"การจัดกระบวนการเพื่อสร้าง Portfolio" ให้กับตนเอง
ประสบการณ์ เพื่อประยุกต์ใช้ในการพัฒนางานที่ถ่ายทอดสู่บุคลากรในการทำงานส่งเสริมการเกษตร สิ่งสำคัญที่หลีกหนีไม่ได้กับความเปลี่ยนแปลงของภาวะปัจจุบันที่ข้าราชการควรเก็บและรวบรวมผลการปฏิบัติงานที่ตนเองได้กระทำขึ้น เป็นสิ่งยืนยันถึงผลงานที่ตนเองได้ทำหน้าที่และ ปฏิบัติภารกิจ
"ความคิดดังกล่าว" จึงนำไปสู่การค้นหาเครื่องมือที่น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับตนเอง ดิฉันจึงนำเอา Portfolio หรือ แฟ้มสะสมผลงาน ที่วงการศึกษา หรือ ครูมาประยุกต์ใช้ในการทำงานของดิฉัน ดังนั้น จึงได้ออกแบบกระบวนการที่จะจัดทำหรือสร้าง Portfolio เป็นของตนเองซึ่งเรียกว่า จัดกระบวนการเพื่อสร้างแฟ้มสะสมงานให้กับตนเอง สิ่งนี้ เป็นงานที่ดิฉันได้ทดลองตั้งคำถามและทดลองตอบตนเองในการจัดทำงานดังกล่าว โดยเริ่มจาก
คำถามที่ 1 ถ้าดิฉันต้องการทำ Portfolio นั้น ดิฉัน...จำเป็นต้องมีความรู้อะไรบ้าง ?
คำตอบที่เกิดขึ้นคือ ดิฉันต้องศึกษาและค้นคว้าความรู้เกี่ยวกับ Portfolio คืออะไร มีประโยชน์อะไรบ้าง ใช้ทำงานอะไรได้ มีกี่รูปแบบ มีกี่ประเภท รูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร และลองไปค้นหาตัวอย่างของครูและนักเรียนที่ทำนั้นเป็นอย่างไร ซึ่งผลที่เกิดขึ้น คือ หลักการและวิชาการที่เกี่ยวข้องกับ Portfolio
คำถามที่ 2 แล้วที่บอกว่า "Portfolio" นั้นสามาถนำไปใช้ในการประเมินผลงานได้ "เขาทำกันอย่างไร?" และ "เขาต้องดูอะไรกันบ้าง?"
คำตอบคือ ดิฉันก็ไปศึกษาตัวอย่างการประเมินแฟ้มสะสมผลงานที่เป็นหลักการวิชาการจริง ๆ จากหนังสทอและตำราต่าง ๆ ที่ผู้รู้เขียนขึ้นมาจำหน่วยและเผยแพร่ และดิฉันก็ไปดูตัวอย่างของจริงที่เป็นแฟ้มสะสมงานของครูที่ใช้ประเมินผลงานเพื่อปรับระดับตำแหน่ง ตลอดจนไปดูตัวอย่างของจริงที่เป็นแฟ้มสะสมผลงานของเด็กนักเรียนที่เป็นวิชาต่าง ๆ รายคน ดังนั้น ผลที่เกิดขึ้นคือ เริ่มมีความเข้าใจถึง "รูปร่างหน้าตาของ Portfolio ประโยชน์ และการนำไปประยุกต์ใช้กับงานของเราเอง"
คำถามที่ 3 แล้ว Portfolio ของดิฉันเองละ...จะมีเรื่องอะไรบ้าง?
คำตอบคือ ดิฉันจะต้องจัดทำแผนงานที่ปฏิบัติ ดิฉันจะต้องบันทึกการปฏิบัติงานเป็นรายวัน ดิฉันจะต้องสรุปงานออกมาเป็นรายเดือน ครึ่งปี และปี ดิฉันจะต้องรายงานผลการไปปฏิบัติราชการทุกครั้ง ดิฉันจะต้องสรุปผลการปฏิลบัติงานที่ตนเองปฏิบัติ และดิฉันจะต้องสรุปผลการเรียนรู้และพัฒนาตนเองที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงาน
คำถามที่ 4 ตกลงแล้ว...ดิฉันจะออกแบบ Portfolio ของตนเองเป็นแบบไหน? มีอะไรบ้าง?
คำตอบ คือ ส่วนที่ 1 บทบาทหน้าที่และภารกิจที่ตนเองปฏิบัตินั้นมีว่าอะไรบ้าง?
ส่วนที่ 2 แผนการปฏิบัติงานที่ตนเองวางไว้มีว่าอย่างไร? อะไรที่ได้ทำ อะไรที่ไม่ได้ทำ เพราะอะไร? และการปรับแก้แผนการปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นและทำจริงนั้นมีอะไรบ้าง? ของปีงบประมาณ 2549
ส่วนที่ 3 บันทึกการไปปฏิบัติราชการ ได้แก่ ประเด็นที่ 1 ไปทำอะไร กับใคร ที่ไหน เรื่องอะไร และ เมื่อไหร่ ประเด็นที่ 2 สรุปผลงานและเนื้อหาที่เกิดขึ้นมรอะไรบ้าง? (ได้อะไรบ้าง) ประเด็นที่ 3 การเรียนรู้ของตนเองมีอะไรบ้าง? ประเด็นที่ 4 ข้อเสนอแนะที่เกิดขึ้นมีว่าอย่างไร? และ ประเด็นที่ 5 งานที่เห็นควรและจะดำเนินการในครั้งต่อไปมีอะไรบ้าง?
ส่วนที่ 4 งานเขียนที่ตนเองได้จัดทำและเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ นั้นมีอะไรบ้าง? รู้ร่างหน้าตาเป็นเช่นไร ใช้ช่องทางไหน และเกิดขึ้นเมื่อไหร่
ส่วนที่ 5 สรุปผลการปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นทั้งหมดมีว่าอย่างไร มีกี่เรื่อง ๆ อะไรบ้าง ผลงานหรือค้นพบอะไรบ้าง/เป็นอย่างไร ข้อเสนอแนะที่ควรดำเนินงานหรือพัฒนามีอะไรบ้าง และงานที่เห็นควรปฏิบัติต่อเนื่องนั้นมีอะไรบ้าง
ส่วนที่ 6 การเรียนรู้และการพัฒนาตนเองที่เกิดขึ้นมีเรื่องอะไรบ้าง สรุปได้ว่าอย่างไร และตนเองจะเรียนรู้อะไรต่อไปบ้าง
สิ่งนี้คือ การจัดกระบวนการเพื่อออกแบบและสร้าง "แฟ้มสะสมงาน" ที่เป็น Portfolio สำหรับ ตัวดิฉันเอง โดยเริ่มจากการบันทึกงานที่ปฏิบัติประจำวัน การสรุปงานเป็นรายเดือน การรายงานผลการปฏิบัติงานในรอบ 6 เดือนแรก และ การสรุปผลงานที่ทำเป็นรายปี ซึ่งมีประเด็นที่ดิฉันแก้ไขและปรับเปลี่ยนตลอดเวลาตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น "ทำไปแก้ไป" เพราะเป็นการเรียนรู้ของตนเอง
ดังนั้น ความคิดและการปฏิบัติดังกล่าวจึงเริ่มนำสู่การขยายและถ่ายโอนให้กับบุคคลเป้าหมายที่เริ่มจาก 1) ทำให้ติดชื่อของคำว่า " Portfolio" โดยใช้ระยะเวลา ประมาณ 3 ปี ตั้งแต่ปี 2546 ถึงปัจจุบัน 2) นำเอกสารไปให้อ่าน หรือ แจกเอกสาร Portfolio ในปี 2546-2547 3) นำไปประยุกต์ใช้กับงานที่ทำ โดยให้กลุ่มเป้าหมายทดลองทำเอง ในปี 2548 ถึงปัจจุบัน และ 4) ถ่ายโอนความรู้และประสบการณ์ที่ตนเองทำ ได้แก่ หลักการและวิชาการ การออกแบบ Portfolio และการประเมินผล ซึ่งในปี 2549 กำลังดำเนินการกับงานชิ้นดังกล่าว
ทั้งนี้ถ้ากลุ่มเป้าหมายเห็นว่า "เครื่องมือ" ชิ้นนี้มีประโยชน์สำหรับตนเองแล้ว ย่อมจะต้องขวนขวายเรียนรู้ แต่เรามีหน้าที่จัดกระบวนการเพื่อให้เขารู้เข้าใจ และทำเป็น เพราะเป็นการนำความรู้และผลงานในงานส่งเสริมการเกษตรออกสู่สาธารณชนอย่างเป็นรูปธรรม.
ศิริวรรณ หวังดี
26 พฤษภาคม 2549
ความเห็น (1)
ขอบคุณค่ะสำหรับความรู้ดีเช่นนี้