน แต่ใช้หลักการเดียวกันคือ ทุกชุมชนคิดไปตามกระบวนการ "มองอดีต - สำรวจปัจจุบัน - ฝันสู่อนาคต - กำหนดกิจกรรม " และผลลัพท์ที่ได้คือมีโครงการที่ชุมชนช่วยกันคิดและเลือกไปดำเนินการชุมชนละ ๒ โครงการ เป็นโครงการที่ชุมชนทำได้เอง ๑ โครงการ และชุมชนทำร่วมกับศูนย์สุขภาพชุมชน ๑ โครงการ

การประขุมติดตามในวันนั้นเริ่มด้วยชี้แจงวัตถุประสงค์ ตามด้วยการนำเสนอของแต่ละชุมชน ประกอบด้วยสิ่งที่ได้ไป "ร่วมคิด" กันมาเมื่อ ๒ เดือนก่อน คือ วิสัยทัศน์ของชุมชน ปัญหาของชุมชน ทุนทางสังคม และโครงการพัฒนาที่เลือกไว้  พร้อมทั้งความคืบหน้าของกิจกรรมที่กลับมา "ร่วมทำ" ในชุมชน  พอสรุปคร่าว ๆ ได้ดังนี้... (ต้องขออภัยที่อาจไม่ครบถ้วนเพราะเขียนขึ้นจากบันทึกช่วยจำส่วนต้วระหว่างการประชุม... บางช่วงจดไว้ไม่ทันเนื่องจากติดพันภารกิจอื่น...)

  • ชุมชนหลังวัดทอง : "รวมพลังสามัคคี สุขภาพดี ๒๕๔๘" มองปัญหาวัยรุนและยาเสพติด ปัญหาเด็กก่อนวัยเรียนขาดสารอาหาร ปัญหาโรคเรื้อรัง ปัญหาการควบคุมโรคไข้เลือดออก ได้เลือกทำโครงการ...
    • หนูน้อยหน้าใส อนามัยสมบูรณ์ เป็นโครงการเพื่อแก้ไขปัญหาเด็กก่อนวัยเรียนขาดสาอาหาร รับผิดชอบร่วมกันระหว่างกลุ่มอสม. กช.และศูนย์สุขภาพชุมชน กิจกรรมหลักคือการสาธิตอาหารเสริมให้กับครอบครัวที่มีเด็กก่อนวัยเรียนเดือนละครั้ง และติดตามจากผลการชั่งน้ำหนัก  ในเบื้องต้นพบว่าได้รับความสนใจจากคนในชุมชนเข้าร่วมกิจกรรมอย่างสม่ำเสมอ
    • สุขภาพดีปี ๒๕๔๙ เป็นโครงการที่รับผิดชอบโดยชุมชนเอง กิจกรรมประกอบด้วยการประชาสัมพันธ์ การจัดกลุ่มออกกำลังกายในชุมชน อยู่ระหว่างดำเนินการ
  • ชุมชนประปา : "ประปาดี สามัคคี มีน้ำใจ" มองปัญหา การคัดกรองมะเร็งเต้านมในสตรี ปัญหาการควบคุมโรคไข้เลือดออก ...เลือกทำโครงการ...
    • รักเต้าเราช่วยกัน เป็นโครงการร่วมทำกับศูนย์สุขภาพชุมชน สามารถสอนสาธิตการตรวจเต้านมด้วยตนเองในสตรีกลุ่มเป้าหมายได้มากกว่าร้อยละ ๘๐ ทั้งที่ก่อนหน้านี้ทำได้นัอยนิด  เขายังเล่าด้วยความภูมิใจว่าสามารถดึงดูดผู้คนนอกชุมชนที่สัญจรผ่านมาร่วมกิจกรรมได้อีกจำนวนหนึ่งด้วย
    • การแก้ไขปัญหาควบคุมโรคไข้เลือดออก เป็นโครงการรับผิดชอบของอสม.และชุมชนเอง อยู่ระหว่างดำเนินการ
  • ชุมชนบ้านบึง : "น้ำไหลไฟสว่าง หนทางดี สุขภาพดีถัวนหน้า" มองปัญหาผู้พิการ ปัญหาผู้สูงอายุ ปัญหาความมั่นคงของกลุ่มแม่บ้าน ปัญหาความไม่สมบูรณ์ของ ศสมช. ... เลือกทำโครงการ...
    • รวมกลุ่มพลังสร้างสุขภาพ ? (ไม่แน่ใจชื่อโครงการ...) เป็นโครงการร่วมชุมชนและศูนย์สุขภาพชุมชน มีการผสมผสานกิจกรรมส่งเสริมการออกกำลังกาย การคัดกรองโรค การควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย เข้ากับกลุ่มชมรมออกกำลังกาย และกลุ่มแม่บ้าน
  • ชุมชนป่าสัก : "ร้อยรักป่าสัก สุขภาพดีมีสุข" มองปัญหา ศสมช.ไม่สมบูรณ์ ปัญหาโรคเรื้อรัง  ปัญหาขาดการออกกำลังกาย ปัญหาการขาดเงินทุนในการกลุ่มพลังต่าง ๆ ... เลือกทำโครงการ...
    • พัฒนาศสมช. เป็นโครงการร่วมระหว่างศูนย์สุขภาพชุมชนและชุมชน มีการวางแผนงานแล้วแต่ยังไม่ดำเนินการเนื่องจากรองบประมาณส่วนที่จะตั้งกองทุนจากชุมชนเอง เขาบอกว่าจะไม่ยอมทำโดยใช้งบของโรงพยาบาลฝ่ายเดียว
    • คัดกรองโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง โดยกลุ่มอสม. ใช้วิธีการเคาะประตูบ้านของกลุ่มเป้าหมาย พบว่าในเวลา ๒ เดือนสามารถคัดกรองได้กว่าร้อยละ ๘๐ ทั้งที่ก่อนหน้านี้ ศูนย์สุขภาพชุมชนเคยออกหน่วยร่วมอสม.นอกเวลาราชการหลายครั้ง ไม่ประสบผลสำเร็จ ความสำเร็จของการคัดกรองนี้ทำให้พวกเขาขยายผลสู่การสอนสาธิตการตรวจเต้านมด้วยตนเองซึ่งกำลังดำเนินการอยู่

พวกเราวิทยากรกระบวนการได้ให้กำลังใจต่อผลสำเร็จของทั้ง ๔ ชุมชน และได้เสนอแนะว่า ทุกโครงการควรมีการวัดผลตามตัววัดที่ได้ร่วมกันคิดไว้  แล้วนำผลการวัดแสดงความคืบหน้าเป็นระยะ ๆ  นอกจากนี้พวกเขาควรประชาสัมพันธ์แนวคิด แผนการทำกิจกรรม และผลสำเร็จของกิจกรรมออกไปให้สมาชิกและประชาชนในชุมชนได้รับทราบ วิธีหนึ่งคือการจัดบอร์ดกิจกรรมไว้ในชุมชน และขอให้เขามองหาแนวร่วมมาทำกิจกรรมให้มากขึ้น

เราเน้นว่าเมื่อเขามีปัญหาติดขัดในการดำเนินการขอให้ปรึกษาทีมวิทยากรพี่เลี้ยง เพื่อช่วยกันแนะแนวทางกระบวนการคิดและการแก้ปัญหาต่อไป

เราได้เสนอแนะว่า การที่แต่ละชุมชนได้มารวมตัวกันเพื่อเสนอความคืบหน้า แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกันจะเป็นการเสริมสร้างพลังความคิด และแรงบันดาลใจซึ่งกันและกัน ในที่สุดอาจมีความคิดจัดกิจกรรมพัฒนาร่วมกันก็เป็นได้ พร้อมทั้งเสนอว่าพวกเขาทั้ง ๔ ชุมชนน่าจะรวมตัวกันเป็นภาคี มีการสร้างเป้าหมายร่วมกัน จัดทีมบริหารจัดการเครือข่ายเพื่อให้สามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันได้มากขึ้น ซึ่งทั้ง ๔ ชุมชนเห็นด้วย

เราพยายามต่อไปให้มีการรวมภาพฝันของแต่ละชุมชนที่เขาคิดไว้แล้วให้เป็นหนึ่งเดียว แต่มีเวลาจำกัด และการรวบรวมประเด็นให้เป็นคำพูดที่สละสลวยยังไม่ลงตัว จึงตกลงกันว่าจะกลับมารวมตัวอีกครั้งใน ๑ เดือน เพื่อการรวม ๔ ชุมชนให้เป็นภาคีเครือข่าย

ก่อนปิดประชุมเราได้ฉายภาพนิ่งกิจกรรมเมื่อครั้งที่ไป"ร่วมคิด"กันที่วังม่วงเมื่อ ๒ เดือนก่อน ล้วนเป็นภาพที่ประทับใจ เมื่อจบแล้วเห็นว่าหลายคนยังดูงง ๆ ไม่ลุกกลับไป... ผิดจากการประชุมครั้งอื่น ๆ

การประชุมในวันนั้นเป็นอีกก้าวน้อย ๆ ของกระบวนการสร้างพลังชุมชน ซึ่งเรายังต้องเดินอีกไกล... สำหรับเราที่ทำหน้าที่วิทยากรกระบวนการ   แต่ก็พอเป็นข้อพิสูจน์บทหนึ่งว่าชุมชนมีพลังพอที่จะทำอะไรได้อีกมาก และพวกเรามีความสามารถที่จะกระตุ้นเสริมพลังให้พวกเขาได้อย่างแน่นอน  แม้พวกเราจะเหน็ดเหนื่อยกับงานประจำอยู่มาก แต่ความเหนื่อยเพิ่มขึ้นในบทบาทของวิทยากรกระบวนการ จะเป็นความเหนื่อยที่เจือด้วยความสุขเพราะจะได้เห็นผลความงอกงามทีละน้อย... ผมเชื่อว่าพลังเหล่านี้จะส่งผลย้อนกลับมาเป็นความสะดวกง่ายดายในงานประจำของเราในอนาคต พลังที่เกิดในชุมชนจะย้อนกลับมาเสริมพลังให้พวกเราต่อไป...

 

คำสำคัญ (Tags): #ha
หมายเลขบันทึก: 3529เขียนเมื่อ 7 กันยายน 2005 03:46 น. ()แก้ไขเมื่อ 22 มิถุนายน 2012 08:29 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (1)
ศิริพร สิทธิโชคธรรม

ชมเส้นทางที่ทุกคนสรั้างทุกคนสรรค์

ชมคืนวันวาดหวังสว่างไสว

ชมความมุ่งมั่นทุ่มเททุกหทัย

ขอเป็นกำลังใจอีกครั้งดั่งเคยเป็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท