วิชาคุณอำนวย

          บ่ายของวันที่ 30 พฤษภาคม 2549 ผม คุณสายัณห์ ปิกวงค์ และคุณอรวรรณ เก่งสนาม ได้เดินทางเข้าร่วมการจัดเวทีประชาคมตำบลคลองลานพัฒนา ณ ห้องประชุมชององค์การบริหารส่วนตำบลคลองลานพัฒนา  อำเภอคลองลาน  หลังจากที่ภาคเช้าเราทั้ง 3 คน ได้ไปร่วมจัดกระบวนการเพื่อหาโจทย์วิจัย PAR พืชปลอดภัยร่วมกับชาวบ้านที่ หมู่ที่ 3 บ้านคลองน้ำไหลใต้ มาแล้ว (ลิงค์อ่าน)

          ในการจัดเวทีดังกล่าว เป็นการดำเนินการตาม "โครงการศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาในเขตปฏิรูปที่ดิน”  ซึ่งมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นผู้ดำเนินการ และในวันนี้ อ.สุรพล เศรษฐบุตร จากคณะเกษตรศาสตร์เป็นผู้ดำเนินการ และมี นักศึกษา ป.โท สาขาส่งเสริมการเกษตรฯ อีกหลายคนร่วมเป็นผู้ช่วยฯ

                                          

           จากการนำเสนอผมพอจะประมวลสรุปได้ว่า(อาจสรุปผิดก็ได้นะครับ)  การศึกษา ฯ ก็คล้ายๆ กับที่พวกเรานักส่งเสริมการเกษตรจัดทำแนวทางพัฒนาการเกษตรระดับตำบล ซึ่งที่เราทำในขณะนั้นก็เป็นการแปลงข้อมูลทุกอย่างเป็นแผนที่ โดยใช้ข้อมูลการใช้ที่ดินจากดาวเทียมเป็นหลัก และข้อมูลอื่นๆ อีกประมาณ 10 กว่าประเภท เช่น ข้อมูลชุดดิน ข้อมูลแหล่งน้ำ ป่าไม้ ที่อยู่อาศัย ทางคมนาคม เขตการปกครอง เป็นต้น แล้วก็นำมาซ้อนทับกัน แล้วจึงทำการวิเคราะห์กำหนดเป็นเขตส่งเสริมการเกษตรหรือพัฒนาในด้านอื่นๆ

          ที่ต่างก็คงมีมากเหมือนกัน เพราะเทคโนโลยีใหม่ๆ มีมาก มีการใช้เครื่องมืออ่านค่า จีพีเอส ซึ่งสมัยก่อน (ปี 2544) ที่เราทำใช้การซ้อนทับด้วยมือครับ เสียดายที่ไม่ได้ร่วมเวทีตั้งแต่เริ่มต้น น่าจะได้ศึกษาอะไรอีกมาก

          ร่วมสังเกตการณ์มาตั้งแต่เริ่มต้น ก็ดำเนินไปด้วยดี แต่พอมาถึงตอนการจัดลำดับความสำคัญ ของปัญหาทางด้านการเกษตร และโครงการฯ  เวทีเริ่มตึงเครียด เพราะ อ.สรุพล ใช้วิธีการจัดลำดับความสำคัญโดยการให้คะแนนด้วยการยกมือ ซึ่งกระบวนการจัดลำดับความสำคัญด้านแหล่งน้ำ   ได้ใช้การอภิปรายแสดงความคิดเห็นและจัดลำดับแบบมีส่วนร่วม  คือปล่อยให้แสดงความคิดเห็นจนเวทีสามารถจัดลำดับความสำคัญได้เองโดยไม่มีความขัดแย้ง   แต่พอมาถึงด้านการเกษตรเริ่มตึง อาจเป็นเพราะใช้เวลามาร่วม 2 ชั่วโมงแล้วก็ได้  ในกิจกรรมของกระบวนการอื่นๆ ก็ดี หากเราสังเกตให้ดีจะมองเห็น ซึ่งเราจะต้องปรับกระบวนการให้เหมาะสมเพื่อที่จะดำเนินกระบวนการต่อไปได้

          ด้วยจิตสำนึกของคุณอำนวย ผมจึงสะกิดคุณสายัณห์แล้วพูดว่า “หากใช้วิธีจัดลำดับความสำคัญด้วยการยกมือเมื่อไหร่มีหวังเกิดความขัดแย้งกันอย่างแน่นอน น่าจะให้จัดลำดับด้วยการลงคะแนน” คุณสายัณห์ ก็เลยส่งจดหมายน้อยให้คุณอรวรรณ เพื่อนำเรียน อ.สุรพล ให้เปลี่ยนวิธี ซึ่ง อ.สุรพล ก็ปรับกระบวนการทันที โดยการขอข้ามประเด็นนี้ไปก่อน ขอนำเสนอประเด็นของโครงการอื่น และให้พักเบรค แล้วค่อยกลับมาจัดลำดับความสำคัญกันใหม่

                                            

          หลังเบรคจึงต้องอาศํยกระดาษฟางและอุปกรณ์ของคุณอรวรรณ โดยให้น้องๆ นักศึกษาทีมงานของ อ.สุรพล ช่วยเขียนย่อๆ ในประเด็นที่ต้องการให้เวทีจัดลำดับความสำคัญ  แล้วให้ทุกๆ คนได้เลือกในกิจกรรมหรือโครงการที่คิดว่าสำคัญ โดยทุกคนมีคะแนนอยู่ในมือคนละ 3 คะแนน เลือกได้ 3 กิจกรรม/โครงการ จาก 5 กิจกรรม/โครงการ  จึงสามารถสรุปและจัดลำดับความสำคัญของโครงการพัฒนาทางด้านการเกษตรและด้านอื่นๆ ได้อย่างรายรื่น  ซึ่งทุกคนที่มาร่วมในเวทีต่างยอมรับ และผลที่ออกมาสุดท้ายท่านนายก อบต.คลองลานพัฒนาก็สรุปว่า ตรงกับความต้องการของทุกๆ คน

 

          งานนี้ที่จริงแล้วผมคุณสายัณห์  และคุณอรวรรณ ไม่ได้เป็นผู้ดำเนินกระบวนการ แต่เมื่อมีเหตุการณ์ที่เราเคยมีประสบการณ์  และหากเราไม่ทำอะไรเลยก็ดูกะไรอยู่ หรือว่าวิญญาณของการเป็นวิทยากรกระบวนการ/คุณอำนวยน่าจะอยู่ในสายเลือด  เลยทำให้เราต้องทำอะไรสักอย่างเพื่อให้กระบวนการที่เราได้มีโอกาสได้เข้าร่วมสามารถดำเนินไปด้วยดี และทุกคนต่างก็มีความสุข…และต้องขอชมเชยทีมงานของ มช.ที่มาดำเนินกิจกรรมนี้ ที่สามารถรับลูกและปรับกระบวนการ แล้วดำเนินการต่อไปได้เป็นอย่างดี

          เมื่อได้ลำดับความสำคัญของโครงการแล้ว คุณอรวรรณ เก่งสนาม นักส่งเสริมของตำบลคลองลานพัฒนาก็เลยได้ใช้โอกาสนี้  ขอรับความเห็นและการสนับสนุนกิจกรรมการผลิตสินค้าเกษตรให้ปลอดภัยและได้มาตรฐาน โดยมีกิจกรรมการตรวจเลือดของเกษตรกรที่จะเข้าร่วมกิจกรรมทั้งหมด 80 คน และการศึกษาดูงานของกลุ่มเกษตรกรที่จะดำเนินการวิจัย PAR พืชปลอดภัย จำนวน 30 คน ซึ่งท่านนายก อบต. และรองนายก อบต.ก็ยินดีให้การสนับสนุน ต้องขอขอบพระคุณแทนเกษตรกรตำบลคลองลานพัฒนาไว้ ณ ที่นี้ด้วยครับ

 (ภาพล่างซ้าย) นายก อบต.คลองลานพัฒนา  (ภาพล่างขวา) รองนายก อบต.คลองลานพัฒนา
      คุณ อุดมเดช  ตั้งทวีเกียรติ                                  คุณปกรณ์  คงอินทร์

                                         

          วันนี้ผมและคุณสายัณห์ รวมทั้งคุณอรวรรณ  จึงได้มีโอกาสได้ร่วมกระบวนการเวทีประชาคมของตำบลคลองลานพัฒนา ได้เรียนรู้กระบวนการและการศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาในเขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้กับการจัดทำแนวทางพัฒนาการเกษตรประจำตำบล  รวมไปถึงวันนี้ได้ใช้วิชา "คุณอำนวย" เพื่อการจัดลำดับความสำคัญของโครงการ/กิจกรรมอีกด้วย

บันทึกมาเพื่อการ ลปรร. ครับ

วีรยุทธ  สมป่าสัก 30 พ.ค.49