กระบวนการวิเคราะห์ตามลำดับชั้น (Analysis Hierarchy Process) หรือเรียกสั้นๆว่า AHP เป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้ในการวิเคราะห์เพื่อตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด (Best Alternative) พัฒนาขึ้นโดย Saaty ในปี ค.ศ. 1970 เพื่อใช้เป็นเครื่องมือสำหรับผู้บริหาร โดยมีหลักการคือ แบ่งโครงสร้างของปัญหาออกเป็นชั้นๆ ชั้นแรกคือ การกำหนดเป้าหมาย (Goal) แล้วจึงกำหนดเกณฑ์(Criteria) เกณฑ์ย่อย(Sub criteria) และทางเลือก(Alternatives) ตามลำดับ แล้วจึงวิเคราะห์หาทางเลือกที่ดีที่สุด โดยการวิเคราะห์เปรียบเทียบ (Trade off) เกณฑ์ในการคัดเลือกทางเลือกที่ละคู่(Pair wise) เพื่อให้ง่ายต่อการตัดสินใจ ว่าเกณฑ์ไหนสำคัญกว่ากัน โดยให้คะแนนตามความสำคัญหรือตามความชอบ หลังจากให้คะแนนเพื่อจัดลำดับความสำคัญของเกณฑ์แล้ว จึงค่อยพิจารณาวิเคราะห์ทางเลือกทีละคู่ตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ทีละเกณฑ์จนครบทุกเกณฑ์ ถ้าการให้คะแนนความสำคัญหรือความชอบนั้นสมเหตุสมผล(Consistency) จะสามารถจัดลำดับทางเลือก เพื่อหาทางเลือกที่ดีที่สุดได้ วิธี AHP นำไปประยุกต์ใช้ในเรื่องที่เกี่ยวกับการตัดสินใจต่างๆมากมาย เช่น การตัดสินใจเกี่ยวกับการดำเนินงานทางธุรกิจ ได้แก่การสั่งซื้อวัตถุดิบ การเลือกสถานที่ในการประกอบการ การกำหนดกลยุทธ์ทางการตลาดรวมถึงการประยุกต์ใช้ในเรื่องของการบริหารทรัพยากรบุคลาในองค์กร เช่นการจัดลำดับความสามารถของพนักงาน การประเมินทางเลือกของสายอาชีพ การสำรวจทัศนคติของพนักงาน เป็นต้น
จุดเด่นของกระบวนการขั้นเชิงวิเคราะห์มี
ดังนี้
1. ให้ผลการสำรวจน่าเชื่อถือกว่าวิธีอื่นๆ
เนื่องจากใช้วิธีการเปรียบเทียบเชิงคู่ในการตัดสินใจก่อนที่จะลงมือตอบคำถาม
2. มีโครงสร้างที่เป็นแผนภูมิลำดับขั้น
เลียนแบบกระบวนการความคิดของมนุษย์
ทำให้ง่ายต่อการใช้และการทำความเข้าใจ
3. ผลลัพธ์ที่ได้เป็นปริมาณตัวเลข ทำให้ง่ายต่อการจัดลำดับความสำคัญ
และยังสมารถนำผลลัพธ์ดังกล่าวไปเปรียบเทียบ(Benchmarking)กับหน่วยงานอื่นได้
4. สามารถขจัดการตัดสินใจแบบมีคติหรือลำเอียงออกไปได้
5. ใช้ได้ทั้งแบบตัดสินใจแบบเดียวและแบบที่เป็นกลุ่มหรือหมู่คณะ
6. ก่อให้เกิดการประนีประนอมและการสร้างประชามติ
7. ไม่จำเป็นต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญพิเศษมาคอยควบคุม
อ้างอิง:
วชิรพงค์ สาลีสิงห์. (2547).
สำรวจทัศนคติของพนักงานด้วยกระบวนการลำดับชั้นเชิงวิเคราะห์.
Productivity World, ปีที่ 9 ฉบับที่
48(มกราคม-กุมภาพันธ์).สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ.
วราวุธ วุฒิวณิชย์ .(2546).
การตัดสินใจโดยกระบวนการวิเคราะห์ตามลำดับชั้น.
สมาคมศิษย์เก่าวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ์. 4 มกราคม 2546.
น.57-76.
ขอบคุณบทความดี ๆ ค่ะ
ยินดีที่ได้รู้จักนะคะ
อยากได้งานวิจัยนี้อะค่ะ
ขอบคุณนะคับ
สับสนมากค่ะ ว่าถ้าเปรียบเทียบเป็นคู่จนครบทุกคู่ หากในกรณีที่เกณฑ์หลักไม่มีเกณฑ์ย่อย มันสามารถนำมาเปรียบเทียบกับเกณฑ์ย่อยของเกณฑ์หลักอื่นๆได้เลยใช่ไหมคะ ไม่จำเป็นต้องเปรียบเทียบทีละขั้นใช่ไหม