-
ถ้าอำนาจตัดสินใจอยู่ที่บุคคลเดียว
เป็นเผด็จการ
-
ถ้าอำนาจตัดสินใจอยู่ที่คณะบุคคล
เป็นคณาธิปไตย
-
ถ้าอำนาจตัดสินใจอยู่ที่ประชาชน
เป็นประชาธิปไตย
-
ถ้าเอาตัวเอง เอาความยิ่งใหญ่ของตน
เอาความทะนงตัว
เอาทิฐิความเห็นความเชื่อยึดถือส่วนตัว
เอาผลประโยชน์ของตนเป็นเกณฑ์ตัดสิน
เป็นอัตตาธิปไตย
-
ถ้าเอาความจริงความถูกต้องดีงาม หลักการ
กฎกติกา เหตุผล
ประโยชน์ที่แท้จริงของชีวิตและสังคมเป็นเกณฑ์ตัดสิน
โดยใช้ปัญญาหาข้อมูลตรวจสอบข้อเท็จจริงและความคิดเห็นที่รับฟังอย่างกว้างขวาง
เต็มขีดสติปัญญาจะมองเห็นได้ด้วยความบริสุทธิ์ใจ
เป็นธรรมาธิปไตย
ธรรมาธิปไตยไม่มา
จึงหาประชาธิปไตยไม่เจอ
พระพรหมคุณาภรณ์