โครงการผักพื้นบ้านเพื่อสุขภาพ
หลักการและเหตุผล
วัฒนธรรมการกินอาหารทางภาคใต้ มีลักษณะเด่นอย่างหนึ่งซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีว่าชาวภาคใต้นิยมกินผัก เมื่อไรก็ตามที่ชาวภาคใต้ชี้ว่าผักนี้กินได้เราจะประหลาดใจว่าผักที่เราเห็นนั้นบางชนิดมักมีกลิ่นฉุนจนไม่น่ากินแต่คนใต้กลับบอกว่าอร่อยเหลือเกิน จากการประชุมสัมมนาครั้งใดพืชผักที่เป็นยาบางครั้งไม่สามารถนำมาประกอบอาหารได้ แต่ชาวใต้ก็นำมากินเป็นกลับแกล้มได้เสมอสิ่งนี้เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งและชื่นชม โดยเฉพาะถ้าได้ไปนั่งรับประทานอาหารชาวใต้ จะเห็นว่าน้ำพริกพร้อมผักพื้นบ้านเป็นส่วนประกอบทั้งสิ้น ด้วยเหตุนี้กระมังที่ทำให้ชาวใต้สุขภาพดี แข็งแรง มีสติปัญญาดี เพราะได้รับอาหารที่มีคุณค่าจากผักเหล่านั้น (ผักพื้นบ้านภาคใต้ " สถาบันการแพทย์แผนไทย , 2452 )
การรับประทานอาหารผักพื้นบ้านเป็นวัฒนธรรมทางการบริโภคอาหารของไทยสั่งสมมาเป็นเวลาช้านาน ผ่านกระบวนการลองผิดลองถูกมาหลายชั่วอายุคน แม้กระทั้งพืชที่จัดเป็นพืชพิษที่ปรากฏในตำรา พืชพิษของนักวิทยาศาสตร์ ชาวตะวันตกก็ถูกคนไทยนำมาบริโภคได้โดยปลอดภัย เช่น ต้นบอน ต้นอุตพิด บุก และ กลอย เป็นต้น ( เกษม พิลึก, ยิ่งยง ไปสุขศานต์วัฒนา และคณะ, 2534 ) ผักสด ผักต้นต่างๆ ที่ใช้จิ้มน้ำพริก ช่วยให้ได้เส้นใยอาหาร วิตามิน เอ บี ซี แคลเซียมและฟอสฟอรัส ครบถ้วน ส่วนพืชเส้นใยนั้น แก้อาการท้องผูกได้ด้วย ( ศ.นพ.วีระสิงห์ เองมั่น , 2542 ) และเรายังพบว่าคนไทยสมัยก่อนบริโภค อาหารโดยคำนึงถึงประโยชน์ของอาหารทั้งในแง่ที่เป็นอาหารและยารักษาโรคควบคู่ไปด้วยนั้นคือ กินเพื่อแก้ไขหรือปรับธาตุทั้ง 4 ในร่างกายให้เกิดความสมดุลกันอีกด้วย ( ในสมัยก่อนคนเราคิดว่า ร่างกายประกอบด้วยธาตุ 4 ธาตุ คือ ดิน น้ำ ลมไฟ การไม่สมดุลกันกับธาตุทั้ง 4 จะทำให้ร่างกายเกิดโรคหรือความเจ็บป่วยได้ ) เช่น แกงส้มดอกแคแก้ไข้หัวลม แกงส้มมีรสเปรี้ยวจะบำรุงธาตุน้ำ รสเผ็ดบำรุงธาตุลม ดอกแคก้านเกสรมีรสขมจะแก้ไข้ ต้มยำมีส่วนประกอบของ ตะไคร้ พริก หอม ข่า ใบมะกรูด ช่วยขับลมและระบบการย่อยอาหาร มีเนื้อสัตว์ ต่างๆ สำหรับบำรุงธาตุดิน มีรสเปรี้ยวของมะนาวแก้ธาตุน้ำ เป็นต้น ( พ.ญ. เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ , 2542 )
ดังนั้นเพื่อเป็นการรณรงค์ให้บุคลากรของโรงพยาบาลหันมาเห็นประโยชน์ของอาหารพื้นบ้าน จึงทำได้โครงการ อาหารพื้นบ้านปลอดสารพิษขึ้น ซึ่งการบริโภคอาหารพื้นบ้านเป็นการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมอย่างหนึ่ง คือ ได้ความอิ่มเอมเป็นสุข เกิดความผูกพนธ์กับถ้องถิ่นของตน มีคุณค่าทางด้านโภชนาการสูง และมีผลดีในด้านการส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรง รวมทั้งยังให้อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และพืชพันธุ์ตามธรรมชาติอีกด้วย ดังนั้นหากเราไม่ศึกษาและฟื้นฟูภูมิปัญญาดังกล่าวนี้ไว้ การบริโภคอาหารพื้นบ้านก็อาจจะถูกลืม หรือถูกคุกคามจากการแพร่กระจายวัฒนธรรมการบริโภคอาหารแบบตะวันตกเข้ามาแทนที่และสูญหายไปในที่สุด
วัตถุประสงค์
1. เพื่อเผยแพร่คุณค่าของผักพื้นบ้านการบริโภคผักพื้นบ้านฟื้นฟู วัฒนธรรม การบริโภคผักพื้นบ้านของบุคลากร
2. เพื่อศึกษาความรู้และพฤติกรรมการบริโภคผักพื้นของตัวเองหลังจัดทำโครงการผักพื้นบ้านเพื่อสุขภาพ
3. เพื่อประเมินผลผลิตของโครงการได้แก่ความรู้เรื่องคุณค่าผักพื้นบ้านเจตคติต่อการบริโภคผักพื้นบ้านและพฤติกรรมการบริโภคผักพื้นบ้าน
เป้าหมาย
นักศึกษาที่กำลังศึกษาวิชาพฤติกรรมมนุษย์กับการพัฒนาได้ตระหนักถึงความสำคัญและเปลี่ยนแปลงการบริโภคผักพื้นบ้านเพื่อสุขภาพในชีวิตประจำวัน จำนวน 1 คน
วัน เวลา สถานที่
มิถุนายน-กรกฎาคม 2549 โรงพยาบาลละแม อ.ละแม จ.ชุมพร
ทรัพยากรที่ต้องการ
1. นักศึกษาที่กำลังศึกษาวิชาพฤติกรรมศาสตร์
2. งบประมาณ
- จัดหาผักพื้นบ้าน ปลูกผักพื้นบ้าน 500 บาท
วิธีการและขั้นตอนการดำเนินงาน
สาระสำคัญของกิจกรรม
1. ชี้แจงวัตถุประสงค์ของการดำเนินการ
2. วิเคราะห์โครงการ
3. เสนอโครงการต่ออาจารย์
4. ดำเนินการตามโครงการ.
5. วิเคราะห์การดำเนินการ
6. สรุปผลดำเนินงาน
แผนการดำเนินงาน
ระยะเวลา/กิจกรรม
|
ปี พ.ศ. 2549
|
หมายเหตุ
|
มิ.ย
|
ก.ค
|
ก.ค
|
1.เขียนโครงการ
|
10-12
|
|
|
|
2.เสนอโครงการต่ออาจารย์
|
|
1-2
|
|
|
3.ดำเนินการตามโครงการ
|
|
|
3-21
|
|
4.ประชาสัมพันธ์โครงการ
|
|
|
20
|
|
5.ประเมินผล
|
|
|
22
|
|
ผู้รับผิดชอบโครงการ นางสาวฐิติพร ศรีสุวรรณ
แผนการประเมินผล
1. ประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการโดยการประเมินก่อนการดำเนินการ ระหว่างการดำเนินการ และหลังการดำเนินการ
2. ปัญหาและอุปสรรค
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1. นักศึกษาทราบถึงภูมิปัญญาไทยเกี่ยวกับองค์ความรู้และวัฒนธรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้าน
2. คาดว่าจะเป็นตัวอย่างแก่ผู้สนใจการบริโภคผักพื้นบ้าน และสามารถเป็นแนวทางการส่งเสริมฟื้นฟูวัฒนธรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้านให้เหมาะสอดคล้องเหมาะสมกับวิถีชีวิตของบุคคล
3. นักศึกษามีความรู้เรื่องประโยชน์ของผักพื้นบ้านและข้อควรระวังในการบริโภคผักพื้นบ้าน ……………………………….ผู้รับผิดชอบโครงการ(นางสาวฐิติพร ศรีสุวรรณ)
โครงการผักพื้นบ้านเพื่อสุขภาพ
เสนอ
ผศ.เผด็จ นวนหนู
โดย นางสาวฐิติพร ศรีสุวรรณ
4904106102023
วิชา 2500101 พฤติกรรมมนุษย์กับการพัฒนามหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี ศูนย์ชุมพร